Đề xuất 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần

Khoản tiền bảo hiểm xã hội (BHXH) được xem là của để dành của người lao động (NLĐ). Nhưng khi cần trang trải cuộc sống, nhiều người đã không ngần ngại rút BHXH một lần để rồi sau khi hết tuổi lao động, không có lương hưu, cuộc sống về già gặp nhiều khó khăn và tạo thêm áp lực, gánh nặng an sinh quốc gia.

Người lao động đến Bảo hiểm xã hội tỉnh làm thủ tục hành chính liên quan đến các chế độ hưởng bảo hiểm xã hội. Ảnh minh họa: P.Liễu

Trước tình trạng số người rút BHXH một lần ngày càng tăng, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH Đào Ngọc Dung đã ký tờ trình gửi Quốc hội về dự án Luật BHXH (sửa đổi), với việc đưa ra 2 phương án rút BHXH một lần tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV tới đây.

* Trình 2 phương án rút BHXH một lần

Trong tờ trình, Chính phủ tiếp tục trình 2 phương án liên quan rút BHXH một lần được quy định tại Điểm đ, Khoản 1, Điều 70 Luật BHXH (sửa đổi). Cụ thể phương án 1: Quy định hưởng BHXH một lần với 2 nhóm NLĐ khác nhau. Nhóm 1, đối với NLĐ đã tham gia BHXH trước khi luật sửa đổi có hiệu lực, sau 12 tháng nghỉ việc và chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm, có nhu cầu thì được rút một lần. Nhóm 2, đối với NLĐ bắt đầu tham gia từ khi luật sửa đổi có hiệu lực trở đi (dự kiến là ngày 1-7-2025) không được nhận một lần. Chỉ giải quyết hưởng BHXH 1 lần cho các trường hợp: đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng BHXH, ra nước ngoài định cư, bị bệnh nguy hiểm đến tính mạng (theo Điều 60 Luật BHXH hiện hành).

Phương án 2: Sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm, NLĐ có yêu cầu được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất. Thời gian đóng còn lại được bảo lưu để NLĐ tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ.

Theo nhận định của Chính phủ, phương án 2 ưu điểm hơn phương án 1 là đảm bảo đúng tinh thần Nghị quyết 28-NQ/TW ngày
17-11-2022 Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với hệ thống chính trị trong giai đoạn mới. Phương án 2 hài hòa quyền lợi trước mắt của NLĐ và chính sách an sinh xã hội lâu dài. Bởi, mặc dù số người hưởng BHXH một lần có thể không giảm nhiều so với hiện hành, nhưng khi NLĐ hưởng cũng không hoàn toàn ra khỏi hệ thống BHXH do vẫn bảo lưu một phần thời gian đóng còn lại nên không ảnh hưởng tới số người tham gia.

* Còn nhiều ý kiến

Sự thay đổi quy định về BHXH là vấn đề nhạy cảm, phức tạp, bởi tác động đến hàng triệu NLĐ trong cả nước. Đây cũng là vấn đề dễ gây phản ứng ở NLĐ. Hiện còn nhiều ý kiến chưa đồng thuận với 2 phương án này.

Ông Trần Ngọc Vinh (ngụ P.Tân Hòa, TP.Biên Hòa), nhân viên của một công ty gia công gỗ xuất khẩu ở Khu công nghiệp Sông Mây (H.Trảng Bom) cho biết: “Tôi thấy cả 2 phương án về vấn đề rút BHXH một lần đều chưa ổn”.

Theo ông Vinh, phương án 1 sẽ tạo sự bất bình đẳng giữa những người tham gia trước và sau khi Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực. Điều này sẽ tạo ra làn sóng NLĐ ồ ạt rút BHXH một lần trước thời hạn Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực (dự kiến từ ngày 1-7-2025). Còn ở phương án 2 cho rút 50% cũng không hợp lý, bởi tiền đóng BHXH là của NLĐ và họ có quyền rút hay để. Chưa kể, phương án cho phép rút 50% thì cần phải giải thích rõ: 50% phần giữ lại được quản lý, sử dụng thế nào? Quyền lợi của NLĐ trong trường hợp này được bảo đảm ra sao? Nếu NLĐ không tiếp tục tham gia BHXH thì 50% này có được trả tiếp hay không? Còn tiếp tục tham gia thì phần đóng tiếp nối sẽ như thế nào?

Đang làm việc tại một công ty giày da ở Khu công nghiệp Long Bình, chị Trần Ngọc Bích (ngụ P.Long Bình, TP.Biên Hòa) cho hay, nhiều NLĐ muốn rút BHXH một lần là bởi thời gian đóng BHXH để chờ nhận lương hưu quá dài, bệnh tật nhiều, hoàn cảnh gia đình khó khăn; trong khi đồng tiền mất giá.

Theo chị Bích, hiện ở nhiều công ty, những người tuổi từ 35-50 rất dễ bị cho nghỉ việc nhưng lại rất khó tìm việc khác ở tuổi này. Do đó, để NLĐ không rút BHXH một lần, Chính phủ cần giải quyết vấn đề tuổi hưởng lương hưu hợp lý. Chẳng hạn, giảm thời gian đóng BHXH từ 20 năm xuống còn 15 năm và 10 năm, còn tuổi nghỉ hưu nên có chế độ mở cho 3 độ tuổi: 50-55 và 60/62 với 3 mức lương hưu tương ứng, nếu hợp lý NLĐ sẽ không rút một lần mà an tâm ở lại để nhận lương hưu.

Giám đốc BHXH tỉnh Phạm Minh Thành cho biết, quan điểm của Đảng là BHXH toàn dân nhằm giảm gánh nặng cho Nhà nước trong tương lai. Bởi nếu để cho NLĐ rời mạng lưới an sinh xã hội thì trong tương lai sẽ rất khó khăn khi NLĐ hết tuổi lao động, hay bị bệnh nhưng lại không có lương hưu, không có BHYT sẽ trở thành gánh nặng của gia đình và xã hội.

Cũng theo ông Thành, hiện không có một quốc gia nào cho NLĐ rút BHXH một lần, tất cả đều phải để đến khi về hưu. Do đó, cần phải khuyến khích NLĐ tham gia và đóng BHXH, chỉ những trường hợp đi định cư ở nước ngoài hay xác định bị bệnh nan y thì mới cho rút BHXH một lần. Còn NLĐ bình thường khi cần giải quyết những khó khăn chính đáng thì vẫn sẽ cho họ rút theo nguyên tắc “có đóng - có hưởng”. Nghĩa là NLĐ chỉ được rút phần mình đóng, còn phần doanh nghiệp đóng sẽ không được rút, để khi hết tuổi lao động, nếu NLĐ không đủ điều kiện hưởng lương hưu bình thường thì khoản đóng của doanh nghiệp sẽ dùng để chi trả lương hưu xã hội cho NLĐ. Và đi cùng với đó cần phải hạ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 70 tuổi để NLĐ hết tuổi làm việc sớm được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, không cần phải chờ đến tận 18 và 20 năm cho đủ 80 tuổi để được nhận khoản trợ cấp này.

Phương Liễu

	Nỗ lực kéo giảm nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế
	Quyền lợi tham gia bảo hiểm y tế 5 năm liên tục: Ít người hiểu, nhiều người quên
	Triển khai kiểm tra, đối chiếu khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trực tuyến: Tăng sự minh bạch, bảo vệ quyền lợi người tham gia