Đề xuất bắt buộc khám sức khỏe tiền hôn nhân: Cần thiết và trách nhiệm

Đã có không ít cặp đôi sau khi kết hôn gặp trục trặc về sức khỏe sinh sản (SKSS) hay bị những bệnh lý nguy hiểm khác ảnh hưởng đến hạnh phúc và sự bền chặt của hôn nhân… Những vấn đề này hoàn toàn có thể tránh được nếu cặp đôi đi khám sức khỏe tiền hôn nhân (SKTHN).

Bác sĩ một bệnh viện tư nhân ở TP.Biên Hòa khám sức khỏe sinh sản cho một bệnh nhân nữ. Ảnh: P.Liễu

Tại phiên thảo luận Quốc hội ngày 1-11, TS-BS Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) đề xuất nên bắt buộc khám SKTHN. Đề xuất này được đánh giá là cần thiết nhằm bảo đảm cho cặp vợ chồng khỏe mạnh, đủ điều kiện duy trì được chất lượng giống nòi, tránh được những đổ vỡ đáng tiếc liên quan đến SKSS và bệnh tật thể chất.

* Tù mù kiến thức SKSS khi bước vào hôn nhân

Cách đây hơn chục năm, nhiều bác sĩ của Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai rất ngỡ ngàng khi qua siêu âm phát hiện trong bụng một bệnh nhân nữ 35 tuổi (ở TP.Long Khánh) có khối u to nằm gần vị trí tử cung. Khi siêu âm sâu, bác sĩ lại thấy bệnh nhân không có tử cung, nhưng lại có tinh hoàn và một trong 2 tinh hoàn phình to thành khối u nặng gần 1kg.

Được biết, bệnh nhân vẫn có đủ các bộ phận sinh sản ngoài của nữ, chị cũng đã kết hôn được 4 năm, sinh hoạt vợ chồng bình thường, chỉ là thấy chậm con. Tuy nhiên, qua xét nghiệm nhiễm sắc thể, nữ bệnh nhân này được xác định thuộc giới tính “nam”. Trong vụ việc này, người “choáng” nhất không phải là các bác sĩ, mà là chồng bệnh nhân. Thực ra, nếu cặp đôi đi khám SKTHN thì sẽ phát hiện tình trạng SKSS từ sớm.

Mới đây, khi con gái quyết định ly hôn chồng sau 7 tháng kết hôn, bà C.T.K.A. (ngụ P.Tân Mai, TP.Biên Hòa) buồn vui lẫn lộn. Con gái bà vốn ít giao tiếp, lại nhút nhát nên đã ngoài 30 tuổi mà vẫn chưa lấy chồng. Qua một người quen, con gái bà được mai mối lấy một thanh niên ngoài 30 tuổi, chưa vợ, ít nói, hay cười. Ngỡ con mình tìm được tấm chồng hiền lành nên bà giục con gái đồng ý và đám cưới diễn ra chỉ sau vài lần gặp. Song, khi về rồi mới biết thanh niên này có bệnh lý tâm thần, những lúc lên cơn thường bạo hành vợ. Vì không khám sức khỏe tâm thần tiền hôn nhân nên gia đình bà không hay biết anh ta có tiền sử tâm thần.

Trong một lần đến Khoa Khám, tư vấn và điều trị HIV/AIDS thuộc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Nai, chúng tôi nghe một cô gái 27 tuổi (ngụ xã Hố Nai 3, H.Trảng Bom) trao đổi với bác sĩ về hiện trạng của mình. Bệnh nhân cho biết, cô mới cưới được hơn 1 năm. Thời gian gần đây, cô cảm thấy mệt mỏi, sút cân, thường xuyên bị bệnh đường ruột…, nghĩ mình có thai nên đi khám bệnh. Cô được thử thai và chỉ định xét nghiệm máu. Kết quả đúng là cô có thai, nhưng niềm vui chưa qua thì nỗi buồn ập đến khi kết quả dương tính với HIV.

“Vặn hỏi” thì cô gái được chồng cho biết trước khi lấy vợ, anh từng có quan hệ với gái mại dâm và không biết mình đã nhiễm HIV… Nếu trước khi kết hôn, khám SKTHN thì có lẽ cả hai biết được thực trạng sức khỏe của mình và có kế hoạch sinh con an toàn bằng thuốc phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con.

Qua theo dõi nhiều video clip trên mạng xã hội chia sẻ về chuyên môn sản phụ khoa của BS Cao Hữu Thịnh (Bệnh viện Từ Dũ, TP.HCM) thì được biết, thời gian qua, bác sĩ này đã gặp rất nhiều trường hợp gặp trục trặc về SKSS, nhất là tình trạng khó mang thai, chậm sinh con, thậm chí vô sinh do nhiều chị em không hiểu biết về SKSS, không được kiểm tra SKTHN.

Theo BS ĐINH THỊ VÂN (Phó trưởng khoa phụ trách Khoa SKSS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Nai), khám SKTHN, các cặp đôi sẽ khám các chức năng cơ bản, sức khỏe tâm thần, tình dục, sinh sản, làm xét nghiệm các bệnh truyền nhiễm, xét nghiệm các bệnh lý di truyền và dị tật bẩm sinh ở thai nhi cũng như làm các xét nghiệm về bệnh mãn tính.

* Khám SKTHN là thể hiện trách nhiệm với bản thân và bạn đời

Thực tế ở Việt Nam, không ít cặp đôi chuẩn bị cho ngày cưới của mình rất chu đáo và chịu chi tốn kém, nhưng việc quan trọng nhất là khám SKTHN thì lại bỏ qua, để rồi khi về chung sống mới tá hỏa phát hiện bản thân hoặc người bạn đời của mình có những trục trặc về SKSS.

Nhiều năm làm chuyên môn sản phụ khoa,
ThS-BS Nguyễn Mạnh Hoan, Trưởng khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai tâm sự, trong thời gian làm nghề, ông đã tiếp nhận nhiều ca sinh nhưng sản phụ bị suy thận, suy tim nặng, hẹp van tim. Đến lúc sinh con mới biết có bệnh, bởi trước khi kết hôn chưa từng khám sức khỏe. Những lúc đó, bác sĩ buộc phải lựa chọn rất đau lòng là cứu con hay cứu mẹ.

BS Đinh Thị Vân, Phó trưởng khoa phụ trách Khoa SKSS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Nai cho biết: “Hiện nay, pháp luật chưa bắt buộc các cặp đôi trước khi kết hôn phải khám SKTHN. Tuy nhiên, việc khám SKTHN thực sự rất quan trọng và cần thiết nên chúng tôi khuyến cáo các cặp đôi nên dành thời gian và chi phí khám SKTHN để biết mình có bị “trục trặc” gì không, thậm chí phải có quyết định đau lòng, nhưng về sau sẽ không hối tiếc”.

Cũng theo BS Vân, hôn nhân là chuyện cả đời nên các cặp đôi trước khi kết hôn cần được chuẩn bị chu đáo cả về tâm lý và sức khỏe để tránh những hệ quả đáng tiếc sau này. Đặc biệt là nên khám SKSS để có đời sống tình dục viên mãn, thai kỳ an toàn, có những đứa con mạnh khỏe cũng như bảo vệ hạnh phúc gia đình bền lâu.

Hiện nay, tại các bệnh viện lớn ở Đồng Nai hoặc những bệnh viện ở TP.HCM đều có những gói tư vấn, khám SKTHN với những mức giá khác nhau, trung bình từ 1-3 triệu đồng/người. Tuy nhiên, cũng có thể hơn nếu phải thực hiện các xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ chuyên môn.

Theo BS Nguyễn Tri Thức, nếu đề xuất bắt buộc khám SKTHN được thông qua, khi ban hành quy định chính thức thì cần có lộ trình cũng như trợ giá gói khám SKTHN như đưa một phần vào quỹ BHYT chi trả. Hiện trước mắt cần tăng cường công tác tuyên truyền về tầm quan trọng của khám SKTHN đến các cặp đôi trước khi bước vào đời sống hôn nhân.

Phương Liễu