Ngăn lạm dụng phiếu lý lịch tư pháp

Pháp luật quy định rất rõ về quyền yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp (LLTP). Tuy nhiên, thời gian gần đây, một số địa phương trong nước đã xảy ra tình trạng các tổ chức, doanh nghiệp (DN) lạm dụng quyền yêu cầu cấp phiếu LLTP của cá nhân trong tuyển dụng, quản lý, sử dụng lao động, gây khó khăn, tốn kém cho người dân.

Người dân đến đăng ký cấp phiếu lý lịch tư pháp tại Trung tâm Hành chính công tỉnh. Ảnh: Thành Nhân

* Đừng làm khó dân

Từ đầu năm 2024 đến nay, số lượng người dân hàng ngày đến Trung tâm Hành chính công tỉnh đăng ký cấp phiếu LLTP rất đông. Nhiều người có nhu cầu cấp phiếu LLTP để phục vụ việc xuất cảnh, xin việc làm, chạy xe công nghệ hoặc một số mục đích khác. Do số lượng đông nên công chức Sở Tư pháp phải tăng cường làm việc để kịp thời hỗ trợ, hướng dẫn cho người dân.

Chị N.T.H. (ngụ phường Trảng Dài, thành phố Biên Hòa) làm nhân viên giao hàng cho một DN chuyên về thực phẩm. Vừa qua, công ty yêu cầu chị phải có phiếu LLTP để bổ sung vào hồ sơ nên chị phải đi làm thủ tục xin cấp phiếu LLTP.

Tương tự, anh N.T.K. (ngụ phường Hóa An, thành phố Biên Hòa) cho hay, anh vừa mới nộp hồ sơ để xin làm nghề chạy xe ôm công nghệ. Tuy nhiên, sau khi xem hồ sơ, lãnh đạo công ty yêu cầu phải nộp bổ sung phiếu LLTP.

“Do không am hiểu về pháp luật, công ty nói sao thì tôi làm vậy. Nếu tôi không chấp hành, có thể công ty sẽ không nhận tôi vào làm việc… Tôi chỉ mong những thủ tục rườm rà không cần thiết thì giảm bớt để cho người dân bớt khổ” - anh N.T.K. bộc bạch.

Tại Điều 7 Luật LLTP năm 2009 quy định rõ về quyền yêu cầu cấp phiếu LLTP. Cụ thể, công dân Việt Nam, người nước ngoài đã hoặc đang cư trú tại Việt Nam có quyền yêu cầu cấp phiếu LLTP của mình. Cơ quan tiến hành tố tụng có quyền yêu cầu cấp phiếu LLTP để phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử. Cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội có quyền yêu cầu cấp phiếu LLTP để phục vụ công tác quản lý nhân sự, hoạt động đăng ký kinh doanh, thành lập, quản lý DN, hợp tác xã.

Căn cứ theo Luật LLTP năm 2009 thì không có quy định nào yêu cầu hồ sơ xin việc của các DN phải có phiếu LLTP. Như vậy, phiếu LLTP đang bị các tổ chức, cá nhân lạm dụng, gây ra nhiều khó khăn, tốn kém cho người dân.

* Kịp thời chấn chỉnh

Ngày 9-7-2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 23/CT-TTg về việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính cấp phiếu LLTP tạo thuận lợi cho người dân, DN.

Chỉ thị nêu rõ, thời gian qua, một số tổ chức, DN, cá nhân còn lạm dụng yêu cầu cung cấp phiếu LLTP làm cơ sở tuyển dụng, quản lý, sử dụng lao động. Một số tỉnh, thành phố chưa chủ động giải quyết để kịp thời đáp ứng việc tiếp nhận hồ sơ cấp phiếu LLTP tăng đột biến thời gian gần đây, dẫn tới tình trạng chậm trễ, ùn ứ, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Để kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tuân thủ đúng quyền yêu cầu cấp phiếu LLTP theo quy định; có các giải pháp hiệu quả và tiến tới chấm dứt yêu cầu người dân nộp phiếu LLTP không đúng quy định.

Cụ thể, tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức và trách nhiệm thực hiện đúng quy định tại khoản 2 và khoản 3, Điều 7 Luật LLTP năm 2009 về quyền yêu cầu cấp phiếu LLTP nhằm hạn chế tình trạng yêu cầu người dân nộp phiếu LLTP phục vụ công tác quản lý và giải quyết thủ tục hành chính trong ngành, lĩnh vực quản lý; có biện pháp chấn chỉnh việc lạm dụng yêu cầu nộp phiếu LLTP của tổ chức, DN thuộc phạm vi quản lý…

Ngày 6-3, UBND tỉnh ban hành văn bản về việc tăng cường tuyên truyền, phổ biến Luật LLTP, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính cấp phiếu LLTP, tạo thuận lợi cho người dân, DN.

Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến Luật LLTP và các văn bản hướng dẫn thi hành, Chỉ thị số 23/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội về quyền yêu cầu cấp phiếu LLTP; nâng cao nhận thức của người sử dụng lao động, người lao động và người dân cư trú trên địa bàn tỉnh về giá trị pháp lý, vai trò, ý nghĩa của phiếu LLTP; tăng cường tuyên truyền, phổ biến cho các DN về việc hạn chế lạm dụng yêu cầu cấp phiếu LLTP.

Là cơ quan thường trực của Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh, Sở Tư pháp đã sớm tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh ban hành văn bản về việc tăng cường hiệu quả công tác cấp phiếu LLTP trên địa bàn tỉnh. Đề nghị các sở, ban, ngành, địa phương phối hợp tăng cường công tác tuyên truyền về việc tránh lạm dụng việc yêu cầu nộp phiếu LLTP, thực hiện đúng quy định tại Điều 7 Luật LLTP năm 2009.

Thông qua tuyên truyền đã giúp cho tổ chức, cá nhân nắm rõ phiếu LLTP (phiếu LLTP số 1 và phiếu LLTP số 2) là do cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu LLTP cấp và có giá trị chứng minh cá nhân có hay không có án tích; bị cấm hay không bị cấm đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý DN. Qua đó, đề nghị các tổ chức, cá nhân không yêu cầu người dân nộp phiếu LLTP không đúng quy định.

Thời gian qua, Sở Tư pháp đã phân công công chức tiếp nhận, giải quyết hồ sơ cấp phiếu LLTP cho người dân kịp thời, đúng quy định. Đồng thời, bố trí cán bộ trực tiếp hướng dẫn và tiếp nhận hồ sơ nộp trực tuyến nhằm cắt giảm chi phí cho người dân, DN. Đặc biệt, hơn 1,5 tháng nay, sở đã thực hiện tiếp nhận 100% hồ sơ yêu cầu giải quyết thủ tục hành chính cấp phiếu LLTP trên môi trường điện tử theo quy định (không nhận trực tiếp, hồ sơ bản giấy qua dịch vụ bưu chính công ích).

Chánh văn phòng Sở Tư pháp Lê Xuân Quý cho biết, sở đã xây dựng biểu mẫu điện tử tương tác thật chi tiết, cụ thể trên Cổng dịch vụ công tỉnh để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Bên cạnh đó, sở đã làm việc với Bưu điện tỉnh về việc hỗ trợ, hướng dẫn người dân nộp hồ sơ LLTP trực tuyến tại các bưu cục ở địa phương...

Thành Nhân