Cảnh giác tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Tội danh lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi vi phạm pháp luật, bị xử lý hình sự. Thế nhưng, không ít đối tượng vẫn bất chấp pháp luật, ra tay lừa đảo với nhiều hình thức tinh vi.

Người dân xã Nam Cát Tiên (huyện Tân Phú) nghiên cứu tài liệu, tờ rơi do Đoàn Luật sư tỉnh cấp tại buổi tuyên truyền pháp luật về hình sự. Ảnh: Đ.Phú

Một trong những hình thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản phổ biến hiện nay liên quan đến việc mua bán các dự án “bất động sản ma”.

Muôn kiểu lừa đảo

Chẳng hạn như vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua hình thức bán đất nền dự án chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư xảy ra tại Công ty CP Du lịch Giang Điền (xã Giang Điền, huyện Trảng Bom). Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan đến Dự án Khu dân cư mật độ thấp và du lịch sinh thái thác Giang Điền thuộc Công ty CP Du lịch Giang Điền.

Quá trình điều tra, cơ quan công an xác định Công ty CP Du lịch Giang Điền mặc dù chưa được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, giao đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, cấp phép xây dựng và chưa đủ điều kiện bán đất nền nhưng công ty vẫn trực tiếp và thông qua các công ty môi giới bất động sản quảng bá, giới thiệu sản phẩm và ký kết hợp đồng bán đất nền tại dự án này. Từ năm 2010-2018, Công ty CP Du lịch Giang Điền đã ký kết 1.267 hợp đồng mua bán đất nền tại dự án với các khách hàng, nhà đầu tư để thu lợi số tiền đặc biệt lớn (hơn 1 ngàn tỷ đồng).

Ngoài ra, việc lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên mạng xã hội đang diễn ra phổ biến, thủ đoạn không ngừng biến đổi, ngày càng tinh vi khiến nhiều người “sập bẫy”. Mới đây, ngành công an có khuyến cáo người dân cảnh giác với hành vi giả “tiểu tam” gửi tin nhắn tố ngoại tình của chồng/vợ, kèm link mã độc để lừa đảo. Các đối tượng này đánh vào tâm lý tò mò, ghen tuông, nghi ngờ vợ/chồng có quan hệ bất chính bên ngoài nên sau khi gửi tin nhắn đã yêu cầu, thúc ép, dẫn dụ nạn nhân mở link xem. Khi click vào đường link này, điện thoại của nạn nhân liền bị chiếm quyền kiểm soát và đối tượng lừa đảo sẽ tìm cách chiếm đoạt tiền trong tài khoản.

Đáng chú ý, hiện có tình trạng một số người muốn tìm “việc nhẹ, lương cao’”, sau khi được hướng dẫn vượt biên trái phép, đã trở thành các đối tượng trong đường dây lừa đảo xuyên quốc gia.

Ngày 18-1, Cục Cảnh sát hình sự (C02, Bộ Công an) đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam 9 người để điều tra về hành vi sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Những người này được nuôi ăn ở tập trung, cung cấp máy tính, điện thoại di động, tài khoản mạng xã hội; thực hiện lừa đảo theo kịch bản đã được viết sẵn, trả lương, thưởng/phạt theo chỉ tiêu.

“Trước các chiêu thức lừa đảo qua internet và điện thoại ngày càng tinh vi, mọi người luôn phải đề cao cảnh giác như: không cung cấp thông tin cá nhân cho người lạ; xác minh kỹ thông tin trước khi nhấp vào link lạ; tránh giao dịch qua các fanpage không rõ ràng; cẩn trọng khi cài đặt ứng dụng; liên hệ ngay với cơ quan chức năng nếu có nghi ngờ có dấu hiệu lừa đảo…” - luật sư LÊ ĐÌNH HƯNG (Đoàn Luật sư tỉnh) khuyến cáo.

Hình phạt dành cho đối tượng lừa đảo

Theo các chuyên gia pháp lý, để hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì phải hội đủ các điều kiện về: chủ thể (từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự); khách thể (xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản của người khác); mặt chủ quan (được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp); mặt khách quan (dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản, giá trị tài sản bị chiếm đoạt phải từ 2 triệu đồng trở lên hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình).

Cũng theo các chuyên gia pháp lý, hậu quả là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nếu hành vi gian dối bị phát hiện trước khi người bị lừa dối giao tài sản hoặc người bị lừa dối không phát hiện ra hành vi gian dối nhưng không thực hiện việc giao tài sản thì không cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Thời điểm hoàn thành tội phạm này được xác định từ lúc đối tượng phạm tội đã chiếm giữ được tài sản sau khi đã dùng thủ đoạn gian dối để làm cho chủ sở hữu tài sản hoặc người quản lý tài sản bị mắc lừa giao tài sản cho đối tượng lừa đảo hoặc không nhận tài sản đáng lẽ phải nhận.

Luật sư Lê Đình Hưng (Đoàn Luật sư tỉnh) cho biết, một khi hành vi lừa đảo cấu thành tội danh lừa đảo chiếm đoại tài sản theo Điều 174 của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), tùy theo mức độ, tính chất, hậu quả của hành vi vi phạm mà người thực hiện hành vi phạm tội phải chịu chế tài: phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến chung thân. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Theo luật sư Lê Đình Hưng, bất kể là ai nếu đủ độ tuổi (chủ thể) chịu trách nhiệm hình sự khi thực hiện hành vi phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) thì phải chịu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, người thực hiện hành vi phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong tình cảnh bị người khác đe dọa, xúi giục, thúc ép thực hiện hành vi phạm tội thì có thể được pháp luật xem xét giảm nhẹ hình phạt hoặc miễn truy cứu trách nhiệm hình sự tùy vào mức độ vi phạm.        

Đoàn Phú