Vì sao Hợp tác xã Trảng Dài bị giải thể?

Mới đây, UBND TP.Biên Hòa đã ra quyết định giải thể Hợp tác xã (HTX) sản xuất rau an toàn Trảng Dài (phường Trảng Dài, TP.Biên Hòa). Do đâu một HTX đã từng có thời gian sản xuất rau sạch theo tiêu chuẩn VietGAP lại có kết cục này?

Mới đây, UBND TP.Biên Hòa đã ra quyết định giải thể Hợp tác xã (HTX) sản xuất rau an toàn Trảng Dài (phường Trảng Dài, TP.Biên Hòa). Do đâu một HTX đã từng có thời gian sản xuất rau sạch theo tiêu chuẩn VietGAP lại có kết cục này?

Nguyên nhân bị buộc giải thể được xác định là do HTX Trảng Dài hoạt động không hiệu quả, không đáp ứng được yêu cầu thị trường.

* Qua rồi giấc mơ VietGap

Cuối năm 2011, HTX sản xuất rau an toàn Trảng Dài chính thức được Trung tâm tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 cấp giấy chứng nhận VietGAP (quy trình sản xuất rau, quả tươi an toàn). Đây là mô hình sản xuất rau an toàn đầu tiên của tỉnh được công nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP.

Không còn hợp tác xã, người trồng rau ở phường Trảng Dài (TP.Biên Hòa) phải quay về canh tác theo kiểu cũ. Ảnh: K.Thiết

Ban đầu có 7 hộ tham gia vào HTX và hộ nào cũng háo hức thực hiện đúng quy trình trồng rau an toàn. Sau đó, số hộ gia nhập HTX lên 15 xã viên, canh tác gần 5 hécta rau sạch. Tuy nhiên, “trình làng” được một thời gian thì sau đó hàng tấn rau sản xuất theo tiêu chuẩn này cũng chỉ bán trôi nổi trên thị trường như rau thường. Từ đó, các xã viên không mặn mà với hình thức sản xuất này nữa.

Nói về quá trình trồng rau an toàn, bà Nguyễn Thị Chung, nguyên là xã viên HTX rau an toàn Trảng Dài, than: “Giá rau sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP bán tại vườn chỉ khoảng 6 ngàn đồng/kg, chênh lệch chẳng bao nhiêu so với rau sản xuất đại trà. Trong khi đó, công lao động nhiều, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật luôn biến động giá nên xã viên chẳng có lời”.

Nói về quy trình sản xuất rau sạch, ông Đào Tiến Chương, nguyên Phó chủ nhiệm HTX rau an toàn Trảng Dài, tâm sự: “Giải thể HTX, xã viên buồn lắm. Nhưng quay trở về cách canh tác truyền thống, chúng tôi thấy nhẹ nhàng hơn vì không còn phải mang theo sổ sách ghi chép tỉ mỉ như trước”. Theo ông Chương, một trong những nguyên nhân khiến xã viên nản chí, đó là thời gian chứng nhận VietGAP chỉ hiệu lực 1 năm, còn chi phí cho một lần làm thủ tục trên 70 triệu đồng. Hơn nữa, đầu ra của cây rau VietGAP vẫn loay hoay mà không tìm được thị trường tiêu thụ lâu dài nên không mang lại hiệu quả kinh tế cho bà con nông dân.

* Quay về sản xuất manh mún

Đã có thời gian, HTX sản xuất rau an toàn Trảng Dài được đánh giá là mô hình mới cần được nhân rộng. Để được chứng nhận là HTX thực hiện đúng quy trình VietGAP, các xã viên đã phải từng bước mày mò, áp dụng các tiêu chí về sản xuất rau tươi, rau an toàn ròng rã 7 năm trời, sau đó mới được cấp chứng chỉ.

Nhận định về hoạt động của HTX Trảng Dài thời gian qua, quyền Chủ tịch UBND phường Trảng Dài Trần Thị Chung cho biết mục đích thành lập HTX là tập trung cho sản xuất kinh tế tập thể. Thế nhưng, quá trình sản xuất, HTX phải tự bươn chải tìm đầu ra cho sản phẩm. Thực tế, để có thể cạnh tranh với thị trường rau sản xuất truyền thống thì rau sạch Trảng Dài “thua” chắc, không thể cạnh tranh nổi, nhất là về giá. Sự khập khiễng bất hợp lý này làm cho thị trường rau sản xuất đại trà áp đảo rau sạch, khiến rau sạch không có chỗ đứng. Mặt khác, các ngành chức năng của thành phố cũng như tỉnh chưa tích cực hỗ trợ HTX về việc tìm kiếm thị trường đầu ra cho cây rau một cách hữu hiệu nên sản phẩm làm ra tiêu thụ bấp bênh. Trước những khó khăn mà xã viên HTX đã gánh chịu gần 2 năm qua thì việc giải thể HTX là cần thiết.

Có thể nói, không còn sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP, cũng không còn hoạt động bằng mô hình kinh tế tập thể, đồng nghĩa với việc nông dân lại quay về cách làm ăn manh mún, nhỏ lẻ; thậm chí mạnh ai nấy làm và rất khó kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm trên cây rau. 

Khắc Thiết