Quy mô dự án cảnh quan ven sông ĐN thuộc thẩm quyền của tỉnh

Bà Thái Thị Dần, ngụ ở KP.2, phường Quyết Thắng (TP.Biên Hòa): Ngày xưa bờ sông ở rất xa chứ không sát nhà dân như bây giờ

Khi Nhà máy nước Biên Hòa được xây dựng (khoảng đầu năm 1930), cha tôi được điều động về đây phụ trách đơn vị này, làm nhiệm vụ cấp nước cho các cơ quan hành chính của Pháp và một số khu vực dân cư ở trung tâm TP.Biên Hòa. Hồi đó cha mẹ tôi ở luôn trong nhà máy nên lần lượt các con ông bà được sinh ra và lớn lên tại đó.

Tôi sinh năm 1938, nhưng giờ này vẫn còn nhớ như in thời thơ ấu của mình bên dòng sông Đồng Nai. Khi học ở Trường tiểu học Nguyễn Du, hầu như ngày nào tôi cũng cùng đám bạn tắm và bơi tại khúc sông đoạn từ đình Phước Lư đến hướng Tòa bố Biên Hòa (UBND tỉnh bây giờ).

Hồi đó, bờ sông Đồng Nai ở cách xa chứ không khoét sâu vào tới nhà dân như bây giờ. Gần trạm lấy nước thô ngày trước còn có vựa lúa của ông Ba Khô, ngày nào ghe từ miền Tây cũng chở lúa lên đây chất thành từng đống cao, sau đó chuyển vào nhà máy xay. Năm tôi 8 tuổi, cha tôi mua một dãy nhà nằm sát đình Phước Lư để ở, những căn nhà ở khu vực này đều có khoảng sân phía bờ sông. Đa số những gia đình ở khu vực này khi ấy sống bằng nghề làm bánh hỏi, cung cấp cho tiểu thương ở chợ Biên Hòa và những chợ nhỏ khác. Nhà nào cũng bắc thêm một cái cầu nhỏ để đem khuôn bánh ra sông rửa. Mấy chị em tôi tập tành làm bánh nên chiều nào cũng ra phía sau nhà rửa khuôn và nói chuyện rôm rả với mấy người hàng xóm.

Trong tâm trí tôi nhớ nhất là trận lụt lịch sử năm Nhâm Thìn 1952. Khi ấy Biên Hòa chìm trong biển nước dữ, nước sông dâng lên cuồn cuộn khiến nhà cửa bị ngập hết. Trước hoàn cảnh lúc bấy giờ, cha mẹ tôi dẫn các con di tản lên nhà người quen gần Đài Kỷ niệm (thuộc phường Trung Dũng, TP.Biên Hòa hiện nay) để lánh tạm. Khi nước rút, chúng tôi quay về thì nhà cửa bị hư hại nặng, đồ đạc trong nhà bị nước cuốn đi hết. Khoảng sân sau của các gia đình cũng biến mất do bờ sông bị sạt lở lấn vào. Từ đó trở đi, bờ sông cứ bị nước bào mòn dần. Dãy nhà của gia đình tôi hiện giờ vẫn còn, nhưng để lại cho mấy đứa cháu là con của người chị cả sinh sống. Sau này, vì bờ sông cứ bị sạt lở mãi nên để giữ nhà khỏi bị nước cuốn mất, các cháu tôi phải xây trụ bê tông, dùng cừ để chống. Những năm gần đây, nhiều người nghĩ rằng nhà ở khu vực này nhìn giống như nhà sàn do người dân lấn sông xây dựng, nhưng thực tế là bị sông lấn.

Những ngày qua, một số phương tiện thông tin đại chúng nói tỉnh Đồng Nai cho phép doanh nghiệp lấp sông làm dự án Cải tạo cảnh quan và phát triển đô thị ven sông Đồng Nai. Nhiều ông học cao cũng tham gia phản đối dự án. Tôi xin nói thẳng, chỉ có những người không phải gốc ở địa phương này mới nghĩ là công trình này “chiếm” lấy dòng sông sẽ gây tác hại khôn lường về sau. Còn cư dân sinh sống ở đây lâu đời đều nghĩ việc trả lại bờ cũ nó vốn như vậy có gì sai đâu mà cứ làm ầm lên thế.

Kim Liễu (ghi)