Cuộc sống khó khăn của người bị tù oan

Dù đã thoát cảnh tù tội được 10 năm với tội danh hiếp dâm, nhưng thời gian dài bị giam giữ đã khiến ông Nguyễn Trần (ngụ ấp 2, xã Xuân Hưng, huyện Xuân Lộc) bị bệnh rối loạn stress sau sang chấn, trở thành người mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi…

Ông Nguyễn Trần với cuốn sổ nợ gần 100 triệu đồng vay từ năm 2010 đến nay chưa trả được. Ảnh: M.QUÂN

Từ khi nhận kết luận giám định pháp y tâm thần đến nay, mọi hoạt động trong cuộc sống của ông Nguyễn Trần phải có người nhà giám hộ. Đặc biệt, vụ kiện yêu cầu bồi thường oan sai mà ông khởi kiện Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh từ tháng 3-2016 cũng phải do con trai là Nguyễn Khánh đại diện.

* Ám ảnh quá khứ

Chánh văn phòng Viện KSND tỉnh Phan Văn Hậu cho biết đơn vị rất quan tâm đến vụ án của ông Nguyễn Trần. Trong quá trình đối thoại tại tòa, Viện KSND đưa ra mức bồi thường và chấp nhận công khai xin lỗi theo đề nghị của ông Trần. Tuy nhiên, do phía gia đình ông Trần không đồng ý mức bồi thường và có đơn khởi kiện mới nên Viện KSND phải chờ quyết định cuối cùng của Tòa án nhân dân huyện Xuân Lộc. Viện KSND tỉnh đã có văn bản yêu cầu Tòa án nhân dân huyện Xuân Lộc sớm đưa vụ án ra xét xử để cơ quan này có căn cứ bồi thường, đồng thời tiến hành các thủ tục công khai xin lỗi người bị oan theo luật định.

“Đương sự tỉnh, tiếp xúc được, tư duy nhịp chậm, có những mảng hồi ức khi nhắc đến chuyện xưa với cảm xúc bồn chồn, lo lắng, sợ hãi…” là những nhận xét trong giám định pháp y tâm thần của Viện pháp y tâm thần trung ương Biên Hòa đối với ông Nguyễn Trần.

Đây cũng là trạng thái tinh thần mà ông Trần trải qua suốt 10 năm kể từ khi được tại ngoại nhưng chưa được minh oan, khiến cho tinh thần ông ngày càng sa sút, cuộc sống gặp nhiều khó khăn.

Tiếp chúng tôi trong buổi trưa nắng dưới căn nhà xập xệ, bà Đặng Thị Hồng (người vợ sau của ông Trần) luôn ngồi cạnh chồng để canh chừng vì sợ ông lên cơn mỗi khi nhắc lại chuyện cũ.

Bà kể: “Hồi đó tôi đi làm từ thiện trong Bệnh viện đa khoa Xuân Lộc (nay là Trung tâm y tế huyện Xuân Lộc). Một lần thấy ông Trần bị bệnh nằm một mình, nghe mọi người kể chuyện tù oan của ổng tôi thương và chấp nhận về sống chung để chia sẻ, chăm sóc ông. 5 năm chung sống thấy tư tưởng ổng ngày càng rối loạn, hay la hét mỗi khi nổi giận, thậm chí hất đổ đồ đạc trong nhà khi nhớ về những ngày tháng ở tù. Ổng chỉ mong các cơ quan chức năng sớm minh oan để ông không còn mặc cảm là người có tội trước bà con dòng họ và lối xóm”.

Những lúc tỉnh táo, ông Nguyễn Trần phụ vợ làm nhang để trang trải cuộc sống.

Nói về những oan ức của cha mình, anh Nguyễn Khánh, con trai duy nhất của ông Trần cho biết sức khỏe của cha anh gần đây không được tốt. Ngoài việc học và đi làm kiếm tiền lo cho bản thân, Khánh còn phải thường xuyên chạy xe từ Biên Hòa về Xuân Lộc để thăm cha và thay ông làm việc với tòa án khi có giấy mời.

“Tôi mong Nhà nước sớm đưa vụ kiện của cha tôi ra xét xử để ông được minh oan cũng như bồi thường thỏa đáng thiệt hại mà các cơ quan điều tra tố tụng đã gây ra” - anh Khánh chia sẻ.

* Gánh nặng nợ nần

Đồng Nai 31-8-2015 có bài viết Bị tù oan nhưng không được minh oan, phản ảnh năm 2006 ông Nguyễn Trần bị Viện KSND tỉnh ra quyết định khởi tố và bắt tạm giam với tội danh giao cấu với trẻ em. Trong quá trình điều tra vụ án, cơ quan chức năng không xác minh được tội danh. Tại các phiên tòa, ông Trần liên tục kêu oan nên sau 1 năm 9 tháng bị tạm giam, ông được trả tự do nhưng chưa được Viện KSND tỉnh minh oan và xem xét bồi thường thiệt hại. Tháng 3-2016, ông Trần nộp đơn khởi kiện Viện KSND tỉnh lên Tòa án nhân dân huyện Xuân Lộc yêu cầu được minh oan và bồi thường thiệt hại.

Không chỉ mệt mỏi với án oan chưa được tháo gỡ, gia đình ông Trần còn phải đối mặt với khoản nợ gần 200 triệu đồng của ngân hàng và người quen. Số nợ này cộng dồn từ năm 2010 tới nay…

Mới đây, để có tiền giám định pháp y tâm thần, gia đình ông Trần phải đi mượn người quen hơn 50 triệu đồng để chi phí cho chuyện này.

Những lúc tỉnh táo, ông Trần không khỏi lo lắng về khoản nợ của gia đình. Ông tâm sự, hy vọng con trai khi ra trường tìm được việc làm ổn định để nuôi thân và phụ ông trả nợ đang tăng dần mỗi năm.

“Lúc nào tôi cũng mong mình sớm được minh oan và được Viện KSND tỉnh xem xét bồi thường những thiệt thại về tinh thần, vật chất đã gây ra cho tôi" - ông nói.

Ông Trần cho biết, mới đây, Viện KSND tỉnh có đồng ý bồi thường cho gia đình ông hơn 300 triệu đồng tiền tổn hại về tinh thần và số ngày công tương ứng với thời gian ông bị giam giữ. Tuy nhiên, trong quá trình ông bị bắt giam, thì ngoài nhà cửa bị bỏ hoang còn có gần 8 sào đất trồng cây lúa và cây điều không ai chăm sóc, con ông phải ở nhà người quen… Ông yêu cầu Viện KSND tỉnh phải xem xét, bồi thường tất cả những thiệt hại trên.

Trao đổi về vụ kiện giữa ông Trần và Viện KSND tỉnh, ông Phạm Thanh Thái, Thẩm phán Tòa án nhân dân huyện Xuân Lộc, cho biết do ông Trần không đồng ý với mức bồi thường mà Viện KSND tỉnh đưa ra, hơn nữa ông ấy có đơn khởi kiện mới nên tòa phải thẩm định nội dung đơn và tài sản của ông Trần bị thiệt hại khiến thời gian kéo dài.

Theo ông Thái, hiện tòa án đang chờ cơ quan thẩm định giá xác định giá trị tài sản của ông Trần để sớm giải quyết vụ kiện nhằm bảo vệ quyền lợi cho đương sự.

Minh Quân