Nhiều trạm thu phí BOT trả tiền thừa mua vé bằng kẹo

Kể từ ngày 1-2, các phương tiện giao thông đi qua các trạm thu phí BOT trên địa bàn Đồng Nai sẽ được giảm giá vé theo quy định về giảm thuế suất thuế giá trị gia tăng (VAT) của Chính phủ. Lái xe khi mua vé qua các trạm thu phí sẽ được giảm 2% trên giá trị vé, nhưng vì nhiều lý do các trạm thu phí thay vì trả lại tiền thừa theo quy định thì đổi bằng kẹo.

Kể từ ngày 1-2, các phương tiện giao thông đi qua các trạm thu phí BOT trên địa bàn Đồng Nai sẽ được giảm giá vé theo quy định về giảm thuế suất thuế giá trị gia tăng (VAT) của Chính phủ. Lái xe khi mua vé qua các trạm thu phí sẽ được giảm 2% trên giá trị vé, nhưng vì nhiều lý do các trạm thu phí thay vì trả lại tiền thừa theo quy định thì đổi bằng kẹo.

Việc trả lại tiền thừa bằng kẹo cho khách mua vé qua trạm BOT tại một tuyến đường trên địa bàn Đồng Nai. Ảnh: Võ Nguyên

Do thiếu tiền lẻ mệnh giá 1-2 ngàn đồng nên phần lớn các trạm thu phí phải trả tiền dư bằng kẹo.

* Không chủ động được nguồn tiền lẻ

Ngày 28-1-2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 15/2022/NĐ-CP quy định chính sách miễn, giảm thuế theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, kể từ ngày 1-2-2022, thuế suất VAT sẽ giảm từ 10% xuống còn 8%. Quy định này đã nhận được sự đồng tình rất lớn không chỉ của người dân mà các lái xe khi được giảm giá vé qua các trạm thu phí.

Ông Nguyễn Hoàng Sơn (ngụ P.Tân Biên, TP.Biên Hòa) cho biết, ông làm nghề chạy xe dịch vụ nên dịp Tết thường chở khách đi lại nhiều. Ngày 2-2, ông mua vé qua Trạm thu phí BOT đường tránh TP.Biên Hòa (quốc lộ 1, đoạn qua xã Trung Hòa, H.Trảng Bom) với giá 24 ngàn đồng, ông đưa 30 ngàn đồng và nhân viên thối lại 5 ngàn đồng, thiếu 1 ngàn đồng. “Thực tế, không những trạm thu phí trên mà từ Đồng Nai đi Đà Lạt, Phan Thiết, Nha Trang dịp Tết Nguyên đán năm nay, tôi mua vé qua các trạm gần 30 lần thì tất cả đều không trả lại tiền thừa hoặc thay thế bằng kẹo. Quy định của Nhà nước giảm thuế VAT để hỗ trợ người dân do dịch bệnh nhưng tính ra theo cách thanh toán trên thì không được giảm đồng nào” - ông Sơn nói.

Tương tự, anh Trần Ngọc Tài (ngụ xã Long Đức, H.Long Thành) cho hay, ngày 4-2, gia đình anh đi du lịch Đà Lạt qua đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây. Khi lưu thông qua trạm thu phí trên tuyến đường này, anh đưa 50 ngàn đồng để mua vé với giá 49 ngàn đồng và được nhân viên thối lại bằng 1 viên kẹo. Do xe đông nhưng thời gian thanh toán lâu so với thông thường, khiến phương tiện không thoát ra trạm thu phí và kẹt xe kéo dài.

Liên quan đến vấn đề này, Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), đơn vị đầu tư, quản lý đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây có văn bản lý giải việc trả tiền thừa mua vé qua trạm BOT bằng kẹo. Theo đó, đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây cũng như các tuyến đường cao tốc khác do VEC đầu tư, quản lý đã cố gắng thực hiện chủ trương của Chính phủ trong điều kiện thời gian chuẩn bị rất gấp gáp (từ ngày 27 đến 29 Tết Nguyên đán).

Trong khi đó, do đặc điểm thay đổi, mức phí của tuyến đường này trở nên rất lẻ (ví dụ các mức phí: 9 ngàn đồng, 19 ngàn đồng, 29 ngàn đồng, 39 ngàn đồng…). Thời gian thay đổi lại cận Tết Nguyên đán, các ngân hàng phục vụ một mặt đã đóng cửa kho quỹ, mặt khác các ngân hàng cũng không chuẩn bị trước khối lượng lớn tiền mệnh giá 1 ngàn đồng, 2 ngàn đồng. Số tiền lẻ mà đơn vị quản lý tuyến đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây chuẩn bị trước đó cũng có rất ít các mệnh giá trên do đặc điểm mức phí trước đây có giá trị chẵn (10 ngàn đồng, 20 ngàn đồng…).

Để chuẩn bị cho sự thiếu hụt mệnh giá thấp, đơn vị quản lý đường cao tốc buộc phải lựa chọn phương án dùng kẹo để trả lại tiền thừa cho khách hàng (như các siêu thị thường làm). Qua đó, phía VEC mong khách hàng, lái xe thông cảm nhận kẹo thay tiền thừa mệnh giá 1 ngàn đồng, 2 ngàn đồng.

* Có đúng quy định pháp luật?

Theo lý giải của các đơn vị thu phí BOT giao thông, ngoài việc lưu lượng xe cộ tăng gấp nhiều lần ở thời gian cao điểm nghỉ Tết, việc giảm thuế VAT (từ 10% xuống 8%) phí sử dụng đường bộ cũng làm tăng áp lực công việc của nhân viên soát vé, thu phí. Theo đó, thay vì mức biểu phí như trước đây, mỗi xe qua các trạm BOT được giảm từ 1 ngàn đồng/lượt xe đến hàng chục ngàn đồng, làm công việc hoàn tiền thừa cho người đi đường mất nhiều thời gian.

Ghi nhận tại các trạm thu phí những ngày gần đây cho thấy, tại nhiều nơi dòng xe ùn ứ kéo dài hai bên trạm thu phí, mỗi ô tô phải đợi khoảng 5-10 phút mới tới lượt qua trạm soát vé. Tất cả các cổng tự động không dừng lẫn cổng soát vé thủ công đều hoạt động hết công suất, xe không dán thẻ thu phí không dừng vẫn được điều tiết cho vào làn soát vé tự động, tại đó có các nhân viên túc trực hỗ trợ để việc soát vé được diễn ra nhanh chóng, giảm ùn tắc phía sau.

Luật sư Lê Xuân Trường (Đoàn Luật sư tỉnh) phân tích, pháp luật hiện không có quy định việc thanh toán tiền thừa thay thế bằng kẹo hoặc hiện vật. Do đó, kiểu bán vé kèm bán kẹo như thế này khó có thể chấp nhận. Việc này sẽ tạo tiền lệ xấu, bởi nếu các đơn vị thu phí BOT cứ quy ra 1 ngàn đồng/viên kẹo thì các hoạt động giao dịch mua bán, thanh toán khác cũng sẽ thực hiện tương tự.

Theo luật sư Trường, hiện nay tiền mệnh giá nhỏ 200 đồng, 500 đồng hoặc 1 ngàn đồng đều đang được lưu hành nên dựa vào lý do thiếu tiền lẻ là chưa hợp lý. Việc thanh toán tiền thừa bằng hiện vật phải được khách hàng đồng ý thì đơn vị kinh doanh mới thực hiện. Do đó, khi thanh toán tiền mà còn dư, khách hoàn toàn có quyền yêu cầu đơn vị kinh doanh phải trả đủ số còn thiếu; nếu không đồng ý thì khách không phải nhận. Trường hợp đơn vị kinh doanh cố tình gây khó khăn thì khách hàng có quyền khởi kiện theo đúng quy định của pháp luật.

Võ Nguyên