Lo lắng về đề xuất áp niên hạn chung cư

Đề xuất của Bộ Xây dựng về áp niên hạn cho các chung cư cũng như cấp sổ hồng cho căn hộ chung cư có thời hạn chỉ từ 50-70 năm đang gây tranh cãi, băn khoăn trong dư luận.

Căn hộ chung cư đang là sự lựa chọn của nhiều người dân. Ảnh: Phương Liễu

Đề xuất của Bộ Xây dựng về áp niên hạn cho các chung cư cũng như cấp sổ hồng cho căn hộ chung cư có thời hạn chỉ từ 50-70 năm đang gây tranh cãi, băn khoăn trong dư luận.

Nhiều người đang sinh sống ở các chung cư tỏ ra lo lắng và cho rằng, nhà ở là tài sản sở hữu riêng, sử dụng lâu dài và được pháp luật công nhận, không thể vì chung cư hết hạn sử dụng mà người dân bị “đẩy” ra đường sau khi bỏ tiền tỷ ra mua.

* Đề xuất có phù hợp?

Mới đây, trong đề cương Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ Xây dựng đề xuất phương án cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng căn hộ chung cư (sổ hồng) theo tuổi thọ thiết kế các tòa chung cư có thời hạn thay vì vô thời hạn như từ trước đến nay.

Cụ thể, Bộ Xây dựng đề xuất 2 phương án: một là sổ hồng cấp cho căn hộ chung cư sẽ có thời hạn lâu dài như hiện nay; hai là chung cư chỉ có thời hạn 50-70 năm. Sau khi được công bố, đề xuất này đã thu hút sự quan tâm của nhiều người dân đang sinh sống ở chung cư, những người có dự định mua căn hộ chung cư và cả những nhà đầu tư các dự án chung cư.

Giải thích về đề xuất này, Bộ Xây dựng cho rằng, theo quy định hiện hành, thời hạn sử dụng của công trình được xác định theo hồ sơ thiết kế xây dựng công trình hoặc theo thời hạn sử dụng thực tế. Về mặt tích cực, đề xuất này sẽ giúp hạ giá thành căn hộ chung cư, giúp người dân đa dạng các hình thức sở hữu nhà ở phù hợp với nhu cầu và khả năng kinh tế; giúp cho công tác cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ, chỉnh trang, tái thiết đô thị được thuận lợi; bảo đảm an toàn tài sản, tính mạng cho người dân khi sinh sống trong các chung cư quá cũ kỹ, xuống cấp.

Bộ Xây dựng cũng khẳng định, trường hợp áp dụng phương án cấp sổ hồng có thời hạn thì sau khi các chung cư hết hạn, cơ quan chức năng sẽ kiểm định chất lượng công trình nhà chung cư. Nếu bảo đảm về chịu lực, an toàn cho sử dụng sẽ tiếp tục gia hạn thời gian sử dụng căn hộ, không có chuyện “đuổi” người dân ra khỏi căn hộ.

Nhiều ý kiến cho rằng, dự thảo đề cương Luật Nhà ở (sửa đổi) đề xuất bổ sung quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư của Bộ Xây dựng là không phù hợp đối với trường hợp nhà chung cư được xây dựng trên đất ở ổn định lâu dài. Các chủ sở hữu nhà chung cư có quyền sử dụng đất ở ổn định lâu dài đối với diện tích đất xây dựng khu chung cư theo quy định của pháp luật về đất đai. Do đó, nếu đề xuất này được thông qua sẽ gây ra những bất cập và mâu thuẫn với Luật Đất đai năm 2013, Luật Nhà ở năm 2014, Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014 về quy định chi tiết một số điều của Luật Đất đai và sẽ gây ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống người dân đang ở chung cư và cả thị trường kinh doanh chung cư này.

* Phải đảm bảo quyền sở hữu cho người dân

Tuy Bộ Xây dựng giải thích mục đích của đề xuất là hướng đến sự tích cực, có lợi cho người dân và cộng đồng, song không ít người dân đang sinh sống tại các căn hộ chung cư, người dự định mua căn hộ chung cư cũng như các doanh nghiệp bất động sản chuyên đầu tư phân khúc nhà chung cư không khỏi lo lắng, băn khoăn.

Chị Trần Thị Yên Chi đang sinh sống tại chung cư Amber Court (P.Thống Nhất, TP.Biên Hòa) cho biết: “Vợ chồng tôi tích góp nhiều năm mới mua được căn hộ. Khi mua cũng phải đóng phí và thuế như người mua đất nền, chưa kể còn đóng tiền bảo trì căn hộ 2% giá trị căn hộ, vậy hết thời gian 50-70 năm thì “mất trắng” sao, trong khi người mua đất nền thì được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất lâu dài. Việc này là không công bằng và không hợp lý”.

Còn anh Nguyễn Tiến Đăng, chủ một căn hộ ở chung cư Sơn An Plaza (P.Tam Hòa, TP.Biên Hòa), cho rằng: “Căn hộ là tài sản lớn mà hiện chúng tôi sử dụng, sau này còn phải tặng cho con cháu. Nếu biết niên hạn chung cư chỉ được sử dụng 50-70 năm thì tôi đã không đầu tư mua căn hộ. Thêm vào đó, việc áp niên hạn chung cư sẽ làm giảm giá trị căn hộ khi bán lại cho người khác, bởi căn hộ còn thời hạn sử dụng dài giá khác, thời hạn ngắn sẽ mất giá hơn. Việc thế chấp căn hộ đó để vay tiền mua nhà cũng sẽ bị ảnh hưởng khi ngân hàng sẽ không cho vay số tiền nếu thấy căn hộ sắp đến hạn… thanh lý”.

Trong rất nhiều tranh cãi về đề xuất áp niên hạn chung cư, phần lớn ý kiến phản ứng theo hướng không đồng thuận với đề xuất của Bộ Xây dựng. Song cũng có một số ý kiến cho rằng, đề xuất này là hợp lý, bởi một chung cư sau 50-70 năm sử dụng chắc chắn sẽ bị xuống cấp, nguy cơ mất an toàn là rất lớn. Việc cho phá dỡ để xây dựng lại là cần thiết. Vấn đề ở đây là giải quyết tái định cư cho những hộ dân ở các chung cư này như thế nào mới là điều đáng bàn.

Theo một cán bộ từng công tác tại Sở Xây dựng, đây mới chỉ là đề xuất. Nếu có được thông qua thì pháp luật vẫn sẽ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân. Theo quan điểm của ông, việc đề xuất áp niên hạn cho các chung cư chỉ từ 50-70 năm là phù hợp với sự suy giảm chất lượng công trình. Lúc đó, cơ quan chuyên môn sẽ đánh giá chất lượng và độ an toàn. Nếu công trình đủ điều kiện an toàn thì người dân ở chung cư sẽ được tiếp tục gia hạn thời gian, trong trường hợp không còn đủ an toàn sẽ đề nghị phải phá dỡ và việc tái định cư cho những hộ ở chung cư đó như thế nào đã được quy định trong luật.

Hiện có rất nhiều khu chung cư cũ, thường chỉ từ 4-5 tầng, ở Hà Nội, TP.HCM xây dựng từ vài chục năm trước. Sau khi phá dỡ, chủ đầu tư sẽ xây lên 10-20 tầng và sẽ dành ra 4-5 tầng để tái định cư cho những hộ trước sinh sống ở đó. Tất nhiên, để được ở trong căn hộ mới khang trang, an toàn hơn thì chủ đầu tư và các hộ này phải thống nhất một số phương án như: có thể được mua lại căn hộ mới với giá gốc hoặc được giảm bao nhiêu % để sở hữu căn hộ mới. Nhà đầu tư được lợi những tầng trên sẽ dùng lợi ích đó để hỗ trợ giá bán những hộ sinh sống cũ.

Dân số Việt Nam đang gia tăng dẫn đến áp lực về đất đai, nhà ở. Căn hộ chung cư trở thành sự lựa chọn của nhiều người dân, bởi họ khó có thể vừa mua đất nền vừa xây dựng nhà ở với giá bằng một căn hộ chung cư. Cho nên, dù xây dựng nhà trên đất nền hay căn hộ chung cư thì cũng đều là tài sản thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người dân, cần được pháp luật bảo vệ.

Phương Liễu