Định danh tài khoản mạng xã hội: Cần thiết nhưng phải tăng tính bảo mật

Thời đại công nghệ thông tin bùng nổ, mạng xã hội (MXH) phát triển đã giúp mọi người dễ dàng kết nối với nhau, dù ở bất cứ đâu... Bên cạnh những mặt tích cực, MXH cũng là "mảnh đất" cho nhiều đối tượng xấu lợi dụng để lừa đảo, buôn người, kích động, tấn công đời tư, bắt nạt và nhiều hoạt động tội phạm khác…

Thời đại công nghệ thông tin bùng nổ, mạng xã hội (MXH) phát triển đã giúp mọi người dễ dàng kết nối với nhau, dù ở bất cứ đâu... Bên cạnh những mặt tích cực, MXH cũng là “mảnh đất” cho nhiều đối tượng xấu lợi dụng để lừa đảo, buôn người, kích động, tấn công đời tư, bắt nạt và nhiều hoạt động tội phạm khác…

Nền tảng trực tuyến được người Việt Nam dùng nhiều nhất là mạng xã hội Facebook. Trong ảnh: Một người trẻ tìm cơ hội việc làm trên các trang mạng xã hội. Ảnh: P.LIỄU

Định danh tài khoản MXH là một giải pháp để ngăn chặn những tác động xấu từ MXH - đang được Bộ TT-TT đề xuất với Quốc hội, nhằm đưa hoạt động này vào trật tự, hạn chế những tiêu cực do MXH đem lại.

* Đề xuất kịp thời và cần thiết

Theo Bộ TT-TT, Việt Nam hiện có hàng trăm triệu tài khoản MXH từ Facebook, Zalo, YouTube, TikTok, Instagram… Hầu hết mọi hoạt động đời thực đều hiện hữu trên không gian mạng nên việc định danh tài khoản MXH đang được dư luận quan tâm.

Trên nhiều nền tảng trực tuyến, việc xác thực định danh đã được thực hiện khá lâu trên phạm vi toàn cầu, trong đó những MXH này buộc người dùng cung cấp thông tin cá nhân để đối chiếu xác thực thông tin trên tài khoản trùng khớp với người sở hữu. Quy định này đến nay vẫn còn hiệu lực, song thực tế không hiệu quả khi tài khoản ảo, tài khoản giả mạo vẫn tràn lan.

Mới đây, Bộ TT-TT đã trình Quốc hội dự thảo nghị định thay thế Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15-7-2013 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng và Nghị định 27/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2013/NĐ-CP. Theo đó, Thứ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Thanh Lâm đã đề xuất Việt Nam cần thực hiện định danh tài khoản trên MXH.

Theo dự thảo nói trên, người sử dụng MXH sẽ phải thực hiện xác thực bằng việc cung cấp tên thật và số điện thoại chính chủ. Những tài khoản nào đã qua định danh mới có thể đăng tải bài viết, tham gia bình luận và sử dụng tính năng live stream (phát trực tiếp). Nếu không, sẽ chỉ được xem nội dung và dần tiến tới việc tài khoản tự hủy vì không tương tác.

Cũng theo dự thảo này, cơ quan quản lý các nền tảng trực tuyến có trách nhiệm định danh người dùng, quản lý nội dung live stream và gỡ bỏ nội dung vi phạm trong vòng 3 giờ khi có yêu cầu. Trường hợp các kênh và tài khoản có nhu cầu cung cấp dịch vụ phát sinh doanh thu (như bán hàng online), người dùng phải đăng ký với Bộ TT-TT.

Theo Bộ TT-TT, Việt Nam hiện có hệ thống dữ liệu dân cư quốc gia, đang triển khai xác thực định danh điện tử. Nếu đồng bộ hóa dữ liệu này với dữ liệu người dùng MXH thì mỗi hành vi, phát ngôn của người dùng đều gắn chặt với trách nhiệm pháp lý của họ. Chỉ khi ấy, các vấn đề tiêu cực, tội phạm, mới giảm thiểu, môi trường không gian mạng mới lành mạnh, văn minh.

* Cần tăng tính bảo mật

Khi MXH phát triển và trở nên phổ biến, nhiều hoạt động của người dân đã và đang chuyển dịch từ môi trường thực sang không gian số. Vì thế, việc quản lý, định danh tài khoản số sẽ giúp giảm các tài khoản ảo, giúp người kết nối an toàn hơn khi tương tác. Song, dù đa phần các ý kiến đồng thuận việc định danh tài khoản MXH, nhưng nhiều người lo ngại về vấn đề bảo mật dữ liệu người dùng khi phải cung cấp thông tin cá nhân cho đơn vị quản lý.

Ông Trần Tấn Tài (giáo viên về hưu, ngụ P.Trung Dũng, TP.Biên Hòa) cho rằng, hiện có nhiều người dùng tài khoản MXH ẩn danh nên có xu hướng hành xử thiếu trách nhiệm trong tương tác và đăng các bài viết, đôi khi gián tiếp đẩy sự việc theo hướng không lành mạnh. Vì thế, định danh tài khoản sẽ khiến người sử dụng MXH ý thức hơn, cơ quan chức năng dễ xác định đối tượng và xử lý khi phát hiện hành vi vi phạm.

Tuy nhiên, có những ý kiến cho rằng, nhiều người dùng MXH nhưng vì lý do tế nhị nào đó không muốn dùng tên thật, hình ảnh thật nên để ở chế độ ẩn thông tin nhưng hoàn toàn không nhằm mục đích xấu. Cho nên, khi định danh cần có những tính năng, thiết kế để chủ tài khoản MXH có thể ẩn danh nhưng trên nền thông tin cá nhân đã được xác định.

Lo lắng về tính bảo mật, chị Nguyễn Thị Định, viên chức ngành Y tế ở TP.Biên Hòa cho rằng, việc định danh đặt ra nhằm bảo vệ quyền sở hữu và lợi ích của người dùng MXH, quy trình này đòi hỏi phải cung cấp những thông tin cá nhân nhạy cảm như: số điện thoại, họ tên thật, số căn cước công dân, các dữ liệu về ngày tháng năm sinh, quê quán, địa chỉ cư trú, hình ảnh… việc này có thể dẫn đến phát sinh nguy cơ lộ lọt thông tin dữ liệu người dùng ngay trên chính tài khoản của mình, chưa kể khả năng dữ liệu cá nhân còn bị mua bán, gây mất an toàn cho người dùng.

Anh Trần Mạnh (ngụ P.Tân Phong, TP.Biên Hòa), nhân viên quản trị mạng cho một công ty ở H.Trảng Bom cho rằng, định danh tài khoản MXH nhằm giảm bớt những tác động tiêu cực do MXH đem lại. Việc yêu cầu người dùng sử dụng sim chính chủ để lập tài khoản MXH cũng là một cách quản lý người dùng MXH. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều cách để người ta lập một tài khoản MXH mà không cần dùng số điện thoại. Cho nên vấn đề cốt lõi để hạn chế những tác động tiêu cực từ MXH vẫn là ở ý thức người dùng” - anh Mạnh cho hay.

Phương Liễu