Người đưa hương sen Đồng Nai lan xa

Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Trường Phát (xã Long Tân, H.Nhơn Trạch) Nguyễn Thị Bích Lệ là một trong 4 nông dân của Đồng Nai được tuyên dương Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi toàn quốc lần thứ 6, giai đoạn 2017-2022.

Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Trường Phát (xã Long Tân, H.Nhơn Trạch) Nguyễn Thị Bích Lệ là một trong 4 nông dân của Đồng Nai được tuyên dương Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi toàn quốc lần thứ 6, giai đoạn 2017-2022. Bà Lệ còn là nữ doanh nhân tài năng, sáng tạo với dự án Chế biến các sản phẩm từ sen đoạt Giải Tiên Phong trong cuộc thi Phụ nữ khởi nghiệp lần 3 của Hội LHPN Việt Nam tổ chức năm 2020.

Bà Nguyễn Thị Bích Lệ, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Trường Phát (xã Long Tân, H.Nhơn Trạch) bên các sản phẩm của HTX

Có được vinh dự này là cả hành trình hơn 20 năm xây dựng của người phụ nữ từ nông dân trồng lúa chuyển sang trồng sen, rồi đầu tư cơ sở chế biến sản phẩm từ sen quê nhà.

* Lập kỷ lục về sản phẩm OCOP của tỉnh

HTX Dịch vụ nông nghiệp Trường Phát hiện có 19 sản phẩm chế biến từ sen đều đạt chứng nhận OCOP (chương trình Mỗi xã một sản phẩm), trong đó 11 sản phẩm đạt OCOP 4 sao của tỉnh, là chủ thể có nhiều sản phẩm OCOP nhất của tỉnh.

Bà Nguyễn Thị Bích Lệ vui vẻ khoe: “Năm đầu tham gia chương trình OCOP, cơ sở chỉ có 3 sản phẩm đạt OCOP 3 sao. Năm sau, thêm 4 sản phẩm đăng ký OCOP đều đạt 4 sao dù việc đánh giá, thẩm định ngày càng chặt chẽ, khắt khe hơn. Cơ sở đang tiếp tục nỗ lực để có sản phẩm đạt mức cao nhất là OCOP 5 sao và tiếp tục có thêm nhiều sản phẩm mới”.

Sản phẩm bột sen dinh dưỡng của HTX là một trong 3 sản phẩm của Đồng Nai được Bộ Công thương cấp giấy chứng nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia năm 2021. Dự án Chế biến các sản phẩm từ sen của bà Nguyễn Thị Bích Lệ đã vượt qua 922 dự án của các tác giả đến từ 62 tỉnh, thành phố trong cả nước để vào vòng chung kết, là một trong 2 dự án đoạt giải Tiên Phong.

Chia sẻ ý tưởng khởi nghiệp, bà Nguyễn Thị Bích Lệ kể, nông dân của xã Long Tân thời đó chủ yếu trồng lúa nước, nhưng do đất sình lầy lại nhiễm phèn nên năng suất rất thấp. Rồi có một doanh nghiệp Đài Loan có trụ sở tại TP.HCM đến đặt vấn đề hợp tác với nông dân phát triển cây sen cung cấp cho thị trường xuất khẩu; phía doanh nghiệp cung cấp giống, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm cho nông dân ở xã Long Tân và các xã lân cận. Theo đó, người dân đua nhau chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng sen nên diện tích đồng sen nhanh chóng tăng lên cả trăm ha.

Khi diện tích cây trồng này tăng quá nhanh, nguồn cung lớn, phía công ty đặt ra tiêu chí thu mua rất khắt khe. Thấy hạt sen và những sản phẩm khác từ cây sen đều rất giá trị nhưng lại bị lãng phí, bà Lệ chuyển qua thu mua hạt sen, ngó sen, củ sen… đem ra chợ bán. Đến khi doanh nghiệp trên “lật kèo” không thu mua sen của người dân, sen đến kỳ thu hoạch bị bỏ phế ngoài đồng, bà Lệ quyết định đầu tư cơ sở chế biến góp phần giúp nông dân trồng sen tại địa phương có đầu ra ổn định hơn.

Khởi đầu, cơ sở chỉ có vài loại máy móc thủ công đơn giản làm ra một số sản phẩm phổ biến như: hạt sen sấy, tim sen, trà lá sen, bột hạt sen rồi mỗi năm cơ sở thêm vài sản phẩm mới. Toàn bộ các sản phẩm đều do bà chủ cơ sở tự mày mò, thử nghiệm rồi cho ra sản phẩm hoàn thiện.

“Mỗi năm tôi có khoảng 5 sản phẩm mới. Tôi không chỉ chế biến dòng thực phẩm mà đang nghiên cứu xay vỏ gương sen làm bột nhang và làm tinh bột củ sen vì muốn tận thu mọi bộ phận trên cây sen để đa dạng sản phẩm cung cấp ra thị trường” - bà Lệ nói.

* Xây dựng thương hiệu sen Đồng Nai

Với mục tiêu xây dựng chuỗi liên kết từ trồng, chế biến, tiêu thụ cho cây sen Đồng Nai, năm 2020, HTX Dịch vụ nông nghiệp Trường Phát được thành lập, không chỉ bao tiêu nguồn sen tại địa phương mà còn mở rộng thu mua cho các vùng trồng sen khác trên địa bàn tỉnh.

Bà Lệ chia sẻ: “Nói về cây sen, mọi người thường nghĩ đến vùng nguyên liệu ở các tỉnh miền Tây, tiêu biểu như sen Đồng Tháp. Chính vì vậy, khi tôi tham gia các hội chợ, chương trình xúc tiến thương mại, giới thiệu sen Đồng Nai, mọi người đều thấy mới lạ. Nhưng khi dùng thử, thấy chất lượng thơm ngon nên rất ủng hộ”.

Theo bà Lệ, sản phẩm ngon không chỉ ở khâu chế biến, phần quan trọng không kém là chất lượng sản phẩm ở khâu trồng. Ngoài vùng trồng sen ở Phú Hội, Long Tân (H.Nhơn Trạch), Đồng Nai còn có những vùng sen cho chất lượng ngon như: vùng trồng sen ở xã Trị An (H.Vĩnh Cửu), vùng sen Phương Lâm, Phú Điền (H.Tân Phú)… Các vùng trồng sen của Đồng Nai được nuôi trồng tự nhiên, thổ nhưỡng tốt nên cho ra nguồn nguyên liệu chất lượng cao, an toàn.

Nhờ vào uy tín chất lượng, sản phẩm sen Đồng Nai được thị trường đón nhận, không chỉ mở rộng kênh tiêu thụ ra nhiều tỉnh, thành trong cả nước mà trở thành đối tác cung cấp cho các siêu thị lớn như: BigC, Co.opmart Biên Hòa, Mega Market Biên Hòa…

Theo đó, bà Lệ mạnh dạn đầu tư nâng cấp khu nhà xưởng, hệ thống máy bóc vỏ hạt sen tươi và máy sấy nông sản đảo chiều gió. Đây là hệ thống máy móc sản xuất theo công nghệ sấy sạch và hiện đại giúp tăng năng suất, giảm hao hụt nguyên liệu, giảm chi phí nhân công. Công nghệ sấy, rang và xay tự động này còn giữ nguyên được hương vị của sản phẩm. Cơ sở cũng đầu tư đổi mới mẫu logo, bao bì để xây dựng hình ảnh nhận diện thương hiệu của sản phẩm, hướng đến sự phát triển bền vững.

Bà Lệ nhớ lại, thời điểm bùng phát dịch bệnh Covid-19, vùng sen ở H.Nhơn Trạch vào vụ thu hoạch với diện tích cả 100ha nhưng HTX vẫn bao tiêu hết sản phẩm cho bà con. Theo bà Lệ: “Sản xuất trong tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, HTX gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình vận chuyển nông sản cũng như tổ chức sản xuất. Tuy nhiên, HTX vẫn nỗ lực duy trì hoạt động sản xuất, thậm chí còn tăng sản lượng hơn so với mọi năm. Nhờ đó, HTX vẫn bao tiêu hết nguồn sen trong dân, phần đưa vào chế biến, phần tăng nguồn nguyên liệu dự trữ, không để nông dân gặp khó khăn vì không bán được sản phẩm do dịch bệnh”.

HTX Dịch vụ nông nghiệp Trường Phát đang triển khai mô hình trồng sen hữu cơ gắn với phát triển mô hình du lịch sinh thái, diện tích ban đầu triển khai khoảng 20ha. Theo Bà Lệ: “Những sản phẩm chế biến từ sen không chỉ là nguồn thực phẩm bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe mà còn có giá trị làm đẹp, chữa bệnh nên tiềm năng thị trường còn rất lớn. HTX triển khai mô hình xây dựng vùng trồng sen hữu cơ gắn với du lịch sinh thái để tăng cao giá trị cho sản phẩm chế biến từ sen, vừa góp phần quảng bá, đưa tiếng thơm của sản phẩm sen Nhơn Trạch, Đồng Nai lan xa”.

Lê Quyên