Cách đây 62 năm, với bút danh X.Y.Z, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bài báo “Dân vận’’ đăng trên báo Sự Thật số ra ngày 15-10-1949. Chỉ có 612 chữ nhưng bài báo đã đề cập, giải đáp những vấn đề rất căn bản, cấp thiết của công tác vận động quần chúng tham gia các phong trào cách mạng của các tổ chức Đảng, các cấp chính quyền và đoàn thể nhân dân.
Cách đây 62 năm, với bút danh X.Y.Z, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bài báo “Dân vận’’ đăng trên báo Sự Thật số ra ngày 15-10-1949. Chỉ có 612 chữ nhưng bài báo đã đề cập, giải đáp những vấn đề rất căn bản, cấp thiết của công tác vận động quần chúng tham gia các phong trào cách mạng của các tổ chức Đảng, các cấp chính quyền và đoàn thể nhân dân. Đặc biệt, Người làm rõ thêm tư tưởng về xây dựng nhà nước dân chủ - nhà nước của dân, do dân, vì dân.
Nhà nước của dân, do dân và vì dân theo Hồ Chí Minh là Nhà nước thực hiện quyền lực của nhân dân, dựa vào sức mạnh của nhân dân, trước hết là nhân dân lao động. Xây dựng một Nhà nước của dân theo Bác Hồ nghĩa là: Tất cả quyền bính đều thuộc về nhân dân, những vấn đề quan hệ đến vận mệnh quốc gia do nhân dân phán quyết; tức là nhân dân phải là người thực hiện quyền lực, hoặc trực tiếp, hoặc gián tiếp thông qua các đại biểu của mình. Nền tảng xã hội sâu rộng, ý thức chính trị và khả năng tham gia vào đời sống chính trị của nhân dân là yếu tố đảm bảo cho nền dân chủ mới.
Nhà nước do dân bởi vì “lực lượng bao nhiêu là nhờ dân hết”. Nhà nước muốn điều hành quản lý xã hội có hiệu quả thì phải dựa vào dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “dân như nước mình như cá”; phải “đem tài dân, sức dân, của dân làm lợi cho dân…Chính phủ chỉ giúp kế hoạch cổ động”. Vì vậy, Đảng phải luôn dựa vào dân, tạo điều kiện để nhân dân phát huy cao nhất quyền làm chủ, tham gia tích cực vào việc quản lý Nhà nước.
Nhà nước vì dân, theo Hồ Chí Minh có nghĩa là mọi hoạt động của Nhà nước đều phải xuất phát và vì lợi ích của nhân dân; việc gì có lợi cho dân thì phải làm cho kỳ được; việc gì có hại cho dân thì phải hết sức tránh. Xây dựng một Nhà nước vì dân là một nhà nước không đặc quyền, đặc lợi, phục vụ nhân dân tận tụy, một nhà nước trong sạch, chí công vô tư. Người dạy: Phải xây dựng một nền chính trị liêm khiết, kiên quyết đấu tranh với ba thứ giặc nội xâm là: tham ô, lãng phí, quan liêu. Một mặt Nhà nước phải thực hành dân chủ rộng rãi với nhân dân mặt khác phải thực hành chuyên chính với mọi hành động xâm hại đến lợi ích của Tổ quốc, quyền làm chủ của nhân dân.
Quan niệm của Hồ Chí Minh về một nhà nước của dân và vì dân còn phải là nhà nước “công bộc của dân, gánh vác công việc chung của dân chứ không phải để đè đầu cưỡi cổ dân như thời Pháp, Nhật”. Người dạy, để thực sự là “đầy tớ của dân”, các cơ quan nhà nước từ trung ương đến cơ sở phải thực sự gần dân, biết lắng nghe ý kiến nguyện vọng của nhân dân, làm việc gì cũng bàn bạc kỹ và học hỏi kinh nghiệm của nhân dân, thực sự yêu dân kính dân, tin cậy và trọng dân, ăn ở công bằng với dân và thực sự cần kiệm, liêm chính chí công vô tư.
Mặc dù Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa nhưng bài báo “Dân vận” và những tư tưởng của Người về Nhà nước của dân, do dân, vì dân vẫn còn nguyên giá trị. Giá trị trường tồn của những luận điểm đó không chỉ soi sáng mà còn là động lực chính trị, là kim chỉ nam định hướng cho Đảng và Nhà nước ta trong tiến trình xây dựng Nhà nước Việt Nam tiến lên xã hội chủ nghĩa.
Thanh Hòa
