Lê Hồng Phong - Người chiến sĩ cộng sản tiêu biểu

Đồng chí Lê Hồng Phong tên thật là Lê Huy Doãn, sinh năm 1902 trong một gia đình nông dân ở làng Đông Thôn, tổng Thông Lạng, phủ Hưng Nguyên, nay thuộc xã Hưng Thông, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Đồng chí Lê Hồng Phong thuộc lớp những người cộng sản đầu tiên của Đảng ta, là Tổng bí thư thứ hai của Đảng sau đồng chí Trần Phú, đồng thời là Ủy viên Ban chấp hành Quốc tế Cộng sản.

Đồng chí Lê Hồng Phong tên thật là Lê Huy Doãn, sinh năm 1902 trong một gia đình nông dân ở làng Đông Thôn, tổng Thông Lạng, phủ Hưng Nguyên, nay thuộc xã Hưng Thông, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Đồng chí Lê Hồng Phong thuộc lớp những người cộng sản đầu tiên của Đảng ta, là Tổng bí thư thứ hai của Đảng sau đồng chí Trần Phú, đồng thời là Ủy viên Ban chấp hành Quốc tế Cộng sản.

* Con đường đến với cách mạng              

Năm 1924, Lê Hồng Phong cùng 15 thanh niên xuất dương ra nước ngoài học tập và hoạt động trong tổ chức Tâm Tâm xã. Sau sự kiện mưu sát toàn quyền Đông Dương Meclanh tại Sa Diện, Quảng Châu của Phạm Hồng Thái thất bại, Lê Hồng Phong phải lẩn tránh sự truy lùng của mật thám Pháp. Sau đó, nhờ sự giúp đỡ của cụ Phan Bội Châu, Lê Hồng Phong nhập học Trường Quân sự Hoàng Phố. Tại đây, theo quy định của nhà trường, Lê Hồng Phong gia nhập Quốc Dân Đảng để được tiếp tục học tập tại trường...Tháng 12-1924, lần đầu tiên Lê Hồng Phong được gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Từ những phân tích của đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã đem đến cho ông niềm tin sâu sắc vào tương lai tươi sáng của đất nước và quyết tâm lựa chọn con đường cách mạng của Nguyễn Ái Quốc. Do đó, trong thời gian học tập tại Trường Quân sự Hoàng Phố, Lê Hồng Phong tự nguyện tham gia các tổ chức cách mạng do đồng chí Nguyễn Ái Quốc lãnh đạo. Tháng 2-1925, cùng với Hồ Tùng Mậu, Lê Hồng Sơn và một số người khác, Lê Hồng Phong được Nguyễn Ái Quốc lựa chọn vào nhóm Việt Nam Thanh niên Cộng sản (gọi tắt là Cộng sản Đoàn) do Nguyễn Ái Quốc thành lập. Tháng 6-1925, tại Quảng Châu (Trung Quốc), dưới sự chủ trì của Nguyễn Ái Quốc, Lê Hồng Phong và nhóm Cộng sản Đoàn đã thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên nhằm chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Sau khi tốt nghiệp Trường Quân sự Hoàng Phố năm 1925, Lê Hồng Phong thi vào Trường Hàng không Quảng Châu do Chính phủ cách mạng Quảng Châu quản lý. Ngày 10-2-1926, tại ngôi trường này, Lê Hồng Phong vinh dự được kết nạp vào Đảng Cộng sản Trung Quốc. Sau 9 tháng học tập xuất sắc tại đây, tháng 10-1926, Lê Hồng Phong được Chính phủ Cách mạng Quảng Châu cử sang học tập tại Liên Xô. Tại đây, Lê Hồng Phong được mang tên mới là Mikhain Litvinov. Sau hơn một năm học tập, tháng 12-1927, Lê Hồng Phong tốt nghiệp Trường Lý luận Quân sự không quân ở Leningrad (nay là Sankt-Peterburg) và sau đó thi tiếp vào Trường Hàng không quân sự cũng ở Leningrad, được xét tuyển vào học năm thứ hai Trường đào tạo quân sự (phi công) số 2 ở một thành phố nhỏ. Khi đang học tập tại đây, theo đòi hỏi của tổ chức, Lê Hồng Phong vào học một chương trình lý luận và sau đó vào học khóa 3 Trường đại học Phương Đông. Tại đây, năm 1929, đồng chí được kết nạp vào Đảng Cộng sản Liên Xô.

Cuối năm 1929 đầu năm 1930, trước biến chuyển mau lẹ của tình hình trong nước và quốc tế, Lê Hồng Phong đã sớm nhìn thấy cần sự tranh thủ ủng hộ của Quốc tế Cộng sản đối với phong trào cách mạng ở Đông Dương, mà trước hết là sự ra đời của một Đảng cách mạng chân chính. Đồng chí đã báo cáo lãnh đạo Quốc tế Cộng sản về tình hình phát triển của cách mạng Việt Nam, sự giúp đỡ không thể thiếu của Quốc tế Cộng sản đối với sự ra đời của một Đảng Cộng sản ở Việt Nam. Báo cáo này đã giúp Quốc tế Cộng sản có thêm cơ sở để sau đó, ra thư kêu gọi những người cách mạng thành lập một đảng Cộng sản duy nhất ở Việt Nam.

* Nhà lãnh đạo tài năng của Đảng 

Sau phong trào Xô Viết - Nghệ Tĩnh, giai đoạn 1932 - 1935 là giai đoạn thoái trào của cách mạng, nhiều cơ sở của Đảng tan rã sau “Khủng bố trắng” tàn bạo của kẻ thù. Dưới sự chỉ đạo của Ban Chỉ huy ở ngoài của Đảng do đồng chí Lê Hồng Phong đứng đầu, Đảng ta đã bảo toàn được thành quả cách mạng của giai đoạn 1930-1931, ngoài ra còn củng cố thêm thực lực để chuẩn bị đầy đủ điều kiện bước vào phong trào cách mạng mới.

Khoảng cuối năm 1932, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Lê Hồng Phong, ngoài việc tổ chức, cơ cấu mạng lưới cơ sở Đảng trong nước, liên tục vận động cán bộ sang huấn luyện, bồi dưỡng lý luận cách mạng, đồng chí còn chỉ đạo thành lập một Ban lãnh đạo lâm thời của Đảng. Ban lãnh đạo chủ trương tuyên truyền, học tập và hành động theo nội dung của bản kế hoạch “Chương trình hành động của Đảng” do Lê Hồng Phong tham gia soạn thảo và đã được Quốc tế Cộng sản thông qua. Đây là vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng bởi trong lúc cách mạng Việt Nam bị khủng bố trắng, giữa lúc Đảng đang thoái trào, những tư tưởng dao động, cơ hội đang thừa cơ trỗi dậy. “Chương trình hành động của Đảng” như một luồng gió mới tiếp sức cho cán bộ, đảng viên và quần chúng giữ được niềm tin vững chắc vào tiền đồ cách mạng, đẩy lùi tư tưởng cầu an, hoang mang, dao động, tạo điều kiện cho việc khôi phục nhanh chóng hệ thống tổ chức của Đảng và phong trào cách mạng của quần chúng.

Theo quyết định của Trung ương, năm 1937, sau nhiều năm bôn ba ở nước ngoài, Lê Hồng Phong rời Thượng Hải về Sài Gòn hoạt động. Tại đây, cùng với người bạn đời của mình, nữ đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai, đồng chí đã gắn bó máu thịt với Xứ ủy Nam Kỳ, với các phong trào cách mạng của Sài Gòn - Chợ Lớn.

Đại hội lần thứ nhất của Đảng năm 1935 đã bầu vắng mặt đồng chí Lê Hồng Phong giữ chức Tổng bí thư của Đảng. Với cương vị Tổng bí thư của Đảng, đồng chí đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng và củng cố tổ chức Đảng và luôn căn dặn cán bộ, đảng viên phải ra sức xây dựng Đảng ta thành một chính Đảng tiền phong, có kỷ luật nghiêm ngặt. Đồng chí chỉ rõ: “Cần mở rộng cuộc chỉ trích Bônsêvích trong các cấp Đảng bộ để nghiên cứu các ưu điểm mà học, tìm các khuyết điểm mà tránh”. Tư tưởng chỉ đạo này vẫn còn mang ý nghĩa nóng hổi, nhất là trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 hiện nay.

Ngày 22-6-1939, Lê Hồng Phong bị thực dân Pháp bắt tại Sài Gòn và kết án 6 tháng tù giam và 3 năm quản thúc ở quê. Đầu năm 1940, khi đang bị quản thúc tại quê, mặc dù biết rõ Lê Hồng Phong là cán bộ cao cấp của Đảng ta nhưng không có chứng cứ, thực dân Pháp vẫn kết án 5 năm tù giam với lời buộc tội “Chịu trách nhiệm tinh thần về cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ” và đày đồng chí ra Côn Đảo.

Tại “Địa ngục trần gian” Côn Đảo, với sự đày ải tra tấn của kẻ thù, đồng chí đã trút hơi thở cuối cùng vào ngày 6-9-1942, khi mới 40 tuổi đời. Trước lúc đi xa, đồng chí Lê Hồng Phong  còn căn dặn:  “Nhờ các đồng chí nói với Đảng rằng, tới giờ phút cuối cùng, Lê Hồng Phong vẫn một lòng tin tưởng ở thắng lợi vẻ vang của cách mạng”.

Vũ Trung Kiên