Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, sau phong trào Đồng Khởi năm 1960, cục diện đấu tranh cách mạng ở miền Nam có nhiều chuyển biến: từ đấu tranh chính trị chuyển sang kết hợp giữa đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, sau phong trào Đồng Khởi năm 1960, cục diện đấu tranh cách mạng ở miền
Thực hiện chủ trương của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III và trước đòi hỏi của tình hình mới, ngày 23-1-1961, Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ III (khóa III) đã quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam thay cho Xứ ủy Nam Bộ. Trung ương Cục miền Nam được đặt dưới sự lãnh đạo của Ban chấp hành Trung ương, thường xuyên do Bộ Chính trị thay mặt chỉ đạo.
Ngày 10-10-1961, tại Mã Đà, thuộc căn cứ Chiến khu Đ (nay thuộc xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu), Hội nghị lần thứ nhất Trung ương Cục được tổ chức để quán triệt chỉ thị của Bộ Chính trị, đánh giá toàn diện phong trào cách mạng miền Nam và xác định phương hướng tiến lên của cách mạng miền Nam. Từ năm 1962, Trung ương Cục miền
Từ khi thành lập cho đến khi đất nước hoàn toàn thống nhất, Trung ương Cục miền
Trung ương Cục miền Nam ở Mã Đà (xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu) thời kỳ 1961-1962 là di tích lịch sử có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, được Bộ Văn hóa - thông tin công nhận là di tích quốc gia từ năm 2004.
Nguyễn Tuyết