Hướng đến phát triển lâu dài, bền vững

Sau 30 năm thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), Việt Nam đang "bước" sang một giai đoạn mới hoàn toàn, giai đoạn thu hút đầu tư một cách có chọn lọc, chấm dứt hoàn toàn thời kỳ đầu trong thu hút FDI kéo dài ba thập niên với nhiều thành tựu, song cũng không ít tồn tại và hạn chế.

Sau 30 năm thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), Việt Nam đang “bước” sang một giai đoạn mới hoàn toàn, giai đoạn thu hút đầu tư một cách có chọn lọc, chấm dứt hoàn toàn thời kỳ đầu trong thu hút FDI kéo dài ba thập niên với nhiều thành tựu, song cũng không ít tồn tại và hạn chế.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, “kỷ nguyên” mới trong thu hút FDI được “đánh dấu” bằng việc Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ký Nghị quyết số 50/NQ-TW về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030. Lần đầu tiên sau 30 năm thu hút vốn FDI, Bộ Chính trị đã ban hành một nghị quyết chuyên đề để định hướng trong các năm tới.

Tinh thần của Nghị quyết 50 có thể khái quát qua việc Việt Nam sẽ “chủ động thu hút, hợp tác đầu tư nước ngoài có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá chủ yếu. Ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu”. Như vậy là đã rõ, thời kỳ tiếp theo trong thu hút FDI, Việt Nam đã “khó tính” hơn trong lựa chọn dự án, không còn xem trọng số lượng, không dễ dãi với các quy định về bảo vệ môi trường như ban đầu - thời kỳ được ví von là “ai vào cũng gật”.

Giới đầu tư đánh giá sự thay đổi quan điểm thu hút FDI lúc này là “hợp lý và đúng thời điểm”. Bởi sau 30 năm thu hút, bên cạnh những thành tựu thì những hiện tượng tiêu cực như “vốn mỏng”, chuyển giá, đầu tư “chui”, đầu tư “núp bóng” ngày càng tinh vi và gia tăng tại nhiều địa phương. Chưa kể nhiều dự án sử dụng lãng phí tài nguyên, đất đai, gây các vụ ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, trốn thuế, phá sản và gây nợ, vi phạm chính sách lao động, tiền lương...

Chính vì vậy, Nghị quyết cũng nêu rõ, thời gian tới sẽ không xem xét mở rộng, gia hạn hoạt động đối với những dự án sử dụng công nghệ lạc hậu, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, thâm dụng tài nguyên, đồng thời rà soát rất kỹ các dự án “đầu vào” để hạn chế những vi phạm nói trên.

Là địa phương nằm trong nhóm 5 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước cả về thâm niên thu hút FDI lẫn quy mô vốn và số lượng dự án, thực tế từ 6 năm trước, Đồng Nai đã có những động thái hướng đến việc chọn lọc các dự án FDI theo đúng tinh thần Nghị quyết 50. Điều này thể hiện qua việc tháng 7-2014, UBND tỉnh đã chính thức ban hành Quyết định 2163/QĐ-UBND về danh mục dự án thuộc ngành nghề ưu tiên thu hút đầu tư, thu hút đầu tư có điều kiện và tạm dừng thu hút đầu tư trên địa bàn tỉnh. Trong đó, ưu tiên thu hút những ngành nghề sử dụng công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ có công nghệ sản xuất sạch, sản xuất vật liệu mới, các dự án tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường… Cho đến hiện tại, định hướng này vẫn được lãnh đạo tỉnh duy trì thực hiện. Và bằng sự ra đời của Nghị quyết 50, càng chứng tỏ định hướng của Đồng Nai trong thu hút FDI là đúng đắn: không chạy theo thành tích, số lượng dự án, không “đánh đổi” môi trường cho phát triển kinh tế và hướng đến sự phát triển lâu dài, bền vững.

Vi Lâm