Cơ hội nhiều, thách thức không ít

Trong thời đại 4.0, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn những nguy cơ có thể ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình, đặc biệt là với các gia đình trẻ.

Gia đình anh Phạm Thành Hải, chị Nguyễn Lưu Quế Ngọc (thành phố Biên Hòa) nhiều năm liền đạt danh hiệu gia đình văn hóa tiêu biểu cấp tỉnh. Ảnh:C.T.V

Cơ hội học hỏi kiến thức giữ gìn hạnh phúc

Thạc sĩ tâm lý Lê Thị Hường, chuyên gia tâm lý tình yêu hôn nhân hạnh phúc gia đình (Tổng giám đốc Công ty CP Đào tạo và tư vấn tâm lý Hạnh Phúc Việt, thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa) cho biết, một trong những mặt tích cực của thời đại công nghệ số đối với hôn nhân của các cặp vợ chồng chính là họ sẽ có nhiều cơ hội học hỏi kiến thức, kỹ năng giữ gìn hạnh phúc thông qua sách, báo hoặc khóa học, chương trình tư vấn tâm lý online. Qua đó bình đẳng giới được nâng cao, cả hai có thể cùng chia sẻ trách nhiệm gia đình.

Chị Trần Ngọc Phụng (ngụ phường Tân Hiệp, thành phố Biên Hòa) chia sẻ, nhờ đọc sách, báo cùng các video hướng dẫn về kỹ năng sống, giao tiếp, ứng xử trong đời sống hôn nhân, nuôi dạy con trên báo điện tử, các nền tảng mạng xã hội mà chị có nhiều kiến thức, kỹ năng để vun vén hạnh phúc gia đình; biết cách cân bằng cuộc sống và công việc, tránh nóng nảy, bực bội vì những chuyện không đáng. Điều chị vui nhất là chị có nhiều kiến thức để chăm sóc con nhỏ mạnh khỏe, không chịu nhiều áp lực như một số người mẹ trẻ khác.

Ngoài ra, với sự phát triển của công nghệ cũng giúp kết nối những cặp vợ chồng yêu xa vẫn duy trì được mối quan hệ, vẫn có thể chia sẻ, động viên nhau trong công việc, cũng như trong cuộc sống. Anh Nguyễn Minh cho biết, gia đình anh ở tại thành phố Thủ Dầu Một nhưng anh làm việc tại thành phố Long Khánh nên 1 tuần anh chỉ về nhà 2 ngày cuối tuần. Hàng ngày anh và vợ con vẫn nói chuyện, nhìn thấy nhau qua điện thoại nên cũng vơi đi nỗi nhớ nhà. Nhờ vậy anh cũng yên tâm công tác.

Những thách thức vô hình

Giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Lê Thị Ngọc Loan cho rằng, cách mạng công nghiệp 4.0 một mặt đem lại những khía cạnh tích cực, nhưng cũng tạo ra những thách thức lớn đối với văn hóa gia đình, giá trị gia đình và giáo dục gia đình. Không ít gia đình dù giữ kết nối với xã hội nhưng khoảng cách giữa các thành viên ngày càng cách xa. Trong bối cảnh chuyển đổi số như hiện nay, sự xung đột giữa giá trị cũ - mới, truyền thống - hiện đại cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho việc hình thành hệ giá trị gia đình gặp không ít khó khăn.

Đây cũng là một trong những lý do cơ bản khiến tỷ lệ ly hôn tăng cao, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ. Theo thống kê của ngành tòa án, nhiều cuộc hôn nhân kết thúc trong 5 năm đầu do mâu thuẫn, xung đột trong cuộc sống không thể giải quyết.

Thẩm phán Tòa án nhân dân tỉnh Phan Thị Thu Hương cho hay, sau quá trình xử lý nhiều vụ việc liên quan đến hôn nhân, gia đình nhận thấy hiện nay các cặp vợ chồng trẻ thường dành nhiều thời gian cho công nghệ hoặc mạng xã hội nhiều hơn là kết nối trực tiếp. Một số cặp vợ chồng hời hợt trong giao tiếp và thường thể hiện cái tôi cá nhân lớn nên ít có tiếng nói chung. Mặt khác, giới trẻ hiện nay khả năng nhường nhịn ít và văn hóa ứng xử trong hôn nhân cũng chưa tốt.

Cũng theo thẩm phán Tòa án nhân dân tỉnh Phan Thị Thu Hương, việc sử dụng công nghệ vào đời sống sẽ giúp mỗi người có được sự tiện lợi nhất định, làm gia đình có khả năng gắn kết, gần gũi khi xa nhau. Tuy nhiên nếu quá lạm dụng công nghệ, mạng xã hội vào đời sống hôn nhân thì sẽ gây ra nhiều hệ lụy rất đáng tiếc. Cụ thể như một số cặp vợ chồng sẽ phải chịu sự so sánh giữa vợ/chồng mình và người khác, từ đó ảnh hưởng đến niềm tin dành cho nhau. Các đôi vợ chồng trẻ thường trao đổi thông qua điện thoại, mạng xã hội mà thiếu sự trao đổi trực tiếp nên khó có thể thấu hiểu, chia sẻ và thông cảm cho nhau. Việc lạm dụng quá nhiều thời gian cho mạng xã hội sẽ khiến cả hai rời xa nhau và ít dành thời gian cho nhau, chỉ thích “sống ảo”…

Ngày 3-3, chị T.P.N. (ngụ phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa) ẵm con nhỏ khoảng 2 tuổi đến Tòa án nhân dân thành phố Biên Hòa để làm thủ tục ly hôn. Chị Nga kể, chị và chồng có thời gian yêu nhau khoảng nửa năm thì tiến tới hôn nhân. Nửa năm đầu về sống chung dù còn một số điều chưa hòa hợp nhưng vợ chồng chị vẫn cố gắng thông cảm vì còn yêu. Thế nhưng, sau khi chị mang bầu, sinh con, sức khỏe yếu hơn nhưng lại phải lo việc gia đình khiến chị vừa mệt vừa tủi thân. Thay vì chăm lo cho vợ con, chồng chị lại thường xuyên lên mạng chơi game, thậm chí có những hôm chơi game thâu đêm đến sáng hôm sau không thể đi làm. Thời gian kéo dài, mâu thuẫn lại càng tăng, cộng với việc thiếu thốn về kinh tế khiến cho cuộc sống vợ chồng không có tiếng nói chung và tan vỡ.

“Tôi cũng đã cố gắng khuyên nhủ và thông cảm cho chồng vì hiểu anh cũng có áp lực trong công việc nên chơi game để giải trí. Thế nhưng, càng về sau, chồng càng lún sâu vào game khiến cho tôi không còn muốn tiếp tục đồng hành với chồng nữa và quyết định ly hôn để giải thoát cho bản thân và cho con có cuộc sống tốt hơn” - chị Nga bộc bạch.

“Thiếu thốn, eo hẹp về tài chính cũng là nguyên nhân quan trọng dẫn đến xung đột của các gia đình hiện nay. Chi phí sinh hoạt tăng cao, thu nhập không theo kịp dễ dẫn đến căng thẳng gia đình. Đặc biệt, thế hệ trẻ, trong độ tuổi gen Z có xu hướng đề cao giá trị cá nhân; sự tôn trọng lẫn nhau, khả năng cân bằng giữa cuộc sống riêng và hôn nhân còn hạn chế” - tiến sĩ Lê Minh Công, Phó trưởng khoa Công tác xã hội, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và hỗ trợ sức khỏe tinh thần Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh).

Lê Duy (ghi)