Cổ tích đang ngày càng "già" đi

Bạch Tuyết mặc áo giáp đứng lên lãnh đạo cuộc khởi nghĩa, Lọ Lem không đi tìm hoàng tử mà mơ mộng chàng thợ săn trong rừng…

Bạch Tuyết mặc áo giáp đứng lên lãnh đạo cuộc khởi nghĩa, Lọ Lem không đi tìm hoàng tử mà mơ mộng chàng thợ săn trong rừng…

Cách thêm thắt những tình tiết như vậy khiến nhiều phim cổ tích do người đóng được chiếu rạp gần đây bị xếp loại PG (Parent Guide), tức trẻ em cần có sự hướng dẫn của phụ huynh. Các bậc cha mẹ hẳn phải xa lạ với điều này nếu nhớ 5 năm trở về trước, họ còn có thể an tâm “giao phó” con mình cho những bộ phim hoạt hình cổ tích của Walt Disney. Chúng đều là những bộ phim vui nhộn, có hình ảnh đẹp và câu chuyện có tính giáo dục rất cao vì thiện ác phân minh, ân đền oán trả.

* Một Lọ Lem rất khác

Câu chuyện giờ đây đã khác. Cũng chính hãng Disney, trong nỗ lực làm giàu và làm mới kho tàng cổ tích mà họ khai thác suốt mấy mươi năm, đã tìm thấy lối đi khả dĩ cho mình bằng cách thêm vào nhiều nội dung già dặn, chế tác thành sản phẩm bom tấn quy tụ các ngôi sao và tràn ngập kỹ xảo. Lọ Lem, bộ phim đang chiếu rạp tại Việt Nam là một ví dụ.

Lọ Lem, bộ phim cổ tích ăn khách, đang gây dư luận gần đây.

Phiên bản do người đóng này mang đến một chân dung rất khác về Lọ Lem, qua diễn xuất của Lily James. Có thể nàng vẫn là cô gái mồ côi bị bà dì ghẻ và 2 cô con gái riêng biến thành người hầu hạ cho họ, và nàng vẫn yêu thương những con vật, làm bạn với 4 con chuột… nhưng phép màu làm thay đổi cuộc đời nàng không còn mang tên “hoàng tử” mà là sự can đảm và tử tế, như là bí mật lớn nhất của cuộc sống mà mẹ nàng dặn dò trước khi qua đời. Đó là cách duy nhất vượt qua những phiền muộn, mất mát hay sóng gió để thấy điều kỳ diệu của cuộc sống.

Trên tinh thần chống lại mô típ hoàng tử - công chúa theo truyền thống, bộ phim khéo léo để mối quan hệ giữa 2 nhân vật này xảy ra tự nhiên bằng một cuộc gặp gỡ tình cờ trong rừng. Cả hai không biết gì về thân phận của nhau và tình yêu sẽ là sức mạnh giúp người này chấp nhận con người thật của người kia và ngược lại. Ngay cả nhân vật dì ghẻ (Cate Blanchett, người đoạt giải Oscar năm ngoái), vốn hiện lên như cái ác mặc nhiên trong câu chuyện gốc, cũng được khai thác lại theo chiều hướng khác. Tuyệt vọng sau 2 lần bị bỏ rơi, bà chọn lấy sự thù hận và toan tính thấp hèn, vượt qua hoàn cảnh bất hạnh để bảo vệ mình và 2 cô con gái ngớ ngẩn và phù phiếm.

* Màu sắc dục tính và bạo lực

Việc thêm thắt các tình tiết mới được nhiều nhà phê bình cho rằng, nếu làm hay, sẽ giúp các câu chuyện cổ tích quen thuộc có được chiều sâu nhân văn, về gần hơn với quan niệm của xã hội hiện đại, bởi chúng vốn là thể loại văn chương truyền khẩu, có thể được sáng tạo lại qua các thế hệ. Nhưng tiếc rằng, với lối khai thác thương mại theo kiểu “bom tấn”, nhiều phim bắt đầu đi vào con đường giải trí giật gân và phủ lên câu chuyện gốc một màu sắc tăm tối, đầy bạo lực và dục tính.

Ở Lọ Lem, nhiều tranh cãi nổ ra trên mạng cho rằng hình ảnh cô gái được phù phép để đi dự tiệc trong cái váy bị thắt eo đến… ngạt thở là một gợi ý không hay ho đối với các bé gái. Trí tưởng tượng dù có bay bổng đến đâu, các em cũng khó ngờ nàng Bạch Tuyết lại có thể mặc áo giáp, cầm khiên để vùng lên lãnh đạo cuộc kháng chiến chống lại bà hoàng hậu phù thủy đã đẩy người dân vào cảnh khốn cùng trong phiên bản năm 2012 Bạch Tuyết và gã thợ săn. Thậm chí, phim này còn phát triển mối quan hệ tình cảm giữa Bạch Tuyết và anh chàng thợ săn được phái đi ám hại cô.

Một phiên bản khác được làm cùng năm là Gương kia ngự ở trên tường (Mirror Mirror), với Julia Roberts trong vai hoàng hậu, lại có quá nhiều từ ngữ thô tục, ám chỉ tới tình dục. Hoặc như Khu rừng cổ tích, bộ phim ca nhạc pha trộn 4 câu chuyện cổ tích: Công chúa Rapunzel, Lọ Lem, Cô bé quàng khăn đỏ, Jack và hạt đậu thần, lại chứa nhiều chủ đề phức tạp về các ham muốn phù phiếm của con người. Phim này và cả phiên bản làm năm 2010 về cô bé quàng khăn đỏ đều khai thác nhân vật này ở khía cạnh biểu tượng của dục tính làm con sói thèm muốn, trong khi câu chuyện cổ chỉ là bài học thuần túy về lòng nhân hậu và sự căn dặn các cô bé đừng đi quá xa khỏi các lối mòn.

Nam Vũ