Nên bỏ bớt quy định về mua nhà ở xã hội

Có nhiều ý kiến cho rằng, quy định người đóng thuế thu nhập cá nhân (TTNCN) không được mua nhà ở xã hội (NƠXH) là chưa phù hợp. Bởi, người dân tại các đô thị có thu nhập hơn 11-20 triệu đồng/người/tháng sẽ khó mua được nhà ở thương mại.

Dự án Nhà ở xã hội A6-A7 tại P.Quang Vinh, TP.Biên Hòa đang triển khai xây dựng. Ảnh: H.Lộc

Vì thế, nhiều người dân mong muốn Quốc hội sẽ bỏ quy định này trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) để mở rộng đối tượng được tiếp cận hưởng thụ chính sách nhà ở.

* Không còn phù hợp

Điều 51 Luật Nhà ở hiện hành nêu: đối tượng mua, thuê mua NƠXH không thuộc diện nộp thuế thu nhập thường xuyên theo quy định của pháp luật về TTNCN. Dự thảo quyết định về tiêu chí và trình tự, thủ tục mua, thuê, thuê mua NƠXH đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Đồng Nai cũng có nội dung này. Với quy định trên, người có đóng TTNCN thì không được mua, thuê mua NƠXH. Quy định này không còn phù hợp và khiến nhiều người gặp khó khăn về nhà ở.

Bà Đặng Thị Kim Oanh, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Địa ốc Kim Oanh (TP.HCM) cho rằng, quy định đối tượng phát sinh TTNCN không được mua, thuê mua NƠXH là không còn phù hợp. Theo lý giải của bà Kim Oanh, hiện nay đối tượng phát sinh TTNCN không được xét ở cả 2 khía cạnh là mua nhà và vay tiền từ ngân hàng chính sách. Điều này dẫn đến tình trạng người dân tha thiết nhưng không được mua nhà, còn nhà đầu tư muốn bán sản phẩm mà không được.

“Có trường hợp cả năm chỉ phát sinh vài trăm ngàn đồng TTNCN cũng bị loại khỏi đối tượng mua nhà, vay vốn từ ngân hàng chính sách xã hội. Họ rất buồn mà nhà đầu tư cũng tiếc” - bà Kim Oanh chia sẻ.

Trưởng phòng Đầu tư kinh doanh Công ty CP Thống Nhất (H.Trảng Bom) Phan Trọng Đạt cho biết, dự án Nhà ở công nhân tại Khu công nghiệp Bàu Xéo đã hoàn thành 83 căn nhà từ năm 2022 nhưng đến nay mới bán được 34 căn. Một trong những lý do là dự án bị hạn chế đối tượng mua nhà.

Theo ông Đạt, có nhiều khách hàng muốn mua nhà nhưng dự án này chỉ được dành cho công nhân trong khu công nghiệp. “Công ty đang xin mở rộng đối tượng cho công nhân ngoài khu công nghiệp, người làm việc trong các cơ quan nhà nước và giáo viên tư thục. Đồng thời, kiến nghị mở rộng đối tượng được vay tiền lãi suất thấp từ ngân hàng chính sách xã hội để mua nhà” - ông Đạt chia sẻ.

Anh Trần Văn Thanh, viên chức nhà nước tại TP.Biên Hòa chia sẻ, quy định trên là chưa phù hợp vì những người ngoại tỉnh như anh có thu nhập đến 20 triệu đồng/tháng cũng khó mua đất, nhà ở thành phố. Theo anh Thanh, có nhiều giải pháp hạn chế tình trạng “người giàu” mua NƠXH, chẳng hạn như “siết” kê khai tài sản hoặc cũng điều kiện TTNCN nhưng có con số cụ thể, ví dụ đóng TTNCN bao nhiêu/năm thì không được mua NƠXH.

* Cần mở rộng đối tượng hưởng thụ chính sách

Đã có nhiều ý kiến, đề xuất bỏ quy định trên để mở rộng đối tượng mua NƠXH, được vay tiền mua nhà với lãi suất ưu đãi. Bởi lẽ, trong điều kiện giá cả biến động hàng ngày, nhiều lao động, đặc biệt là tại các đô thị lớn, phải nỗ lực tăng ca, tăng giờ làm mới đủ lo chi tiêu, cho con ăn học. Nhưng chính sự nỗ lực đó đã chạm đến con số phải đóng TTNCN trong một vài tháng và khi đó lại không đủ điều kiện mua NƠXH. Hoặc đơn giản hơn, người lao động được thưởng Tết bằng tháng lương thứ 13 cũng vô tình không đủ điều kiện.

TTNCN chỉ là 1 điều kiện, để được mua, thuê mua NƠXH còn phải đáp ứng thêm nhiều điều kiện khác. Trường hợp đủ hết các điều kiện cũng chưa chắc được mua nhà NƠXH vì phụ thuộc cung - cầu trên thị trường. Nếu cung ít mà cầu nhiều, người mua phải thực hiện hình thức bốc thăm may rủi.

Hiện Chính phủ đang trình Quốc hội khóa XV dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) theo hướng giảm các điều kiện khi thuê, mua NƠXH. Cụ thể, tại Điều 75 và Điều 90 dự thảo về điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ NƠXH là nếu thuê NƠXH thì không bắt buộc phải đáp ứng điều kiện về nhà ở và thu nhập.

Trường hợp mua, thuê mua NƠXH chỉ phải đáp ứng 2 điều kiện (nhà ở, thu nhập). Trong đó, điều kiện về thu nhập là thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập đối với các khoản thu nhập từ tiền công, tiền lương theo quy định của pháp luật về TTNCN. Nếu thuê nhà lưu trú công nhân thì chỉ cần có hợp đồng lao động và xác nhận của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong khu công nghiệp.

Giám đốc Sở Xây dựng Hồ Văn Hà cho biết, Đồng Nai đang hoàn chỉnh dự thảo quy định về tiêu chí và trình tự, thủ tục mua, thuê, thuê mua NƠXH đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước. Về cơ bản, đối tượng, điều kiện và nguyên tắc xét duyệt đều dựa trên quy định của Luật Nhà ở và các nghị định, thông tư hiện hành. Khi có Luật Nhà ở (sửa đổi), nếu quy định của tỉnh có điểm chưa phù hợp sẽ đề xuất sửa đổi cho đúng đối tượng và đúng tiêu chí.

Có quy định chặt chẽ đối tượng, điều kiện được mua, thuê mua NƠXH vì thời gian qua nhu cầu về loại hình nhà ở này lớn, đặc biệt tại các địa phương phát triển công nghiệp nhưng sản phẩm đưa ra thị trường lại rất ít. Có trường hợp có nhà, có đất nhưng vẫn tranh mua NƠXH.

Hiện các bộ, ngành, địa phương, chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp và nhà đầu tư bất động sản đang bắt tay thực hiện đề án Xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở công nhân của Chính phủ. Hy vọng thời gian tới, khi nguồn cung tăng thì quy định về đối tượng, điều kiện được hưởng thụ chính sách sẽ cụ thể và linh hoạt hơn. Khi đó, người có thu nhập thấp và trung bình cũng có cơ hội sở hữu nhà.

Hoàng Lộc