Đồng Nai đề xuất quy hoạch hệ thống đường sắt đô thị

Ngành GT-VT đề xuất đơn vị tư vấn nghiên cứu đưa hệ thống đường sắt đô thị (metro) kết nối các đô thị lớn, các cảng hàng không (sân bay) trên địa bàn Đồng Nai vào quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (quy hoạch tỉnh).

Khu công nghiệp Biên Hòa 1 sẽ được đề xuất quy hoạch xây dựng một quảng trường nhà ga để kết nối các loại hình vận tải. Ảnh: P.Tùng

Việc quy hoạch mạng lưới metro sẽ mở ra cơ hội phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development), mô hình phát triển đô thị gắn kết với giao thông công cộng.

* Metro kết nối các đô thị, sân bay

Để tăng cường mạng lưới giao thông kết nối vùng, Sở GT-VT TP.HCM và Sở GT-VT Đồng Nai đã đề xuất phương án kéo dài tuyến metro số 1 về Đồng Nai và Bình Dương.

Trong đó, đoạn kéo dài về Đồng Nai có chiều dài khoảng 18,3km đi trên cao, được chia làm 3 đoạn gồm: đoạn từ ga S0 đến ngã ba Vũng Tàu; đoạn từ ngã ba Vũng Tàu đến chợ Sặt và đoạn từ ngã ba Chợ Sặt về khu vực xã Hố Nai 3. Đoạn từ ga S0 đến ngã ba Vũng Tàu có chiều dài khoảng 3,8km; đoạn từ ngã ba Vũng Tàu đến chợ Sặt khoảng 8,9km và đoạn từ ngã ba Chợ Sặt về khu vực xã Hố Nai 3 khoảng 5,6km. Trên cơ sở phương án kéo dài tuyến metro số 1 về Đồng Nai, Sở GT-VT đã có ý kiến với đơn vị tư vấn về việc nghiên cứu đưa vào quy hoạch tỉnh quy hoạch mạng lưới metro trên địa bàn tỉnh.

Giám đốc Sở GT-VT Lê Quang Bình cho biết, trong phương án kéo dài tuyến metro số 1 về Đồng Nai sẽ quy hoạch xây dựng một nhà ga tại khu vực Khu công nghiệp (KCN) Biên Hòa 1 với mô hình quảng trường nhà ga. Đây sẽ là mô hình nhà ga kết nối các hình thức vận tải. Do đó, Sở GT-VT đã làm việc với đơn vị tư vấn lập quy hoạch, đề xuất quy hoạch tuyến metro từ nhà ga KCN Biên Hòa 1 kéo dài đến sân bay Long Thành. Từ đây, tuyến metro này sẽ kết nối với tuyến đường sắt nhẹ Thủ Thiêm - sân bay Long Thành, đảm bảo kết nối giao thông về đường sắt giữa TP.HCM và Đồng Nai.

Theo Giám đốc Sở GT-VT LÊ QUANG BÌNH, với phương án theo đề xuất, hệ thống metro sẽ kết nối được cả 2 sân bay trên địa bàn tỉnh là sân bay Long Thành và sân bay Biên Hòa.

Cũng xuất phát từ nhà ga KCN Biên Hòa 1, Sở GT-VT đề xuất tuyến metro đi qua khu vực cù lao Hiệp Hòa, đi vào trung tâm TP.Biên Hòa. Tuyến metro này sẽ đi xuyên trục trung tâm TP.Biên Hòa đến đường Nguyễn Ái Quốc, đi theo đường Nguyễn Du để kết nối với sân bay Biên Hòa hiện đã được quy hoạch để khai thác lưỡng dụng.

Cùng với 2 tuyến metro nói trên, Sở GT-VT đề xuất tuyến metro kết nối các đô thị lớn trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, tuyến metro này sẽ có điểm đầu trên địa bàn H.Nhơn Trạch, kết nối với các đô thị trên địa bàn H.Long Thành, H.Thống Nhất, H.Trảng Bom và điểm cuối kết nối với TP.Biên Hòa.

“Về hướng tuyến, đơn vị lập tư vấn quy hoạch tỉnh sẽ nghiên cứu để đề xuất phương án. Quan điểm của Sở GT-VT là metro phải đi qua các khu đô thị, vì đây là loại hình vận tải phục vụ vận chuyển hành khách chứ không phục vụ vận chuyển hàng hóa” - ông Lê Quang Bình cho hay. 

* Phát triển đô thị theo mô hình TOD

Giám đốc Sở Xây dựng Hồ Văn Hà cho biết, theo đề xuất của Sở GT-VT về xây dựng tuyến metro kết nối từ nhà ga ở KCN Biên Hòa 1 đến sân bay Long Thành, Sở Xây dựng đã chủ động nghiên cứu phương án hướng tuyến để bổ sung quy hoạch; đồng thời, đề xuất đơn vị tư vấn lập quy hoạch tỉnh nghiên cứu mô hình phát triển đô thị quanh các nút giao metro.

“Hiện nay, TP.HCM đang triển khai mô hình này nên cần có sự nghiên cứu, quy hoạch để phát triển cho đô thị Biên Hòa” - ông Hà cho biết.

Tuyến metro số 1 đang được nghiên cứu phương án kéo dài về Đồng Nai

Phát triển đô thị theo mô hình TOD đã thành công tại Nhật Bản, trong đó chủ yếu phát triển tập trung quanh nhà ga, phát triển quảng trường nhà ga với các chức năng trung chuyển không giới hạn đối với giao thông công cộng. Theo đánh giá của các chuyên gia, ưu điểm phát triển đường sắt đô thị theo mô hình TOD là tối đa hóa giá trị tăng thêm từ đất nhằm bù đắp vốn đầu tư cho đường sắt đô thị. Tối đa hóa lưu lượng hành khách sử dụng đường sắt đô thị nhằm giúp kinh doanh vận tải hành khách công cộng sinh lời; đồng thời, tăng cường khả năng tiếp cận thuận tiện, thoải mái, an toàn của hành khách từ các không gian đô thị kiểu TOD tới các ga đường sắt đô thị và ngược lại, góp phần cải thiện điều kiện môi trường và xã hội tại địa phương.

Trước đó, tại hội thảo góp ý vào quy hoạch tỉnh diễn ra vào giữa tháng 6-2023, KTS Ngô Viết Nam Sơn cho rằng, việc có một tuyến metro kết nối từ TP.HCM qua TP.Biên Hòa đến sân bay Long Thành là rất cần thiết. Nếu hình thành tuyến metro này, khu vực từ TP.Biên Hòa đến sân bay Long Thành sẽ có tiềm năng rất lớn để phát triển đô thị theo mô hình TOD, bởi khu vực này quỹ đất còn lớn. Ngoài ra, đây còn là khu vực có vị trí thuận lợi trong việc kết nối, di chuyển đến TP.HCM cũng như sân bay Long Thành.

Phạm Tùng