Nhập lậu gia súc, gia cầm đang phá hoại ngành chăn nuôi

Nhập lậu gia súc, gia cầm trong 9 tháng của năm 2023 có chiều hướng gia tăng mạnh. Điều đáng báo động là nạn nhập lậu gia súc, gia cầm tiếp tục tăng nhanh vào những tháng cuối năm.

Dịch tả heo châu Phi tại Việt Nam do truyền nhiễm từ nước ngoài vào, nhất là từ con đường nhập lậu. Trong ảnh: Lực lượng thú y H.Xuân Lộc xử lý ổ dịch tả heo châu Phi tại H.Xuân Lộc. Ảnh: B.Nguyên

Tại hội nghị trực tuyến Ngăn chặn nhập lậu gia súc, gia cầm và giải pháp phát triển chăn nuôi bền vững diễn ra vào ngày 17-10, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, còn trâu bò, gà, vịt nhập lậu thì ngành chăn nuôi trong nước không thể phát triển. Việc ngăn chặn nhập lậu gia súc, gia cầm phải làm thường xuyên và liên tục, nếu không sẽ như “đá ném ao bèo”.

* Nhập lậu 200-250 ngàn tấn gia cầm/năm

Trong 9 tháng của năm 2023, cả nước đã phát hiện, bắt giữ gần 160 ngàn con động vật; gần 44 ngàn trứng gia cầm; hơn 116 tấn sản phẩm động vật nhập lậu. Tuy số liệu trên chưa phản ánh hết thực tế nhưng vẫn cho thấy sự tăng mạnh nhập lậu sản phẩm chăn nuôi vào Việt Nam so với những năm trước. Trong đó, các tỉnh phía Bắc chủ yếu là nhập lậu gia cầm; các tỉnh phía Nam chủ yếu là nhập lậu gia súc.

Theo Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam, ước tính lượng gà sống nhập tiểu ngạch, nhập lậu qua biên giới lên tới 200-250 ngàn tấn/năm. Mỗi tháng có hàng chục ngàn tấn gà thải loại được nhập lậu qua biên giới vào nước ta. Tình hình buôn bán, vận chuyển trái phép heo, trâu, bò qua biên giới các tỉnh miền Trung và miền Nam diễn ra khá phổ biến, phức tạp, nhất là tại địa bàn biên giới với Lào, Campuchia…

Phó giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Long An Đinh Thị Phương Khanh cho biết, tỉnh có đường biên giới tiếp giáp Campuchia với tổng chiều dài 133km (trong đó có hơn 43km biên giới đường sông) qua 20 xã của 6 huyện, thị xã. Về phía Campuchia, cách biên giới Việt Nam khoảng 2km có một điểm thu gom trâu, bò hoạt động mang tính chất như chợ địa phương. Đây là nơi người dân Campuchia trao đổi, mua bán trâu, bò với sản lượng vài chục con/ngày. Các trường hợp trâu, bò nhập lậu vào tỉnh Long An đa số có nguồn từ chợ này. Cư dân biên giới 2 nước thường có hoạt động trao đổi, mua bán động vật qua lại biên giới, chủ yếu là mua, nuôi bò vỗ béo và sau đó bán vào nội địa Việt Nam. Theo bà Khanh, phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng là lợi dụng đêm tối, các đoạn sông biên giới hẹp hoặc khu vực đất liền vắng, móc nối với phía Campuchia và thuê mướn cư dân biên giới chia nhỏ gia súc thành từng tốp 3-5 con để vận chuyển qua biên giới, sau đó sử dụng xe ô tô vận chuyển vào nội địa tiêu thụ. Quá trình vận chuyển, đối tượng tổ chức cảnh giới chặt chẽ, nhằm tránh bị phát hiện, bắt giữ.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Lương Trọng Quỳnh chia sẻ, trong 9 tháng của năm 2023, tỉnh đã xử phạt vi phạm hành chính trên 214 triệu đồng; tịch thu, buộc tiêu hủy hàng hóa, tang vật vi phạm hành chính gần 102 ngàn con gà, vịt giống, hơn 8,5 tấn sản phẩm từ gia cầm các loại. Các đối tượng nhập lậu lợi dụng đêm tối, giờ giao ca của lực lượng chức năng khu vực biên giới để mang vác nhỏ lẻ qua các khu vực hàng rào biên giới về các thôn, bản thuộc địa bàn các xã biên giới. Sau đó, vận chuyển bằng xe máy theo các tỉnh lộ, quốc lộ 1A về các tỉnh tiêu thụ. Thủ đoạn của các đối tượng rất manh động, thậm chí còn đâm xe vào lực lượng chức năng đang làm nhiệm vụ. Khi lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát, tình hình buôn lậu xuyên biên giới giảm rõ rệt. Tuy nhiên, dự báo trong thời gian tới, tình trạng buôn bán gia cầm nhập lậu sẽ còn diễn biến phức tạp khi nhu cầu con giống, sản phẩm gia cầm vào những tháng cuối năm tăng lên.

* Gây hại lớn cho ngành chăn nuôi

Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Gia cầm Việt Nam, chưa bao giờ doanh nghiệp và người chăn nuôi lại lao đao như thời gian qua, nhiều doanh nghiệp thua lỗ hàng trăm tỷ đồng. Trong bối cảnh đó, tình trạng nhập lậu gia súc, gia cầm càng khiến thị trường trong nước khó khăn hơn. Buôn lậu gia súc, gia cầm tại nước ta xảy ra nhiều năm nay và đã tồn tại các đường dây buôn lậu lớn ở các ngành hàng gia cầm, heo, trâu bò… Hậu quả của việc nhập lậu là gây ra dịch bệnh trên đàn vật nuôi; phá vỡ thị trường trong nước do sự cạnh tranh không lành mạnh bởi sản phẩm chất lượng thấp, không đảm bảo an toàn vệ sinh.

Cùng quan điểm, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam Nguyễn Xuân Dương cho rằng, không kiểm soát tốt nhập lậu thì không kiểm soát được dịch bệnh truyền nhiễm, nhất là khi đa phần bệnh dịch trong chăn nuôi ở Việt Nam do truyền nhiễm từ nước ngoài vào. Cùng với đó, hệ lụy là không kiểm soát được an toàn thực phẩm, sức khỏe người tiêu dùng bị đe dọa. Đây là vấn đề lớn, tác động đến toàn bộ các yếu tố của chăn nuôi bền vững. Vì vậy, công tác kiểm tra biên giới và kiểm soát nội địa phải có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên giữa các địa phương, bộ, ngành.

Bình Nguyên