Dự án nhà máy điện 1,4 tỷ USD 'bí' đủ đường

Còn khoảng 4 tháng nữa, dự án Nhà máy điện (NMĐ) Nhơn Trạch sẽ phát điện lần đầu. Thế nhưng, quỹ đất triển khai các hạng mục, đường dây truyền tải, giá mua điện hiện còn gặp khó khăn; nguy cơ lãng phí nguồn lực đầu tư, lãng phí nguồn điện sạch là khó tránh khỏi.

Dự án Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 và 4 đang triển khai. Ảnh: H.Lộc

Tháo gỡ các vướng mắc về đất đai, quy hoạch, giá điện là những vấn đề cấp bách hiện nay.

* Dự án năng lượng trọng điểm quốc gia

NMĐ Nhơn Trạch 3 và 4 là những dự án năng lượng trọng điểm quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư. Theo kế hoạch, các dự án này sẽ lần lượt phát điện thương mại vào tháng 11-2024 và tháng 5-2025. Thời điểm hiện tại, dự án triển khai được khoảng 75% khối lượng công việc, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề chưa được tháo gỡ. Đó là quỹ đất thực hiện dự án chưa được giao đủ, chưa thống nhất được chi phí thuê hạ tầng dùng chung tại Khu công nghiệp Ông Kèo, đường dây truyền tải và giá bán chưa có.

Trong buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh mới đây, ông Lê Bá Quý, Giám đốc Ban Quản lý dự án điện, chi nhánh Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP (PV Power) cho biết, dự án đến nay mới được giao khoảng 11/48ha đất, diện tích còn lại công ty kiến nghị thêm khoảng 30ha đã hoàn thành bồi thường giải phóng mặt bằng nhưng chưa thống nhất được phương án giao đất. Về chi phí thuê hạ tầng Khu công nghiệp Ông Kèo, Công ty CP Tổng công ty Tín Nghĩa đưa ra mức giá 100USD/ha/năm, theo phương thức trả tiền một lần, nhưng thực tế khu công nghiệp này chưa được giao hết diện tích đất theo quy hoạch, chưa hoàn thiện hạ tầng để cho thuê lại đất. Các tồn tại này khiến các đường dây truyền tải điện cho 2 nhà máy có nguy cơ cao không thể đồng bộ với tiến độ dự án. Cũng từ vướng mắc về giao đất và đàm phán chi phí thuê hạ tầng dẫn đến chưa có đủ cơ sở tính toán giá điện.

“PV Power là doanh nghiệp cổ phần có gần 80% vốn nhà nước nên các khoản mục chi phí, giải ngân cần tuân thủ các quy định của nhà nước, có cơ sở pháp lý rõ ràng. Hiện tại, PV Power chưa đủ cơ sở pháp lý để đồng ý đơn giá phí sử dụng hạ tầng do Tổng công ty Tín Nghĩa đề xuất. Tuy nhiên, chúng tôi đang nỗ lực tìm giải pháp xác định đơn giá phí thuê hạ tầng phù hợp” - ông Quý chia sẻ.

Về vấn đề này, ông Trần Trung Tuấn, thành viên HĐQT Công ty CP Tổng công ty Tín Nghĩa cho rằng, cả PV Power lẫn Tín Nghĩa đều là những doanh nghiệp có vốn nhà nước, phải tuân thủ đúng các quy định của pháp luật. Để đảm bảo hài hòa lợi ích giữa hai bên và lợi ích của Nhà nước, Tín Nghĩa đã đưa ra mức giá thấp hơn khoảng 30% so với các nhà đầu tư thứ cấp tại Khu công nghiệp Ông Kèo và giá này ổn định trong suốt vòng đời dự án (4 năm xây dựng và 25 năm hoạt động). Doanh nghiệp sẽ nỗ lực hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật để các nhà đầu tư thứ cấp sử dụng.

Dự án NMĐ Nhơn Trạch 3 và 4 có tổng diện tích khoảng 48ha, hiện chủ đầu tư đã được giao đất trực tiếp khoảng 11ha, đang kiến nghị được giao thêm 30ha, phần còn lại chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng. Dự án có công suất 1.500 MW, tổng mức đầu tư 1,4 tỷ USD.

* Đảm bảo đầu ra cho nguồn điện

Hiện tại, 2 dự án nói trên đang bám sát tiến độ triển khai xây dựng như đã cam kết với Chính phủ và Quy hoạch điện VIII. Tuy nhiên, do còn nhiều vướng mắc nên có nguy cơ phát điện thương mại chậm hơn, gây lãng phí nguồn lực đầu tư của doanh nghiệp và nguồn điện sạch.

Phó giám đốc Sở Công thương Thái Thanh Phong cho rằng, NMĐ Nhơn Trạch 3 và 4 là những dự án điện sử dụng nhiên liệu khí LNG đầu tiên tại Việt Nam nằm trên địa bàn tỉnh, góp phần đảm bảo nguồn điện cho tỉnh và khu vực. Thế nhưng, các dự án này đang “bí” đủ đường, từ việc giao đất, cho thuê đất để xây dựng công trình; đàm phán giá thuê hạ tầng khu công nghiệp cho đến giá mua bán điện. Các tồn tại này càng chậm giải quyết càng ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án, lãng phí nguồn điện, gia tăng chi phí vận hành khi không phát điện.

Về phía đơn vị chịu trách nhiệm phân phối điện, đại diện Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia cho rằng, hiện 4 đường dây đấu nối điện chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư, chưa được chấp thuận nhà đầu tư. Trong khi đó, chỉ còn chưa đầy 5 tháng là NMĐ Nhơn Trạch 3 phát điện lần đầu (ngày 9-5-2024), khoảng 10 tháng là vận hành thương mại chính thức (ngày 15-11-2024). Do đó, nguy cơ cao không đảm bảo tiến độ giải tỏa công suất cho dự án. Việc này cần sự tích cực hơn nữa từ chính quyền, nhà đầu tư.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi cho rằng, đây là dự án quan trọng quốc gia, góp phần đảm bảo năng lượng quốc gia nên tỉnh rất muốn dự án sớm đi vào hoạt động. Thời gian qua, tỉnh đã tổ chức nhiều cuộc họp với các bên liên quan nhằm tháo gỡ vướng mắc phát sinh. Đồng thời, tỉnh cũng có các kiến nghị gửi Chính phủ cho phép điều chỉnh quy hoạch cục bộ đô thị mới Nhơn Trạch nhằm thuận lợi triển khai hạ tầng lưới điện. Tuy nhiên, quá trình thực hiện vẫn còn các vướng mắc liên quan đến quy hoạch, giao đất, giải phóng mặt bằng.

Lãnh đạo tỉnh yêu cầu Sở TN-MT khẩn trương tham mưu cho UBND tỉnh phương án giao đất (giao 30ha đất đợt 2 trực tiếp cho nhà đầu tư dự án điện hay giao cho đơn vị kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp), trong từng phương án phải phân tích điểm được và chưa được, trên cơ sở này, Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh sẽ xin ý kiến Thường trực Tỉnh ủy cân nhắc, quyết định. Phương án nào nhanh, đáp ứng các quy định của pháp luật sẽ được ưu tiên.

Đối với chi phí thuê hạ tầng, Công ty CP Tổng công ty Tín Nghĩa và PV Power nên thống nhất mức giá, hài hòa lợi ích doanh nghiệp, Nhà nước. Khi thống nhất được mức phí này, chủ đầu tư dự án điện sẽ thuận lợi trong quá trình vận chuyển nguyên vật liệu thi công dự án, thi công đường cống xả nước làm mát nhà máy, thi công đường dây lưới điện qua khu công nghiệp.

Hoàng Lộc