Đổi mới để phát triển hợp tác xã dịch vụ vận tải

Đồng Nai có nhiều điều kiện để phát triển các loại hình kinh doanh vận tải, trong đó có mô hình hợp tác xã (HTX). Thời gian qua, các HTX kinh doanh dịch vụ vận tải trên địa bàn dù đã có những bước phát triển đáng khích lệ nhưng vẫn còn rất nhiều khó khăn.

Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải Dương Văn Đông trao tặng Bằng khen của UBND tỉnh cho các hợp tác xã dịch vụ vận tải có nhiều đóng góp trên địa bàn. Ảnh: V.GIA

Việc phải cạnh tranh mạnh mẽ với các loại hình khác cũng như hạn chế về nguồn lực đòi hỏi các HTX phải nỗ lực chuyển mình, nâng cấp chất lượng hoạt động, ứng dụng công nghệ để phát triển bền vững hơn.

Quy mô hoạt động khá lớn nhưng hiệu quả chưa cao

Theo Liên minh HTX Đồng Nai, toàn tỉnh hiện có 65 HTX lĩnh vực dịch vụ vận tải; trong đó có 38 HTX đang hoạt động với tổng vốn điều lệ 178 tỷ đồng, 2,9 ngàn thành viên và gần 2,1 ngàn lao động.

Các HTX đang chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt động kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là vận tải khách bằng xe buýt chiếm tỷ lệ 53% (10/19 tuyến), tuyến cố định chiếm tỷ lệ 92,42% (122/132 tuyến) và xe hợp đồng chiếm tỷ lệ 89%. Song song đó, xe vận tải hàng hóa chiếm tỷ lệ 80%, vận tải hàng hóa bằng container chiếm tỷ lệ 68%. Các HTX với số lượng xe lớn đang là thành phần chủ lực trong hoạt động kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh.

Đa số các HTX vận tải chưa trực tiếp điều hành và đầu tư phương tiện sản xuất kinh doanh nên hiệu quả kinh doanh chưa cao.

Tuy số lượng lớn nhưng trên thực tế, hiệu quả hoạt động của các HTX vận tải vẫn chưa đáp ứng yêu cầu. Các HTX chủ yếu hoạt động theo mô hình dịch vụ hỗ trợ (cung cấp dịch vụ cho thành viên HTX), tài sản phương tiện do thành viên sở hữu và tự quản lý. Mối liên kết giữa các HTX với thành viên còn hạn chế, công tác quản lý thành viên chưa chặt chẽ, còn nhiều bất cập.

Theo Chủ tịch Liên minh HTX Đồng Nai Đỗ Phước Dũng, hạn chế hiện nay của loại hình kinh tế HTX trên lĩnh vực vận tải là hầu như các đơn vị chủ yếu vận tải trong nước, chưa mở rộng thị trường đi nước ngoài. Các HTX có quy mô nhỏ, cơ sở vật chất và trình độ kỹ thuật còn hạn chế; thiếu sự liên kết giữa các HTX nên tính cạnh tranh chưa cao, thiếu định hướng phát triển. Mặt khác, đội ngũ quản lý HTX vừa thiếu, vừa yếu về năng lực chuyên môn quản lý, kinh doanh nên chưa đáp ứng được yêu cầu kinh tế thị trường. Phần lớn các HTX vận tải làm dịch vụ cho thành viên nên chưa mạnh dạn trong việc vay vốn để hỗ trợ thành viên đầu tư đổi mới phương tiện, nâng cao chất lượng vận tải...

Tìm cách khắc phục khó khăn

Tiềm năng, quy mô lớn nhưng việc phát triển không phải dễ. Điều đó có thể thấy qua việc đã có 65 HTX được thành lập nhưng trong đó có tới 27 đơn vị ngừng hoạt động. Nếu không tìm tòi, sáng tạo, các HTX còn lại sẽ tiếp tục gặp những thách thức càng khó khăn hơn cho sự tồn tại, phát triển của mình.

HTX Dịch vụ vận tải Thống Nhất đứng chân trên địa bàn huyện Trảng Bom có thời gian hoạt động hơn 45 năm, là một trong những đơn vị đi đầu trong phát triển mô hình kinh tế tập thể của Đồng Nai. Từ một đơn vị nhỏ, HTX này đã từng bước phát triển, đa dạng hóa ngành nghề, lĩnh vực hoạt động của mình. Hiện nay, HTX Dịch vụ vận tải Thống Nhất trở thành đơn vị có tiếng trong lĩnh vực dịch vụ vận tải trên địa bàn tỉnh với số lượng phương tiện có lúc lên tới hơn 1 ngàn xe.

Cùng với sự phát triển của xã hội, mức sống của người dân được nâng cao, có nhiều lựa chọn chất lượng. HTX đang phải nỗ lực để tự làm mới mình. Trong đó, việc đào tạo nhân sự kế cận là điều rất quan trọng. Ông Nguyễn Xuân Thiện, Giám đốc HTX Dịch vụ vận tải Thống Nhất, cho rằng việc nỗ lực nâng cao trình độ, nhất là đội ngũ cán bộ, quản lý trẻ để theo kịp sự phát triển của xã hội là rất cần thiết. Hiện HTX đang từng bước trẻ hóa đội ngũ quản lý của mình; bên cạnh vận tải bằng xe buýt, HTX đã mở rộng thêm các dịch vụ khác từ vận tải hàng hóa, đưa đón công nhân, học sinh đến dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp...

Tương tự, HTX Dịch vụ vận tải Thành Phát (thành phố Biên Hòa) là đơn vị non trẻ nhưng lại có sự năng động, sáng tạo khi đội ngũ điều hành còn rất trẻ. Ông Chu Thế Thành, Giám đốc HTX, cho hay lĩnh vực vận tải hàng hóa là chủ lực nhưng đơn vị cũng cung cấp thêm các dịch vụ mua, bán xe ô tô, phụ tùng. Thành Phát đang nỗ lực để tiếp tục chuyển đổi theo hướng số hóa, áp dụng công nghệ trong kinh doanh nhiều hơn như: việc số hóa, ứng dụng AI (trí tuệ nhân tạo) hay tự động hóa trong các quy trình hoạt động; tổ chức tái cấu trúc, định vị hình ảnh của HTX.

Cùng với nỗ lực tự thân, các HTX dịch vụ vận tải mong muốn địa phương tạo điều kiện trong hoạt động liên doanh, liên kết với các tổ chức kinh tế khác. Đồng thời quan tâm hỗ trợ các HTX vận tải về bến đỗ xe, đất xây dựng văn phòng, trợ giá tuyến xe buýt; hỗ trợ vay vốn ưu đãi để đầu tư mới phương tiện…

Vương Thế