Ngang nhiên hút cát (Bài 1)

Cùng với những thủ đoạn táo bạo và sự coi thường luật pháp, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai ngày càng ngông cuồng hơn.

Cùng với những thủ đoạn táo bạo và sự coi thường luật pháp, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai ngày càng ngông cuồng hơn. Cát bị hút khiến lòng sông trở nên sâu hoắm, gây sạt lở bờ và đẩy bức xúc của người dân lên cao. Lần đầu tiên, một doanh nghiệp (DN) đã phải phát công văn kêu cứu vì cát bị hút trộm quá đà khiến cảng nội bộ của DN này có nguy cơ bị sập, kéo theo nhiều tác động xấu cho các DN lân cận.

Cát đang được bơm lên ghe ở khu vực bờ sông giáp Khu công nghiệp Biên Hòa 1. (Ảnh chụp đêm 8-8-2013)

Cuối tháng 7 vừa qua, Đội Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường Công an TP.Biên Hòa phối hợp với Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy (Công an tỉnh) và Phòng Tài nguyên - môi trường Biên Hòa đã tổ chức truy bắt  bọn hút cát trộm trên sông Đồng Nai. Cảnh sát đã phải nổ súng trấn áp vì những người trộm cát có hành vi chống đối quyết liệt.

Đây không phải là lần đầu lực lượng cảnh sát tổ chức “bố ráp” những người trộm cát, nhưng lại không bắt được ai để xử lý. Bị công an truy đuổi nhưng ngay sau đó, họ vẫn hoạt động bình thường.

* Như chốn không người

Trong hai đêm 8 và 9-8, chúng tôi đã xâm nhập thực tế cảnh trộm cát ở đoạn sông giáp mé Khu công nghiệp Biên Hòa 1 (phường An Bình, TP.Biên Hòa) - khu vực được cho là có loại cát chất lượng tốt và là nơi tập trung khai thác cát lậu. Mới 8 giờ tối, hàng chục người trộm cát đã xuất hiện ngay bên bến cảng nội bộ của Công ty cổ phần Việt Pháp (Proconco), phường An Bình. Từ phía thượng nguồn chạy đến điểm hút gần cảng, chiếc ghe dừng lại, 3 người ngồi trên làm nhiệm vụ quan sát, thả neo, giữ  ống bơm cát và một người khác ngậm ống hơi lặn xuống nước điều khiển ống hút. Chiếc máy bơm rú ga nổ, cát từ đáy sông được bơm lên ghe ào ạt. Vòi hút đưa đến đâu, khu vực đó nước sủi tăm ùng ục, nước sông bị khuấy đục ngầu.

Chỉ trong vòng 30 phút, chiếc ghe đầy ắp cát, cũng là lúc người điều khiển ống hút trồi lên khỏi mặt nước, thoăn thoắt leo lên ghe, một đối tượng khác nhổ neo rời điểm hút, ghe được điều khiển chạy ngược về phía thượng nguồn để đổ cát. Khoảng 15 phút sau, ghe trộm cát lại xuất hiện ở khu vực hút, cứ như vậy, ghe trộm cát thay nhau hoạt động suốt đêm. Hôm thì một chiếc, hôm thì 3 chiếc, có đêm cao điểm đoàn trộm cát kéo đến 10 chiếc ghe làm náo loạn khúc sông.

Những đêm ghe trộm cát đông, chỉ khoảng 5 phút là một chiếc ghe đầy cát chở về, đoàn ghe nối đuôi nhau chạy tấp nập một cách công khai. Nhiều chủ xà lan chở hàng neo đậu nơi đây mất ngủ do tiếng máy hút cát nổ, tiếng va đụng các ghe cát vào xà lan... Khu vực cảng của Công ty Proconco bật đèn cao áp sáng trưng, nhưng các đối tượng trộm cát coi đó là bình thường, không cần phải lén lút mà cứ thản nhiên hút như chốn không người. Lúc 2 giờ sáng, khi thủy triều xuống là cao điểm khai thác, trộm cát lại càng tăng tốc, hút đến đâu cát sụp xuống đến đó.

* Siêu lợi nhuận từ cát lậu

Những ghe được sử dụng để trộm cát có sức chứa từ 7 - 10m3. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, giá cát đi hút trộm bán cho các điểm mua cát lậu là 180 ngàn đồng/m3, như vậy loại ghe 7m3 sẽ có giá hơn 1,2 triệu đồng và ghe lớn 10m3 có giá 1,8 triệu đồng. Mỗi đêm, một ghe quay vòng được 12 chuyến, hôm nào con nước tốt và gặp điểm cát nhiều, có thể quay vòng đến 15 chuyến.

Chiếc ghe trộm cát như muốn chìm vì lượng cát bơm lên quá đầy.

Hầu hết những đối tượng đi bơm cát trực tiếp là những người làm thuê ăn theo sản phẩm. Tùy theo công việc, mỗi người được trả công khác nhau, thấp nhất là 110 ngàn đồng/người/chuyến, riêng người chuyên lặn dưới nước cắm ống hút được trả 250 ngàn đồng/chuyến (loại ghe 10m3). Mỗi đêm làm thuê cho ghe hút trộm cát, một người chuyên lặn cắm ống hút có thể kiếm được trên dưới 3 triệu đồng. Tính ra, chỉ cần 10 đêm đi hút cát trộm, người chuyên lặn đáy này có thu nhập bằng một năm so với một công nhân có mức lương trung bình làm việc ở các khu công nghiệp. Thực tế, số tiền trả công này vẫn còn rất nhỏ so với “chủ đầu tư” tổ chức hút cát lậu. Ngoài trả tiền công cho các “tay chân” đi thực hiện hút cát thì số tiền dầu cho chiếc máy 35 mã lực hút cát trên chiếc ghe 10m3 chỉ mất chưa đến 1 triệu đồng (1 giờ chiếc máy này tiêu hao hết 3 lít dầu diesel),  như vậy mỗi đêm một chiếc ghe 10m3, “chủ đầu tư” đứng đằng sau có thể bỏ túi trên 10 triệu đồng.

Cũng chính vì lợi nhuận thu được quá lớn nên dù bị các cơ quan chức năng truy đuổi, các đối tượng trộm cát vẫn không e sợ và sẵn sàng chống trả. Nhiều người rất bất bình nhưng không dám đụng chạm đến vì sợ bị trả thù.

Khắc Giới