Cần hàng trăm ngàn tỷ đồng đầu tư hệ thống giao thông kết nối vùng

Trong giai đoạn từ năm 2021-2030, để đầu tư xây dựng được hệ thống hạ tầng giao thông kết nối vùng đồng bộ, hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển, Đông Nam bộ cần nguồn vốn đầu tư lên tới hàng trăm ngàn tỷ đồng.

Trong giai đoạn từ năm 2021-2030, để đầu tư xây dựng được hệ thống hạ tầng giao thông kết nối vùng đồng bộ, hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển, Đông Nam bộ cần nguồn vốn đầu tư lên tới hàng trăm ngàn tỷ đồng.

Thi công dự án Đường cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây, một trong những dự án hạ tầng giao thông kết nối vùng Đông Nam bộ. Ảnh: P.Tùng

* Giao thông kết nối vẫn là “điểm nghẽn”

Vùng Đông Nam bộ từ lâu đã được xác định là vùng kinh tế đầu tàu, động lực của cả nước. Ngoài ra, vùng Đông Nam bộ cũng có vai trò rất quan trọng trong việc liên kết, phát triển các vùng kinh tế khác. Chính vì vậy, những năm qua, việc đầu tư cho hệ thống hạ tầng giao thông kết nối vùng đã được chú trọng.

Theo Bộ GT-VT, hiện nay hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông của vùng Đông Nam bộ có đầy đủ 5 phương thức vận tải. Trong đó, đối với hệ thống đường bộ đã đầu tư và đưa vào khai thác 2 tuyến đường cao tốc gồm: TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.

Cùng với đó, một số đoạn tuyến của đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông đang được đầu tư xây dựng gồm Bến Lức - Long Thành và Phan Thiết - Dầu Giây.

Tương tự, phần lớn các tuyến quốc lộ trong vùng đã từng bước được đầu tư cải tạo. Các tuyến đường vành đai đang được đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Các tuyến đường thủy nội địa đã hình thành các tuyến hành lang chính đóng vai trò kết nối nội vùng, liên vùng cơ bản đáp ứng nhu cầu vận tải. Hệ thống cảng biển trong vùng đang được đầu tư phát triển cơ bản theo quy hoạch với quy mô trang thiết bị hiện đại.

Trong đó, cảng Cái Mép - Thị Vải hiện là cảng thuộc nhóm có tốc độ phát triển nhanh nhất thế giới. Về đường hàng không, ngoài 2 cảng hàng không (sân bay) đang khai thác và tiếp tục được đầu tư mở rộng là Tân Sơn Nhất và Côn Đảo thì sân bay Long Thành giai đoạn 1 đang được đầu tư xây dựng.

Tuy nhiên, theo đánh giá, hệ thống hạ tầng giao thông kết nối của vùng Đông Nam bộ hiện vẫn còn nhiều hạn chế. Phát biểu tại hội nghị quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 7-10-2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng - an ninh vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được tổ chức vào ngày 23-10, Bộ trưởng GT-VT Nguyễn Văn Thắng cho rằng, các tuyến đường bộ liên vùng, hướng tâm, các tuyến giao thông kết nối các cảng biển, sân bay, cửa khẩu của vùng Đông Nam bộ hiện vẫn chưa hoàn chỉnh, đặc biệt là các tuyến đường vành đai 3, 4 - TP.HCM và các tuyến cao tốc kết nối nội vùng, liên vùng. Trong khi đó, các tuyến đường sắt, đường sắt đô thị đầu tư chậm nên chưa giải quyết được tình trạng ùn tắc giao thông. Các sân bay đầu tư chậm nên chưa đáp ứng nhu cầu vận tải. Việc kết nối với các phương thức giao thông chưa đồng bộ, mạng lưới kết cấu hạ tầng cấp vùng, kết nối liên vùng yếu và thiếu.

“Các hạn chế nêu trên đã ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh vùng, phát triển vùng chưa tương xứng với tiềm năng lợi thế, chưa tạo ra sự lan tỏa” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đánh giá.

Cũng tại hội nghị này, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho rằng, hạ tầng giao thông kết nối vùng và cơ chế liên kết vùng là 2 “điểm nghẽn” chính làm ảnh hưởng đến sự phát triển của vùng Đông Nam bộ.

* Cần hơn 758 ngàn tỷ đồng hoàn thiện hạ tầng giao thông kết nối vùng

Từ thực tế hạn chế của hệ thống giao thông kết nối vùng, hầu hết các địa phương trong vùng Đông Nam bộ đều nhìn nhận, hệ thống hạ tầng giao thông kết nối của vùng Đông Nam bộ cần được tiếp tục đầu tư.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, theo các quy hoạch ngành quốc gia đã được phê duyệt, tổng nhu cầu vốn đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông vùng Đông Nam bộ giai đoạn từ năm 2021-2030 là hơn 758 ngàn tỷ đồng. “Riêng giai đoạn từ năm 2021-2025 cần đến 342 ngàn tỷ đồng. Hiện nay, ngân sách trung ương đã bố trí được khoảng 60,8 ngàn tỷ đồng. Đối với giai đoạn từ năm 2026-2030 cần thêm hơn 396 ngàn tỷ đồng để đầu tư hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông kết nối vùng Đông Nam bộ” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết.

Về định hướng đầu tư, Bộ GT-VT cho biết sẽ ưu tiên đầu tư cho các công trình có vai trò động lực, lan tỏa của tất cả các phương thức vận tải.

Cụ thể, đối với đường bộ sẽ tập trung đầu tư hoàn thiện các đoạn thuộc tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, các tuyến cao tốc kết nối TP.HCM với các cửa ngõ, đầu mối giao thông quan trọng như: Bến Lức - Long Thành; TP.HCM - Mộc Bài; TP.HCM - Chơn Thành; Biên Hòa - Vũng Tàu; Dầu Giây - Liên Khương; Gò Dầu - Xa Mát; Chơn Thành - Đức Hòa; Chơn Thành - Gia Nghĩa và 2 tuyến đường vành đai 3, 4 - TP.HCM. Cùng với đó, sẽ tiếp tục đầu tư mở rộng các tuyến đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây; TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.

Đối với đường sắt, sẽ thực hiện nâng cấp tuyến đường sắt quốc gia và đầu tư các tuyến đường sắt đô thị. Nghiên cứu đầu tư đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành; Biên Hòa - Vũng Tàu và TP.HCM - Cần Thơ.

Cùng với đó, Bộ GT-VT sẽ phối hợp với các địa phương trong vùng nâng cấp hệ thống các tuyến đường thủy, cảng cạn để thu gom, giải tỏa hàng hóa cho các cảng biển lớn trong vùng. Thực hiện các dự án phát triển hành lang đường thủy và logistics phía Nam. Kêu gọi đầu tư các cảng biển, trung tâm logistics khu vực Cái Mép hạ và các cảng cạn trong vùng để hình thành các trung tâm logistics lớn. Hiện đại hóa cảng cửa ngõ quốc tế Cái Mép - Thị Vải thành cảng quốc tế trung chuyển có tầm cỡ khu vực châu Á và quốc tế.

Đối với lĩnh vực hàng không, sẽ đầu tư và đưa vào khai thác nhà ga T3, sân bay Tân Sơn Nhất. Tiếp tục đầu tư giai đoạn 2 của dự án Sân bay Long Thành để nâng công suất lên 50 triệu lượt hành khách/năm. Hoàn thành nâng cấp sân bay Côn Đảo và nghiên cứu khai thác lưỡng dụng sân bay Biên Hòa.

Phạm Tùng