Bài cuối: Cẩn trọng với các app vay tiền

Các kiểu trá hình của "tín dụng đen" đã đẩy nhiều cá nhân, gia đình tới hoàn cảnh bi đát. Do đó, thời gian qua, các ngành chức năng đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn các "bẫy" vay tiền qua mạng.

Các kiểu trá hình của “tín dụng đen” đã đẩy nhiều cá nhân, gia đình tới hoàn cảnh bi đát. Do đó, thời gian qua, các ngành chức năng đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn các “bẫy” vay tiền qua mạng.

Nhóm đối tượng tham gia trong đường dây hoạt động “tín dụng đen” bị Công an TP.Biên Hòa bắt giữ cùng tang vật liên quan

Từ đầu năm đến nay, công an các tỉnh, thành đẩy mạnh điều tra, xử lý hàng loạt công ty, tổ chức núp bóng cho vay nặng lãi với nhiều người dân. Trong 6 tháng đầu năm 2023, qua rà soát, Công an tỉnh đã lên danh sách quản lý 155 cơ sở cầm đồ, 7 cơ sở kinh doanh tài chính, 49 cá nhân cho vay lãi suất cao, 1 cơ sở kinh doanh dịch vụ đòi nợ, 29 đối tượng hình sự có dấu hiệu hoạt động “tín dụng đen”. Ngoài ra, lực lượng công an còn tổ chức kiểm tra 164 cơ sở kinh doanh có dấu hiệu hoạt động “tín dụng đen”.

* Nên tìm hiểu kỹ khi vay tiền

Thời gian qua, vì thủ tục vay đơn giản nên nhiều người chọn vay tiền qua các kênh online như: mạng xã hội, những website, ứng dụng (app) cho vay trực tuyến. Điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ về bảo mật thông tin, tính pháp lý khi vay vốn...

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam chi nhánh Đồng Nai, các đối tượng cho vay nặng lãi ngày một tinh vi, chúng lợi dụng công nghệ lừa người vay rơi vào “tín dụng đen”. Cụ thể, các tổ chức dùng mạng xã hội quảng cáo cho vay tiền qua app để lừa người dân. Với các “chiêu” cho vay nhanh, thủ tục đơn giản, lãi suất thấp…, nhiều người dân đã tin, đăng ký vay tiền, đồng thời cung cấp hình ảnh, thông tin cá nhân cho các tổ chức “tín dụng đen”.

Hiện chỉ có tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức tài chính vi mô, quỹ tín dụng nhân dân, công ty tài chính do NHNN Việt Nam cấp phép mới có chức năng cung cấp tín dụng cho các tổ chức, cá nhân. Trong khi đó, nước ta hiện chưa có khung pháp lý toàn diện hoặc quy định pháp lý cụ thể để điều chỉnh hình thức cho vay ngang hàng. NHNN Việt Nam đang nghiên cứu xây dựng một khuôn khổ pháp lý để phát huy những mặt tích cực của sản phẩm dịch vụ này, đảm bảo phòng ngừa, giảm thiểu các rủi ro, hạn chế các hệ lụy tiêu cực trên một số phương diện như: cạnh tranh công bằng, ổn định tài chính, an ninh mạng và quyền lợi của người tiêu dùng.

Về hoạt động “tín dụng đen” núp bóng cho vay qua app, qua website, NHNN Việt Nam đã nhiều lần khuyến cáo trên Cổng thông tin điện tử của NHNN và trên các phương tiện báo, đài để khách hàng, người dân hiểu được phương thức hoạt động và lừa đảo của các hình thức biến tướng trong cho vay ngang hàng, cho vay qua các ứng dụng công nghệ cao…

Phó giám đốc NHNN Việt Nam chi nhánh Đồng Nai Phạm Quốc Bảo khuyến cáo, để việc vay vốn tiêu dùng được an toàn, hiệu quả, người dân cần thực sự cảnh giác với app cho vay online với điều kiện quá dễ dàng, cần tìm hiểu xem công ty mình định vay có nguồn gốc như thế nào. Trước khi xác nhận giao dịch vay, cần tìm hiểu kỹ về lãi suất, các quy định lãi, phí có rõ ràng hay không, mức phí và kỳ hạn thanh toán, số tiền cần phải thanh toán là bao nhiêu; chính sách bảo mật thông tin của khách hàng như thế nào. Bên cạnh đó, cần kiểm tra và tìm hiểu công ty có được phòng đăng ký kinh doanh tỉnh, thành cấp giấy phép đăng ký kinh doanh đúng pháp luật Việt Nam hay không; các hoạt động của công ty có được công bố công khai trên website chưa.

“Người dân có thể tiếp cận vốn qua kênh tín dụng ngân hàng, các công ty tài chính chính thống có quy trình, thủ tục bài bản, công khai, minh bạch, hạn chế bị lừa đảo hoặc sập bẫy “tín dụng đen”. Người vay cần xác định rõ mục tiêu, mục đích vay vốn, thu nhập phù hợp với số tiền đề nghị vay vốn để tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thống, đảm bảo khả năng chi trả của chính cá nhân, tổ chức” - ông Bảo nhấn mạnh.

* Giải pháp ngăn chặn vấn nạn “tín dụng đen”

Theo Công an tỉnh, thời gian qua, tội phạm liên quan đến “tín dụng đen” trên không gian mạng diễn biến rất phức tạp. Các đối tượng sử dụng các app để cho vay nhưng không cần giữ các loại giấy tờ tùy thân. Để vay được các khoản tiền này, người vay chỉ việc cung cấp các thông tin cá nhân như: họ tên, địa chỉ, số điện thoại, thông tin về thẻ căn cước công dân... Theo cơ quan công an, đây chính là những dữ liệu thông tin để các đối tượng dùng để đòi nợ và thậm chí “khủng bố” khi chưa lấy được tiền.

Thượng tá Nguyễn Đình Khuyên, Trưởng phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao Công an tỉnh cho biết, các đối tượng sử dụng các số điện thoại, tài khoản mạng xã hội như: Zalo, Facebook để hoạt động “tín dụng đen” là những tài khoản ảo, số điện thoại SIM rác. Việc này đã làm cho công tác đấu tranh, phòng ngừa với loại tội phạm trên gặp rất nhiều khó khăn.

Theo thượng tá Nguyễn Đình Khuyên, để đấu tranh, ngăn chặn được tình trạng lợi dụng các trang mạng xã hội, tài khoản ảo, SIM rác hoạt động phạm tội, trong đó có hoạt động “tín dụng đen” thì trước hết phải kiểm soát được phương tiện phạm tội của các đối tượng này. Cụ thể, các nhà mạng, ngành thông tin truyền thông phải siết chặt quản lý SIM, số điện thoại. Nếu các cơ quan quản lý chưa kiểm soát kỹ được các thuê bao di động, các tài khoản mạng xã hội thì tội phạm sẽ còn lợi dụng để hoạt động. Vì vậy, cần phải sớm ngăn chặn được các đối tượng lợi dụng các nền tảng số để làm công cụ phạm tội.

Đối với loại tội phạm trên, thời gian qua, Công an tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, công an các địa phương tập trung lực lượng, triển khai các giải pháp để đấu tranh phòng ngừa. Trong đó, Phòng Cảnh sát hình sự; Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao; công an các địa phương đã bố trí trinh sát rà soát, kịp thời phát hiện các vụ việc vi phạm để ngăn chặn, xử lý các đối tượng tội phạm trên lĩnh vực này.

  Hải Quân - Trần Danh - Ngọc Liên