Huyện Long Thành : Làm gì để duy trì ưu thế vượt trội trong thu hút đầu tư?

Xây dựng KCN Long Thành gắn liền với khu dân cư Tam An.

Với những thành tựu nổi bật đạt được cả về kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng sau 20 năm đổi mới, đặc biệt là những bước tiến mang tính nhảy vọt trong 5 năm qua, Long Thành đã chứng tỏ vị thế vượt trội của mình trong quá trình thu hút đầu tư, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tuy nhiên, để tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong tiến trình mở cửa, hội nhập, trở thành điểm đến an toàn, hấp dẫn các nhà đầu tư, huyện Long Thành vẫn đang còn rất nhiều việc phải làm...

Chủ động cải thiện môi trường đầu tư bằng mô hình "một đầu mối"

Theo đánh giá của tổ chức Heritage Foundation, Việt Nam hiện vẫn được đánh giá rất thấp về tính minh bạch trong quản lý, về độ thông thoáng của môi trường đầu tư và sự chồng chéo, giẫm chân nhau trong quá trình xử lý các khó khăn, vướng mắc của nhà đầu tư, nhất là trong lĩnh vực đất đai, thuế, hải quan, dịch vụ công... Tuy nhiên, việc giải quyết tận gốc vấn đề này lại thuộc tầm vĩ mô và cũng không thể khắc phục hoàn toàn trong một thời gian ngắn.

Trong khi chờ đợi trung ương điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật, huyện Long Thành muốn duy trì ưu thế vượt trội về thu hút đầu tư so với các địa phương khác, cần phải hỗ trợ các nhà đầu tư tránh được các vấn đề phiền toái trên bằng mô hình thu hút, quản lý, hỗ trợ đầu tư "một đầu mối". Nghĩa là huyện sẽ thành lập một cơ quan "đầu mối" trong lĩnh vực đầu tư để đứng ra làm thay, các thủ tục cho nhà đầu tư. Khi nhà đầu tư thực sự có năng lực, có dự án khả thi và có thiện chí đầu tư, họ chỉ cần nộp hồ sơ tại cơ quan "đầu mối". Cơ quan này sẽ có trách nhiệm thẩm định, đánh giá ban đầu, tham mưu đề xuất hướng giải quyết cho lãnh đạo huyện (nếu dự án thuộc thẩm quyền cấp tỉnh thì tham mưu cho lãnh đạo huyện có văn bản báo cáo đề xuất với tỉnh) và thay mặt chủ đầu tư làm các trình tự thủ tục để được giao đất, cấp giấy phép đầu tư, cấp giấy phép xây dựng, xin phê duyệt phương án bảo vệ môi trường, đăng ký mã số thuế... Tất cả phải bảo đảm sao cho trong một thời gian ngắn nhất, nhà đầu tư sẽ được giao đất và triển khai thực hiện dự án. Trong quá trình thực hiện, nếu có những khó khăn, vướng mắc phát sinh (như vấn đề cấp điện, cấp nước, thoát nước, tuyển dụng lao động, tranh chấp...) chủ đầu tư chỉ cần gửi bản đề nghị đến cơ quan "đầu mối" và cơ quan này có trách nhiệm báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo huyện, đồng thời trực tiếp đứng vai trò chủ động phối hợp các ngành chức năng liên quan để giải quyết kịp thời hoặc có sự giải thích, hướng dẫn rõ ràng nếu vấn đề được nêu là do có sự hiểu lầm của doanh nghiệp, tránh tình trạng doanh nghiệp phải liên hệ nhiều nơi nhưng không biết ai là người thực sự có trách nhiệm giải quyết.

Đây là một phương án khó nhưng không phải là không thực hiện được. Vì, thực tế, muốn thực hiện tốt mô hình trên, trước hết bộ phận "một đầu mối" phải được tổ chức tinh, gọn. Cán bộ phải có năng lực, trách nhiệm cao, phải nắm vững trình tự thủ tục giải quyết các dự án đầu tư và có kinh nghiệm giải quyết các khó khăn vướng mắc. Kế đến là phải có quy chế hoạt động chặt chẽ, rõ ràng và hiệu quả. Mặt khác, bộ phận "một đầu mối" còn là trung tâm thu nhập, lưu trữ, cung cấp miễn phí mọi thông tin về chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, thông tin thị trường và các thông tin khác cho các nhà đầu tư. Kinh phí hoạt động của bộ phận này có thể được trích một phần từ ngân sách, phần còn lại trích trong khoản thu từ tiền sử dụng đất hoặc các nguồn thu khác, tuyệt đối không thu phí của nhà đầu tư. Khoản chi phí này có thể được xem là sự ưu đãi thiết thực của chính quyền địa phương đối với nhà đầu tư.

Tạo đủ các yếu tố cần thiết để mời gọi, thu hút đầu tư

Khi vượt qua các "phiền toái" về thủ tục, điều mà các nhà đầu tư e ngại nhất là việc giao đất. Trong thời gian qua, có những dự án được giao đất đến vài năm nhưng chủ đầu tư không thể triển khai được, vì vướng khâu bồi thường giải tỏa, làm mất cơ hội đầu tư, thậm chí mất đối tác, phải bồi thường thiệt hại do không thực hiện được hợp đồng. Để khắc phục tình trạng này, cần phải thực hiện tốt công tác quy hoạch sử dụng đất. Không bố trí các khu công nghiệp, các khu du lịch sinh thái, trung tâm thương mại vào các khu dân cư hiện hữu mà phải bố trí các vị trí đất rừng trồng sản xuất, đất cao su, những vùng đất hoang hóa thưa thớt dân cư để tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải phóng mặt bằng. Khi bố trí như vậy tất yếu sẽ có những khó khăn về giao thông, điện, viễn thông... nhưng chúng ta có thể chủ động khắc phục bằng rất nhiều phương án hiệu quả như: đổi đất lấy hạ tầng, vốn vay, hợp tác đầu tư, B.O.T...

Mặc dù Long Thành có hệ thống hạ tầng khá phát triển nhưng nhìn chung vẫn còn yếu và thiếu. Do đó, để gia tăng năng lực thu hút đầu tư, việc ưu tiên đầu tư phát triển, hoàn thiện kết cấu hạ tầng là một vấn đề có ý nghĩa quyết định. Ngoài tuyến Quốc lộ 51 do trung ương quản lý chạy dọc địa bàn huyện (từ bắc xuống nam) hiện chưa có tuyến đường nào có quy mô và chất lượng mang tầm cỡ khu vực, thể hiện dáng dấp của một đô thị mới. Vì thế, cần thiết phải quy hoạch mạng lưới giao thông hoàn chỉnh, kết nối được với các công trình giao thông quốc gia. Trước mắt, cần ưu tiên phát triển 2 trục đường chính chạy song song Quốc lộ 51, cách Quốc lộ 51 từ 5 - 15km và các tuyến đường đông - tây kết nối 3 tuyến đường này với nhau để giảm áp lực lưu thông trên Quốc lộ 51, tạo mạng lưới giao thông liên hoàn giữa các trung tâm dân cư, khu công nghiệp, khu thương mại - dịch vụ và các khu du lịch; phát huy tối đa hiệu quả các tuyến đường sông, cảng sông. Hệ thống giao thông phát triển tới đâu sẽ cùng lúc phát triển hệ thống cấp điện, cấp nước, thoát nước và viễn thông tới đó. Chúng ta có rất nhiều kênh huy động vốn, nhiều phương án hợp tác đầu tư để đáp ứng cho việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng. Trong đó phương án "đổi đất lấy hạ tầng" và phương án B.O.T là rất khả thi. 

Tuy nhiên, việc phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ, đô thị, tất yếu phải giảm bớt diện tích đất nông - lâm nghiệp, một bộ phận nông dân sẽ phải rời bỏ ruộng vườn. Bên cạnh đó, hàng năm sẽ có hàng chục ngàn người đến độ tuổi lao động nhưng chưa được đào tạo nghề, không đáp ứng được yêu cầu của các doanh nghiệp, gây ra tình trạng thừa lao động giản đơn nhưng lại thiếu lao động kỹ thuật. Trong khi đó, lĩnh vực dạy nghề của chúng ta lại hoàn toàn hụt hơi trước đòi hỏi ngày càng cao của xã hội. Do điều kiện ngân sách hạn hẹp, ngoài vốn đầu tư Nhà nước, việc hợp tác đầu tư để phát triển, mở rộng các loại hình đào tạo, phấn đấu đào tạo nghề cho toàn bộ số lao động trẻ, ưu tiên đào tạo miễn phí cho các đối tượng thuộc diện bị thu hồi đất, các đối tượng chính sách... nhằm giúp họ hòa nhập cộng đồng, có việc làm và thu nhập ổn định là vấn đề rất cần thiết. Đặc biệt, để đảm bảo chất lượng, hiệu quả đào tạo, tiết kiệm ngân sách nhà nước, cần phát triển mạnh mô hình đào tạo theo "đơn đặt hàng" của các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp căn cứ vào chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh của mình, xác định nhu cầu nhân sự trong tương lai gần để ký kết hợp đồng đào tạo với các trường dạy nghề trên địa bàn và trả kinh phí đào tạo cho các trường đối với số học viên được doanh nghiệp tuyển dụng. Phương án này giúp nâng cao trách nhiệm của cả hai bên, nhất là nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo và sử dụng lao động.

Trước mắt, để thực hiện được tốt các nội dung trên, chúng tôi xin kiến nghị các cấp, các ngành sớm cho thực hiện thí điểm mô hình "một đầu mối" trong mời gọi, thu hút và quản lý đầu tư trên địa bàn huyện Long Thành và giao cho các ngành của tỉnh phối hợp UBND huyện xây dựng quy chế và tổ chức thực hiện tốt đề án thí điểm trên. Dành toàn bộ tiền thuê đất, tiền giá trị sử dụng đất và ưu tiên cấp vốn đầu tư xây dựng cơ bản cho huyện để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, các công trình phúc lợi công cộng để nâng cao năng lực thu hút đầu tư và nâng cao điều kiện sống của cộng đồng dân cư. Có quy chế thông thoáng cho huyện thực hiện phương án "đổi đất lấy hạ tầng" để đẩy nhanh tốc độ đầu tư phát triển và hoàn thiện kết cấu hạ tầng. Đồng thời, giao các ngành chức năng phối hợp UBND huyện thực hiện hoàn chỉnh quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội đến năm 2020, trong đó ưu tiên sử dụng diện tích đất cao cho phát triển kinh tế, đẩy nhanh tiến độ xét duyệt quy hoạch chi tiết các hạng mục công trình cụ thể trong quy hoạch tổng thể; ưu tiên đầu tư phát triển các cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn huyện và cho chủ trương, cũng như hỗ trợ xây dựng kế hoạch, quy chế thực hiện phương án đào tạo theo "đơn đặt hàng" của doanh nghiệp.

Hy vọng, với sự chủ động, sáng tạo của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân toàn huyện, cùng với sự ủng hộ nhiệt tình của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các sở, ngành của tỉnh và các nhà đầu tư, Long Thành sẵn sàng, tự tin chào đón các cơ hội, dũng cảm đương đầu và vượt qua các thách thức, tạo sự chuyển mình quan trọng để trong thời gian từ 10-15 năm tới sẽ trở thành một đô thị mới, một trung tâm kinh tế - văn hóa - xã hội của khu vực và là một điểm đến đầy hứa hẹn của các nhà đầu tư trong nước và quốc tế.

Nguyễn Quốc Thảo

(Phòng kinh tế huyện Long Thành)