Tăng cường quản lý, bảo vệ dữ liệu cá nhân

Thời gian qua, việc mua bán dữ liệu cá nhân (DLCN, như: căn cước, căn cước công dân, số điện thoại, địa chỉ, nơi làm việc, vị trí công tác và phổ biến nhất là số tài khoản ngân hàng…) ngày càng diễn ra với quy mô lớn và công khai dưới nhiều hình thức. Giao dịch này có thể diễn ra rất đơn giản và kết nối dễ dàng thông qua mạng xã hội.

Các đối tượng và tang vật thu giữ trong đường dây liên quan đến hoạt động chiếm đoạt, sử dụng trái phép dữ liệu thông tin cá nhân mà Công an tỉnh Đồng Nai phối hợp triệt phá vào tháng 2-2025. Ảnh: C.T.V

DLCN liên quan đến quyền công dân, an toàn, an ninh mạng, an ninh dữ liệu… Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa có ý thức bảo vệ DLCN, khiến bản thân có thể trở thành “miếng mồi béo bở” cho các loại tội phạm.

Dễ dàng mua bán

Thời gian gần đây, có nhiều người dân bị quấy rối, làm phiền từ những cuộc điện thoại lạ. Sở dĩ xảy ra tình trạng này là do DLCN của họ được rao bán một cách công khai, dễ dàng qua mạng xã hội. Các DLCN được lọc thông tin theo nhu cầu của người mua, tùy theo mức phí trả sẽ có độ chi tiết khách hàng khác nhau.

Việc bị lộ lọt thông tin cá nhân không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của mỗi người, mà còn tạo cơ hội cho các đối tượng xấu thực hiện các hành vi phạm tội, nhất là tình trạng lừa đảo qua mạng xã hội. Trong đó, phổ biến nhất là tình trạng mua bán tài khoản ngân hàng diễn ra phổ biến và để lại nhiều hệ lụy đáng tiếc xảy ra.

Điển hình như mới đây, Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Biên Hòa vừa ra cáo trạng truy tố bị can Đặng Quang Hưng (44 tuổi, ngụ xã Vĩnh Tân, huyện Vĩnh Cửu) về tội mua bán trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng.

Theo cáo trạng, khoảng tháng 3-2020, Hưng đã liên hệ với những người có nhu cầu bán và mua tài khoản ngân hàng để thực hiện việc mua bán kiếm lời. Cụ thể, Hưng liên lạc với những người có nhu cầu bán thông tin tài khoản ngân hàng hướng dẫn họ dùng căn cước công dân và sim điện thoại di động để đến ngân hàng mở tài khoản. Sau khi làm được tài khoản ngân hàng thì Hưng mua lại với giá từ 500 ngàn đến 1,5 triệu đồng/tài khoản. Số tài khoản ngân hàng mua được, Hưng lên mạng tìm khách hàng bán lại với giá từ 2,5-5 triệu đồng/tài khoản. Với cách thức như trên, trong khoảng thời gian từ tháng 3-2020 đến tháng 6-2024, trên địa bàn thành phố Biên Hòa, Hưng đã bán 63 thông tin tài khoản ngân hàng, thu lợi bất chính 65 triệu đồng.

Trong thời gian gần đây, cơ quan chức năng đã liên tiếp vào cuộc và triệt phá một số vụ việc liên quan đến hoạt động chiếm đoạt, sử dụng trái phép DLCN.

Điển hình như ngày 12-2, Công an tỉnh Đồng Nai đã phối hợp cùng Công an Thành phố Hà Nội, Đà Nẵng tiến hành bắt giữ 21 đối tượng có liên quan đến hành vi mua bán trái phép thông tin tài khoản ngân hàng.

Cụ thể, một nhóm đối tượng ngụ thành phố Biên Hòa đã thực hiện hành vi chuyển tiền cho đường dây đánh bạc và lừa đảo trên không gian mạng hoạt động xuyên quốc gia có trụ sở đặt tại Campuchia. Bằng cách mua bán trái phép thông tin tài khoản ngân hàng che giấu nguồn gốc và rửa tiền tại Việt Nam, trải dài ở các địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hà Nội, thành phố Đà Nẵng, với số tiền giao dịch trên 2 ngàn tỷ đồng.

Hiện nay, vi phạm các quy định về thông tin cá nhân có thể bị xử phạt hình sự theo 3 tội danh được quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) gồm: tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác (Điều 159); tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 288) và tội mua bán trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng (Điều 291) với mức xử phạt có thể lên đến 7 năm tù. Đồng thời, bị phạt tiền 20-200 triệu đồng và cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề, làm công việc nhất định từ 1-5 năm.

Chịu trách nhiệm hình sự

Theo Công an tỉnh, tình trạng DLCN bị chiếm đoạt, mua bán hiện diễn ra khá phổ biến. Nhiều DLCN bị rao bán công khai trong một thời gian dài với số lượng lớn. Việc mua bán thường được tiến hành qua mạng xã hội và việc thanh toán được thực hiện thông qua các tài khoản khác nhau. Hành vi mua bán DLCN không chỉ diễn ra giữa cá nhân với nhau, mà còn xuất hiện tình trạng các công ty, tổ chức xây dựng hệ thống thu thập trái phép thông tin, DLCN để kinh doanh thu lợi bất chính.

Trước thực trạng này, trong những năm qua, lực lượng công an đã phát hiện và triệt xóa nhiều đường dây chiếm đoạt, mua bán DLCN với quy mô lớn; đồng thời, ngăn chặn hiệu quả tình trạng các đối tượng sử dụng DLCN để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật khác như hành vi lừa đảo công nghệ cao.

Trưởng phòng Thực hành quyền công tố, xét xử án hình sự về trật tự xã hội, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Doãn Cao Sơn cho hay, bên cạnh sự tinh vi của các đối tượng phạm tội thì điều đáng nói là ý thức tự bảo vệ thông tin cá nhân trong một bộ phận người dân còn hạn chế. Thậm chí, có một số người vì lợi ích trước mắt hoặc vì tiện tích về mặt công nghệ mà sẵn sàng cho hoặc bán thông tin cá nhân với giá rẻ.

Qua các vụ việc đã xảy ra, ông Doãn Cao Sơn khuyến cáo người dân cần hết sức nâng cao cảnh giác trước những lời dụ dỗ, mồi chài của các đối tượng liên quan đến mua bán, mở các tài khoản ngân hàng, cung cấp DLCN hoặc bị các đối tượng lạ mặt gọi điện cài đặt các ứng dụng lạ, đường link chứa mã độc để tránh những hệ lụy phát sinh đối với bản thân, gia đình và xã hội. 

Tố Tâm

	Công an Đồng Nai cảnh báo thủ đoạn gửi tin nhắn tố ngoại tình kèm link mã độc để lừa đảo
	Công an Đồng Nai triệt phá đường dây mua bán trái phép thông tin tài khoản ngân hàng, rửa tiền hàng nghìn tỷ đồng