Nếu ở bên ngoài được tự do sinh hoạt, đi lại, thì bên trong trường giáo dưỡng, các học viên phải tuân thủ giờ giấc, nếp sống kỷ luật. Mục đích giáo dục như vậy nhằm định hướng các em sống có nề nếp, tránh xa lối sống buông thả khi về lại với gia đình, cộng đồng.
Nếu ở bên ngoài được tự do sinh hoạt, đi lại, thì bên trong trường giáo dưỡng, các học viên phải tuân thủ giờ giấc, nếp sống kỷ luật. Mục đích giáo dục như vậy nhằm định hướng các em sống có nề nếp, tránh xa lối sống buông thả khi về lại với gia đình, cộng đồng.
Bên trong khuôn viên rợp bóng cây xanh, từng tốp học viên trở về những dãy nhà sinh hoạt và dùng cơm trưa. Nhìn những gương mặt ngoan hiền, lễ phép như thế này, ít ai nghĩ các em từng có “máu mặt” trong giới thanh thiếu niên tại địa phương.
>>> Bài 1: Những học trò đặc biệt
* Rèn luyện kỷ luật
Đội trưởng Đội Giáo vụ Nguyễn Hồng Nam cho biết, nhiều thế hệ học viên sau khi ra trường đã ổn định cuộc sống, lập gia đình. Thậm chí, có người còn ăn nên làm ra nhờ sự dìu dắt, dạy nghề của các thầy cô nơi đây. Cán bộ Nam cho hay: “Mỗi lần nhận được tin các em báo đã ổn định cuộc sống, chúng tôi ai cũng phấn khởi. Đời người làm giáo viên như chúng tôi chẳng ai muốn gặp lại học trò của mình trong hoàn cảnh phải vào trường lần 2”. Nói xong, anh dẫn chúng tôi vào tham quan dãy nhà của những học viên. Đang trong giờ lao động, học tập nên trong mỗi dãy nhà chỉ có 1-2 em làm vệ sinh phòng. Những vật dụng, mền, gối được các học viên xếp ngăn nắp không khác gì các anh bộ đội trong quân ngũ. Đây là quy định bắt buộc đối với các học viên, nhằm rèn luyện cho các em tính kỷ luật, ngăn nắp và sự chững chạc khi về lại gia đình.
 |
| Ít ai nghĩ, những cậu bé hồn nhiên như thế này lại từng gây ra những lỗi lầm nghiêm trọng. Ảnh: T.MINH |
Hàng ngày, các em học viên được phân công luân phiên trực vệ sinh quanh khu nhà mình ở. Mỗi buổi tối trước khi ngủ, các em thường quây quần bên nhau xem tivi, đọc sách. Những “cuộc chiến” nội bộ trong từng đội nếu bị thầy cô phát hiện sẽ khiển trách, xử phạt tùy theo mức độ. Bởi vậy, những học viên mới vào thường không mang nặng tâm lý lo sợ “đàn anh” ăn hiếp. Trật tự, kỷ luật ở đây đã xóa tan những mối lo tiềm ẩn đó, để các em yên tâm học tập, lao động, sống tốt. Những học viên làm sai nội quy của trường sẽ bị phạt làm vệ sinh trong đội của mình. Đối với những em có biểu hiện tốt, thân ái giúp đỡ mọi người sẽ được biểu dương trước cờ vào mỗi sáng thứ 2 đầu tuần để các học viên khác noi theo.
Sau giờ cơm trưa, các học viên về lại dãy nhà của từng đội nghỉ ngơi để đến 1 giờ 15 đi lao động, học nghề, học văn hóa. Cuối giờ chiều, các em thường tập trung đến sân bóng đá, bóng chuyền chơi thể thao. Em P.Q.K. (18 tuổi, nhà ở thị xã Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng) cho biết: “Chiều nào em với các bạn cũng chơi đá bóng. Lúc đầu, tụi em chỉ chơi theo từng đội ở cùng phòng. Riết rồi chơi rộng rãi với các học viên khác trong trường thông qua từng trận bóng”. Theo lời của K., dù được thầy cô ở đây quan tâm nhưng nỗi nhớ gia đình mỗi khi tối đến là điều không thể tránh khỏi. “Đêm nào cũng vậy, trước khi chợp mắt em lại nghĩ về cha mẹ. Mỗi lần lên thăm em, mẹ đều khóc và dặn dò em ráng học tập, sống tốt để về lại gia đình. Nghe như vậy em chỉ biết khóc và tự nhủ sẽ cố gắng hơn nữa”.
Trong gian phòng y tế rộng rãi, sắp xếp cẩn thận, có khoảng 10 học viên đang nằm nghỉ ngơi, xem tivi. Cán bộ Đinh Xuân Tuấn giải thích: “Những em này bị bệnh cảm sốt nhẹ nên chúng tôi cho nghỉ ngơi ở phòng y tế để theo dõi bệnh. Khi các em có dấu hiệu khác thường, chúng tôi sẽ chuyển lên tuyến trên cho nhanh, kịp thời”.
* Thi đua làm nhiều việc tốt
Ngoài những hoạt động vui chơi, giải trí bổ ích, các học viên ở đây đều được tham gia vào các phong trào của trường phát động hàng năm. Cán bộ Tuấn cho biết: “Chúng tôi tổ chức nhiều hoạt động thi đua nhằm giúp các em biết rõ giá trị của cuộc sống và phát huy khả năng của mình. Qua nhiều hội thi thể thao, văn nghệ, làm báo tường…, nhiều tài năng đã được phát hiện và khuyến khích phát triển”.
Gần dãy nhà dành cho những học sinh mới, một tốp nam sinh đang tụm quanh một chú khỉ nhỏ. Vốn tính trẻ con, nhiều em chọc giỡn, rồi phá lên cười hồn nhiên. Thấy các cán bộ bước đến, các em cúi đầu chào. P.Q.A. (16 tuổi, nhà ở TX.Long Khánh) cho biết: “Em vô đây gần một năm rồi. Tuần nào cha mẹ cũng ghé thăm, động viên. Hơn năm nữa em mới về lại gia đình. Bởi vậy, em đang cố gắng hòa nhập với mọi người và học nghề gì đó cho ổn định để sau này không tụ tập bạn bè lêu lổng nữa”.
Chỉ vì mải mê các trò game online bạo lực, lúc gây sự với một “kiếm thủ” trong nhóm, A. chạy về nhà lấy dao tính sổ với bạn mình. Lúc tới tiệm game, A. gọi người bạn ra hỏi chuyện, giằng co. Không làm chủ được hành động bản thân, A. rút dao đâm bạn. A. nói giọng ân hận: “Không biết sao lúc ấy em lại làm thế. Nghĩ lại, em thấy ghê sợ chính mình. Em nghe gia đình nói lại là bạn ấy đã mất ngay sau đó do vết thương quá nặng. Tối nào đi ngủ em cũng nghĩ đến việc đã làm và thấy bất an”. Gần một năm sau biến cố xảy ra, giờ đây A. đã thay đổi hẳn. Em tích cực tham gia các hoạt động của trường, của đội để mong quên đi quá khứ ám ảnh. Em xúc động: “Nếu về lại gia đình, em không dám nhìn mặt bạn bè đâu. Em sợ họ nói em là kẻ máu lạnh. Chắc em sang nhà chú ở, rồi học nghề sửa xe máy luôn”.
 |
| Sau giờ đến lớp, các em học viên thường vào thư viện để đọc truyện, giải trí lành mạnh. Ảnh: T.MINH |
Nghe A. nói, chúng tôi thấy lòng xót xa. Chỉ vì phút bồng bột, nông nỗi đã cướp đi sự hồn nhiên, vô tư của cậu bé tuổi mới lớn, thay vào đó là nỗi ám ảnh, dằn vặt của bản thân. A. đang ngày ngày làm việc, học tập để dần quên đi quá khứ. Những việc làm của em ngày hôm nay sẽ là tiền đề tươi sáng cho tương lai bình yên phía trước.
Kể cho tôi nghe về những học viên tiêu biểu sau khi rời trường, Đội trưởng Nguyễn Văn Đắp không giấu được vẻ tự hào: “Nhiều học sinh của trường trước đây rất ngỗ nghịch, nhưng khi về lại cộng đồng lại rất ngoan và chăm chỉ làm ăn. Có em còn đảm đương nhiều công việc tại các công ty, cơ sở. Khi liên lạc với chúng tôi, các em đều bảo những năm tháng được trui rèn kỷ luật ở trường đã dạy các em biết phấn đấu, học tập, nỗ lực trong cuộc sống. Nghe những lời như vậy tôi rất ấm lòng, xúc động”.
Trời dần buông màu tối, tôi từ giã mọi người ở đây mà lòng mang nhiều nỗi niềm xúc động. Bởi lẽ, bên ngoài bờ rào khuôn viên trường, ai cũng nghĩ những cán bộ trong đây rất nghiêm nghị, khó gần, còn các em học viên là những đối tượng bất trị, cứng đầu. Nhưng bằng những nỗ lực từ chính bản thân các em và sự dìu dắt của các thầy cô cán bộ, những tâm hồn vô cảm đã trở nên ngoan hiền, sống có ích cho xã hội.
Tùng Minh
