Đập tan "cánh cửa thép" Xuân Lộc (Bài cuối)

Thấy được khó khăn của Quân đoàn 4 trong cuộc tiến công đập tan "cánh cửa thép" Xuân Lộc, Thượng tướng Trần Văn Trà, Phó tư lệnh Bộ Chỉ huy chiến dịch, đã trực tiếp đến Long Khánh thị sát chiến trường và động viên cán bộ, chiến sĩ tham gia trận đánh.

Thấy được khó khăn của Quân đoàn 4 trong cuộc tiến công đập tan “cánh cửa thép” Xuân Lộc, Thượng tướng Trần Văn Trà, Phó tư lệnh Bộ Chỉ huy chiến dịch, đã trực tiếp đến Long Khánh thị sát chiến trường và động viên cán bộ, chiến sĩ tham gia trận đánh. Thượng tướng Trần Văn Trà nhận định: “Đối với toàn tuyến phòng thủ Sài Gòn - Gia Định của địch, Xuân Lộc chỉ có giá trị khi còn nối liền với Biên Hòa, Sài Gòn; nếu cắt rời Xuân Lộc ra khỏi Biên Hòa và Sài Gòn thì Xuân Lộc sẽ không còn ý nghĩa”.

Bắt tù binh địch tại tiểu khu Long Khánh.

[links()]Trung Tướng Lê Nam Phong chia sẻ, theo ý của Thượng tướng Trần Văn Trà lúc bấy giờ, để chiếm được Xuân Lộc ta không nhất thiết phải tập trung lực lượng lớn đánh “vỗ mặt” vào một khu vực có lực lượng địch đông và mạnh mà có thể dùng “thế” để giải phóng Xuân Lộc. Do vậy, Bộ Chỉ huy chiến dịch và Bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 quyết định ngưng tiến công các vị trí của địch trong thị xã để chuyển đổi thế trận và cách đánh.

* Chuyển thế đánh

Trung đoàn 165 (Sư đoàn 7) và Trung đoàn 266 (Sư đoàn 341) được giao nhiệm vụ tiếp tục giữ vững bàn đạp đã chiếm được, đồng thời thường xuyên duy trì áp lực lên quân địch bên trong TX.Long Khánh, thực hiện các biện pháp nghi binh khiến cho địch tin rằng ta đang chuẩn bị đánh tiếp. Sư đoàn 6 (Quân khu 7) và Trung đoàn 95B (Sư đoàn 325, Quân đoàn 2) từ Tây Nguyên xuống vừa được tăng cường cho Quân đoàn 4 đánh chiếm Dầu Giây và núi Thị, giải phóng thêm một đoạn đường số 1 và đoạn đường số 20 còn lại; thực hiện chốt chặn chiến dịch, diệt quân địch từ Biên Hòa, Trảng Bom lên phản kích. Trung đoàn 209 (Sư đoàn 7) triển khai lực lượng trên dải vòng cung Đông Bắc Chi khu Tân Phong, chặn đánh Lữ đoàn 1 dù của địch không cho chúng vượt qua cầu Gia Liêu để bắt liên lạc với chiến đoàn 43 trong thị xã. Trung đoàn 141 (Sư đoàn 7) và 2 trung đoàn còn lại của Sư đoàn 341 củng cố tại chỗ và làm lực lượng dự bị cơ động.

Trong khi ta chuyển thế trận và cách đánh, địch lầm tưởng đã đẩy lùi được cuộc tiến công của “Việt cộng”. Tổng thống chính quyền Sài Gòn Nguyễn Văn Thiệu tuyên truyền rùm beng về “chiến thắng Xuân Lộc”, về “khả năng chiến đấu của quân lực Việt Nam Cộng hòa đã được phục hồi”, đã “chấm dứt thời kỳ rút lui”, còn “đủ mạnh để giữ vững chế độ”...

Lê Minh Đảo, Tư lệnh Sư đoàn 18 quân đội Sài Gòn, huênh hoang tuyên bố: “Việt cộng dù có thêm mấy sư đoàn nữa cũng không chiếm được Long Khánh... Việt cộng muốn qua Long Khánh phải bước qua xác của Đảo này”.

* “Cửa thép” bị đập tan

Trong khi địch đang hớn hở vì “chiến thắng” thì rạng sáng 15-4-1975, cuộc tấn công đợt 2 vào “cánh cửa thép” Xuân Lộc của quân ta đã bắt đầu.

Đại tá Hoàng Viết Sở, nguyên Đại đội phó trinh sát - đặc công Sư đoàn 6, nguyên Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự TX.Long Khánh, cho biết ngay sau khi có lệnh tiến công, pháo 130 ly của ta bắn phá sân bay Biên Hòa, ghìm đầu máy bay địch không cho chúng cất cánh. Cùng lúc, ở khu vực Dầu Giây, bằng 5 trận vận động tập kích, Sư đoàn 6 và Trung đoàn 95B tiêu diệt chiến đoàn 52 quân đội Sài Gòn ở ngã ba Dầu Giây, thu 12 khẩu pháo và toàn bộ xe tăng của Chi đoàn 3 Thiết giáp tại Sở chỉ huy dã chiến của chiến đoàn 52 (địch gọi là căn cứ Nguyễn Thái Học). Đường số 1 từ Xuân Lộc tới Bàu Cá bị quân ta cắt đứt. Đoạn đường số 20 cuối cùng từ Túc Trưng đến ngã ba Dầu Giây cũng được quân ta làm chủ hoàn toàn.

Bị mất Dầu Giây nên trong 2 ngày 16 và 17-4-1975, Sở chỉ huy tiền phương của Quân đoàn 3 của địch ở Trảng Bom đưa Lữ đoàn 3 Thiết giáp có 200 xe tăng, xe bọc thép và chiến đoàn 8 (Sư đoàn 5) tổ chức phản kích. Địch cũng được hơn 100 khẩu pháo ở căn cứ Nước Trong, Hốc Bà Thức, Long Bình, Đại An và 125 lần máy bay chiến đấu chi viện mỗi ngày.

Trận chiến ác liệt giữa quân ta và địch diễn ra ở Hưng Nghĩa và cao điểm 122. Sư đoàn 6 và Trung đoàn 95B diệt gọn một tiểu đoàn, bắt sống hơn 100 tù binh, đẩy lùi địch xuống Bàu Cá, lập chốt thép tại ngã ba Dầu Giây. Quân đoàn 3 địch buộc phải ngừng phản kích, trả chiến đoàn 8 về cho Sư đoàn 5 mà chúng cho rằng “tinh thần chiến đấu của binh lính đã xuống tận mắt cá”.

Cùng thời gian này, ở khu vực Xuân Lộc, Sư đoàn 7 và Sư đoàn 341 liên tục quần nhau với địch, đánh tan tác 2 chiến đoàn 43 và 48 thuộc Sư đoàn 18 của địch còn lại và diệt một bộ phận quân dù. Bộ đội địa phương và du kích Xuân Lộc do đồng chí Tám Còn, Tỉnh đội trưởng, chỉ huy đã diệt và bức rút nhiều đồn, bót địch trên các trục đường giao thông và vùng ven TX.Long Khánh.

Cần nói thêm, trong thời điểm này, sau khi giải phóng Nha Trang, Cam Ranh, Phan Rang, Phan Thiết, Hàm Tân, cánh quân Duyên Hải, nòng cốt là Quân đoàn 2, đơn vị chủ lực, cơ động của Bộ Quốc phòng tiến quân thần tốc theo đường số 1 đã về khu vực Rừng Lá để chi viện cho mặt trận Xuân Lộc - Long Khánh.

Trước nguy cơ bị tiêu diệt và xét thấy Xuân Lộc không còn giá trị phòng thủ nên ngày 18-4-1975, tướng ngụy Lê Minh Đảo đề nghị rút bỏ Xuân Lộc vì: “Mất Dầu Giây là mất tụ điểm về sức sống của Long Khánh”. Bộ Tổng tham mưu địch đã đồng ý và lệnh cho Lê Minh Đảo phải giữ bí mật kế hoạch rút chạy để khỏi bị tiêu diệt.

Chiều tối 20-4-1975, Lê Minh Đảo và lực lượng còn lại của địch ở Xuân Lộc bí mật rút chạy dưới cơn mưa tầm tã.

Bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 ra lệnh cho tất cả các đơn vị truy kích diệt địch. Sư đoàn 6 nhanh chóng đánh chiếm núi Thị; Sư đoàn 341 và các đơn vị còn lại nhanh chóng đánh chiếm các mục tiêu còn lại trong TX.Long Khánh, tiếp tục phát triển xuống đồn điền cao su Ông Quế. Tiểu đoàn 445 bộ đội địa phương Bà Rịa - Long Khánh chốt chặn và truy kích địch trên đường số 2.

Do trời mưa to và ta phát hiện địch rút chạy chậm, việc chốt chặn không tốt, địch lại băng rừng chạy bộ về hướng Bình Sơn, Long Thành nên ta chỉ kịp diệt được một bộ phận chạy cuối cùng và bắt sống được Đại tá Phạm Văn Phúc, Tỉnh trưởng Long Khánh.

Ngày 21-4-1975, Xuân Lộc và toàn tỉnh Long Khánh hoàn toàn giải phóng. Tuyến phòng thủ cuối cùng của địch ở Xuân Lộc hoàn toàn sụp đổ.

Đức Việt