Trộm cắp điện: Vi phạm nhiều, xử lý không dễ...

Vì muốn xài điện "chùa", nhiều hộ gia đình đã bất chấp nguy hiểm, cố tình vi phạm pháp luật để thực hiện hành vi trộm cắp điện. Những trường hợp này không chỉ làm thất thoát tài sản ngành điện, mất công bằng trong việc sử dụng điện của người dân mà nguy hiểm hơn, có thể dẫn đến hỏng lưới điện, mất an ninh trật tự xã hội, đe dọa tính mạng con người.

Vì muốn xài điện “chùa”, nhiều hộ gia đình đã bất chấp nguy hiểm, cố tình vi phạm pháp luật để thực hiện hành vi trộm cắp điện. Những trường hợp này không chỉ làm thất thoát tài sản ngành điện, mất công bằng trong việc sử dụng điện của người dân mà nguy hiểm hơn, có thể dẫn đến hỏng lưới điện, mất an ninh trật tự xã hội, đe dọa tính mạng con người.

Số vụ trộm cắp điện hiện đang gia tăng từng ngày, với nhiều hình thức tinh vi và táo tợn. Trong khi đó, nhân lực ngành điện mỏng, địa bàn quản lý rộng nên việc kiểm soát nạn trộm cắp điện rất khó khăn.

* Nguy hiểm khó kiểm soát

Mới đây, Công ty TNHH một thành viên điện lực Đồng Nai phát hiện nhà ông N.T. (ngụ phường Trảng Dài, TP.Biên Hòa) có hành vi ăn cắp điện bằng máy tạo dòng. Qua kiểm tra, Công ty TNHH một thành viên điện lực Đồng Nai đã truy thu, buộc gia đình ông T. phải nộp hơn 33 triệu đồng.

Trộm cắp điện bằng cách câu móc trực tiếp vào lưới điện trước công tơ.

Ông Đỗ Xuân Tâm, Phó giám đốc kinh doanh Công ty TNHH một thành viên điện lực Đồng Nai, cho biết: “Hành vi trộm cắp điện ngày càng nhiều và phức tạp, chủ yếu là các hộ dân trộm cắp điện dùng trong sinh hoạt hàng ngày, với các thủ đoạn, như: câu móc trực tiếp, khoan lỗ đồng hồ điện, gắn nam châm, phá chì công tơ, thay thế bánh nhông, sử dụng máy tạo dòng, đục cáp muller... Nạn trộm cắp điện có thể làm doanh nghiệp ngành điện mất hàng tỷ đồng mỗi năm, bởi không chỉ giá trị điện năng bị mất mà doanh nghiệp còn phải tốn chi phí để đầu tư thêm thiết bị, cải tạo, sửa chữa mạng lưới điện...”.

Các hộ dân trộm điện có thể sử dụng điện “chùa”, nhưng họ không lường trước được hậu quả có thể xảy ra cho chính bản thân và các hộ khác.

Trước hết, việc trộm cắp điện sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng nguồn điện ở khu vực nguồn điện bị trộm, bởi khi lượng điện dùng quá mức cho phép sẽ khiến công suất điện bị quá tải, dẫn đến chất lượng điện cung cấp yếu. Nguy hiểm hơn, nó còn gây mất an toàn điện lưới, chập điện, nổ đường dây bất cứ lúc nào, ảnh hưởng trực tiếp tới tính mạng, đời sống của người dân.

Anh Vũ Duy Đông, nhân viên Công ty TNHH một thành viên điện lực Đồng Nai, cho biết: “Bất kể hành vi ăn cắp điện nào cũng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người. Việc can thiệp vào hệ thống điện có thể bị điện giật. Khi người thiếu hiểu biết về điện tự ý câu móc điện trực tiếp, các đường dây này thường thiếu an toàn, rất dễ bị hở và có thể dẫn tới chập điện làm cháy, nổ đường dây…”.

* Chế tài chưa sát thực tế

Ông Đỗ Xuân Tâm cho biết, để ngăn chặn nạn trộm cắp điện, Công ty TNHH một thành viên điện lực Đồng Nai đã có nhiều biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn nhưng xem ra chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Bởi hình thức phạt tiền, buộc các hộ vi phạm nộp truy thu số tiền hiện áp dụng vẫn chưa đủ sức răn đe; có hộ chịu nộp tiền, có hộ cố tình không nộp.

Thông thường, các trường hợp bị phát hiện trộm cắp điện thì số tiền phạt chỉ trong khoảng 2-50 triệu đồng, với số lượng điện trộm cắp dưới 20 ngàn kWh. Nhiều trường hợp mức phạt tiền cho hành vi này lại không bằng số lượng điện năng bị trộm và thời gian sử dụng điện gian lận của người vi phạm.

Sử dụng máy tạo dòng để trộm cắp điện.

Đáng nói là, trộm cắp điện cũng là hành vi trộm cắp tài sản, nhưng việc xử lý hình sự hành vi này còn nhiều vướng mắc trong các quy định của pháp luật. Trường hợp trộm cắp điện từ 20 ngàn kWh trở lên, để xử lý về tội trộm cắp tài sản cũng gặp nhiều khó khăn, nhất là trong khâu giám định tư pháp, xác định thời gian, số lượng điện năng để truy cứu trách nhiệm hình sự. Bởi, điện năng là tài sản vô hình, việc đo đếm cụ thể số lượng không dễ.

Trường hợp không xác định được thời điểm trộm cắp điện thì thời gian vi phạm theo quy định của Thông tư 27/2013 quy định về kiểm tra hoạt động điện lực và sử dụng điện lực, giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán điện để tính bồi thường thiệt hại là không quá 12 tháng. Giả sử, trường hợp trộm cắp điện trong thời gian 2 năm thì số ngày tính bồi thường tối đa cũng chỉ 12 tháng. Điều này sẽ làm cho ngành điện chịu nhiều thiệt hại khi mức truy thu không sát với thực tế diễn ra hành vi.

Trường hợp kiểm tra phát hiện số lượng điện bị trộm cắp đủ truy cứu hình sự thì việc xử lý cũng không dễ, bởi với các hành vi như: gắn nam châm, câu móc trộm điện rất khó xác định được đối tượng thực hiện, bằng chứng lại dễ phi tang vì việc trộm cắp có khi chỉ diễn ra trong khoảng thời gian nhất định, đặc biệt là buổi tối.

Trộm cắp điện bằng cách sử dụng nam châm vĩnh cửu (ảnh do Công ty TNHH một thành viên điện lực Đồng Nai cung cấp).

Như vụ xử lý vi phạm đối với hành vi gắn nam châm lên đồng hồ do ông N.S. (ngụ phường Long Bình) quản lý vào năm 2011 là ví dụ điển hình. Theo đó, lực lượng chức năng đã lập biên bản, qua giám định thì số lượng điện năng bị mất hơn 200 ngàn kWh, tương đương số tiền hơn 400 triệu đồng. Nhưng để xử lý hình sự vụ này lại không đơn giản. Trải qua gần 4 năm thụ lý, hiện cơ quan công an đã có kết luận điều tra và chỉ đề nghị xử lý bằng vụ kiện dân sự vì không xác định được đối tượng đặt nam châm, không xác định được thời gian trộm cắp điện nên chưa đủ căn cứ để khởi tố vụ án.

Để phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng trộm cắp điện, hiện ngành điện Đồng Nai đã có nhiều biện pháp, từ việc thường xuyên kiểm tra, trao thưởng tiền cho những cá nhân báo tin về hành vi trộm cắp điện, cho đến việc tuyên truyền cho người dân hiểu về những nguy hiểm mà việc trộm cắp điện có thể gây ra. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là ý thức của người dân về việc sử dụng và bảo vệ nguồn điện quốc gia.

Thiên Quyết