Ai tiếp tay cho "cát tặc"? (Bài cuối)

Điều nghịch lý tại huyện Định Quán là cơ quan công an vừa ra quân xử phạt, tịch thu các phương tiện khai thác cát của các đối tượng bơm hút trộm cát thì sau đó tình trạng trộm cát lại tiếp diễn, thậm chí hoạt động còn rầm rộ và công khai hơn.

Điều nghịch lý tại huyện Định Quán là cơ quan công an vừa ra quân xử phạt, tịch thu các phương tiện khai thác cát của các đối tượng bơm hút trộm cát thì sau đó tình trạng trộm cát lại tiếp diễn, thậm chí hoạt động còn rầm rộ và công khai hơn. Hàng ngày, từng đoàn xe chở cát bơm hút trái phép vẫn chạy qua trước cổng UBND xã Gia Canh, nhưng chính quyền địa phương vẫn khẳng định nơi đây không xảy ra khai thác cát trái phép.

Thời gian gần đây, UBND tỉnh có chỉ thị kiểm tra, xử lý hoạt động bơm hút cát không phép trên sông, rạch. Nhưng tại các điểm được “khoanh vùng” để xử lý dứt điểm khai thác cát vẫn diễn ra tình trạng này.

* Hoạt động đêm ngày nhưng chính quyền không biết

Ngày 17-8-2015, khi bất ngờ kiểm tra các bãi cát nằm dọc sông La Ngà, đoạn thuộc ấp 10, xã Gia Canh, các trinh sát thuộc Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ (PC46) Công an tỉnh đã phát hiện hàng chục người, xe tải và ghe đang thực hiện việc khai thác, vận chuyển cát trái phép. Tại hiện trường, công an thu giữ hàng trăm mét khối cát, 4 xe tải và 3 ghe có sử dụng phương tiện bơm, hút cát trái phép.

Ghe bơm hút cát ngang nhiên hoạt động trên sông La Ngà, đoạn qua ấp 10, xã Gia Canh, xung quanh đất đai bị sụp, tan hoang.

Tại bãi cát của ông Vũ Văn Uy (ngụ ấp 5, xã Gia Canh), công an phát hiện 2 xe tải biển số 60L-3073 và 60C-034.05 đang vận chuyển khoảng 10m³ cát từ bãi cát đi bán cho các chủ cửa hàng vật liệu xây dựng trên địa bàn huyện. Ngoài ra, lực lượng chức năng phát hiện còn khoảng 25m³ cát được chủ bãi tập kết để chuẩn bị tuồn ra bên ngoài. Mỗi ngày, bãi cát của ông Uy khai thác khoảng 50m³ cát.

Cùng thời điểm kiểm tra bãi cát của ông Uy, các trinh sát của PC46 cũng ập vào kiểm tra 2 bãi cát nằm liền kề do các ông Nguyễn Duy Trinh và Vũ Văn Quang (đều ngụ xã Gia Canh) làm chủ. Tại bãi cát của ông Trinh, công an phát hiện có khoảng 300m³ cát, người này thừa nhận đã khai thác cát trái phép từ tháng 11-2013. Riêng bãi cát của ông Quang và em trai là Vũ Văn Vinh, PC46 đã thu giữ 1 ghe, 1 xe tải và khoảng 150m³ cát được tập kết tại đây.

Trong 2 ngày 6 và 7-1, chúng tôi quay trở lại khu vực ấp 10, xã Gia Canh, nơi được cho là “thủ phủ” của việc khai thác cát trái phép ở huyện Định Quán thì phát hiện từng đoàn xe tải loại 5-10 tấn chở cát hướng ra quốc lộ 20. Thâm nhập sâu hơn vào khu vực này, chúng tôi ghi nhận có đến 5 bãi cát đang hoạt động. Có bãi cát đã khô và đang chờ xe đến chở; có bãi cát vừa được bơm hút lên, nước ngập lênh láng; ở bãi khác thì máy móc, ghe hút, máy xúc vô tư hút, nạo vét lòng sông.

Tại bìa sông (giáp với bến phà đi qua địa phận tỉnh Bình Thuận), chúng tôi ghi nhận một chiếc ghe đang bơm hút cát ầm ầm. Những ống hút được chọc thẳng xuống dòng sông, móc từng khối cát đen đưa lên bờ. Vài người đợi sẵn cầm xẻng xúc cát đem phơi trên bãi đất trống, chờ ráo nước rồi dùng máy xúc đưa lên xe tải ben. “Chúng tôi đến đây làm được nhiều tháng rồi, không thấy ai đến hỏi han gì cả. Chủ thuê gì làm nấy, mỗi ngày được trả 300 ngàn đồng tiền công” - một người làm công ở bãi cát kể.

Trong khi đó, tại bãi cát nằm gần Trạm thủy văn (giáp huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận), trên chiếc ghe có 3 người đang khẩn trương dùng những ống hút cát dài vài chục mét nối từ đáy sông lên. Dù đang giữa trưa, những người này vẫn làm việc cật lực dưới sự chỉ đạo của một thanh niên. Ban ngày, ở những khu vực trên, cát được hút trực tiếp lên bờ. Còn ban đêm thì nhân công nghỉ ngơi, chỉ có xe cuốc liên tục múc cát cho hàng chục xe tải ben đang chực chờ “ăn hàng”.

* Chẳng lẽ bó tay?

Người dân sống dọc hai bên đường vào xã Gia Canh cho hay, sau khi cơ quan công an bắt 3 ghe hút cát ở khu vực ấp 10 thì hoạt động bơm hút trộm cát này tạm lắng. Nhưng chỉ vài ngày sau, nạn khai thác cát trái phép đã tái diễn, thậm chí còn nhộn nhịp hơn trước. Thời điểm ban ngày, chỉ có xe cát từ 5-10 tấn chạy, đến đêm chủ yếu xe tải ben cỡ trên 15 tấn hoạt động. Người dân ăn ngủ không yên, đường sá hư hỏng nặng, khiến ai nấy đều bất bình.

“Nhà nước có luật pháp và đầy đủ các cơ quan chức năng giám sát, xử lý mà để tình trạng khai thác cát trái phép thời gian dài là phi lý. Phải chăng “cát tặc” có sự nương tay của chính quyền địa phương, cơ quan chức năng chưa siết chặt quản lý, ngó lơ để chọ họ liên tục vi phạm, tàn phá môi trường?” - ông M. (ngụ ấp 3, xã Gia Canh) bức xúc nói.

Trao đổi với phóng viên, đại diện chính quyền xã Gia Canh khẳng định trên địa bàn xã không còn tình trạng khai thác cát trái phép. Những chiếc ghe bơm hút trộm cát bị tịch thu đang nằm chờ xử lý ở Trung tâm văn hóa xã từ tháng 8-2015 đến nay. Trong khi đó, vấn đề quản lý khai thác cát thuộc quyền giám sát và xử lý của huyện, xã không thể can thiệp.

Theo Thiếu tá Nguyễn Văn Loan, Phó đội trưởng Đội 3 (PC46), thời gian qua PC46 đã nhận được đơn thư phản ánh của nhiều người dân thể hiện sự bức xúc về tình trạng khai thác cát trái phép của các chủ bãi cát ở xã Gia Canh. Trước đó, người dân đã phản ánh tình trạng này với chính quyền địa phương, nhưng việc khai thác cát trái phép vẫn chưa được xử lý triệt để. Sau khi có kế hoạch của Ban giám đốc Công an tỉnh, PC46 đã vào cuộc xử lý. “Làm việc với chủ các bãi cát, họ đều thừa nhận hoạt động khai thác cát sông trái phép từ nhiều năm nay. Chẳng có lý gì mà chính quyền địa phương, cơ quan chức năng ở huyện Định Quán không hay biết” - Thiếu tá Loan nhấn mạnh.

Nhiều năm qua, huyện Định Quán là “điểm nóng” về tình trạng khai thác cát trái phép. Sự việc đến nay vẫn tiếp diễn, nhưng không có những biện pháp giải quyết hữu hiệu của ngành chức năng và chính quyền địa phương. Người dân thì hàng ngày vẫn sống trong lo sợ, không dám đương đầu với bọn “cát tặc”, còn dòng sông mỗi ngày vẫn bị “móc ruột”, gây ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường xung quanh.

Thanh Hải