Việc khó gặm (Bài 1)

Mỗi năm, ngành thi hành án dân sự (THADS) tỉnh thụ lý hơn 30 ngàn vụ việc, nhưng chỉ có khoảng 1/3 vụ việc được giải quyết dứt điểm trong năm.

Mỗi năm, ngành thi hành án dân sự (THADS) tỉnh thụ lý hơn 30 ngàn vụ việc, nhưng chỉ có khoảng 1/3 vụ việc được giải quyết dứt điểm trong năm. Theo cơ quan THADS tỉnh, án tồn, chậm thi hành, khó thi hành… do rất nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân do con người, như: chấp hành viên chưa quyết tâm, người bị thi hành án tìm cách kéo dài vụ việc, cơ sở pháp lý để giải quyết vụ việc vẫn còn kẽ hở…

Tang - tài vật của vụ án vẫn chưa có kho để cơ quan Thi hành án dân sự lưu giữ kỹ càng khi vụ án được xem xét lại.

Trong năm 2015, tổng số vụ việc thụ lý trong toàn ngành THADS tỉnh là 31.309 việc, với số tiền 3.827 tỷ đồng. Qua phân loại, vụ việc có điều kiện thi hành là 23.495, số tiền hơn 2 ngàn tỷ đồng. Trong tổng số vụ việc có điều kiện thi hành, cơ quan THADS đã giải quyết xong 20.296 việc, 1.623 tỷ đồng.

Như vậy, tổng số vụ việc thụ lý trong năm 2015 đã được cơ quan THADS giải quyết dứt điểm chỉ đạt trên 2/3, còn số tiền chỉ đạt 1/3. Khoảng 1/3 số vụ việc, 2/3 số tiền phải THA bị tồn đọng, chậm thi hành, khó thi hành… do rất nhiều nguyên nhân.

* Nợ khó đòi

Theo bản án phúc thẩm số 11/2016/KDTM-PT ngày 2-2 của Tòa án nhân dân tỉnh, Tổng công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex (PJICO) phải bồi thường cho Công ty TNHH Huada Furniture Việt Nam (gọi tắt Công ty Huada Furniture VN) gần 57,7 tỷ đồng, trong đó riêng phần bồi thường tổn thất về tài sản và gián đoạn kinh doanh hơn 45,7 tỷ đồng. Do PJICO chậm thi hành án và Công ty Huada Furniture VN gửi văn bản hối thúc, chấp hành viên thụ lý vụ việc đã phát văn bản gửi PJICO nhằm thông báo khấu trừ tiền trong tài khoản của PJICO mở tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (VCB) để thi hành án với tổng số tiền hơn 58 tỷ đồng. Mặc dù chấp hành viên thụ lý vụ việc đã giao các quyết định khấu trừ cho VCB, nhưng đến nay Cục THADS tỉnh vẫn chưa nhận được số tiền khấu trừ để thi hành án cho Công ty Huada Furniture VN. Trong khi đó, Công ty Huada Furniture VN lại có văn bản khiếu nại Viện Kiểm sát nhân dân tối cao về việc chấp hành viên thụ lý vụ việc không khách quan, khiến vụ việc tiếp tục kéo dài.

Tháng 1-2013, Chi cục THADS huyện Nhơn Trạch thụ lý thi hành 27 bản án, quyết định của Tòa án nhân dân huyện Nhơn Trạch về việc: “Tranh chấp hợp đồng góp hụi và vay tài sản” giữa 27 nguyên đơn và bị đơn là vợ chồng ông Võ Tấn Công (ngụ xã Phước Thiền, huyện Nhơn Trạch). Vợ chồng ông Công phải thi hành án theo quyết định của tòa là hơn 5,7 tỷ đồng. Quá trình THADS, Chi cục THADS huyện đã tiến hành kê biên, xử lý tài sản duy nhất của vợ chồng ông Công là mảnh đất có diện tích 180m² (loại đất trồng cây lâu năm). Tuy nhiên, theo ông Lưu Minh Thông, Chi cục trưởng Chi cục THADS huyện Nhơn Trạch, căn cứ Quyết định số 68/2009/QĐ-UBND tỉnh ngày 28-9-2009 về quy định diện tích tối thiểu được phép tách thửa đối với từng loại đất trên địa bàn tỉnh thì mảnh đất 180m² đó không đủ điều kiện tách thửa (diện tích để tách thửa tối thiểu phải 500m²). Vì vậy, việc kê biên bán đấu giá tài sản của đương sự không thể thực hiện được.

* Những con số

Trong những tháng đầu năm 2016, ngành THADS tỉnh phải thụ lý mới 20.053 vụ việc, số tiền hơn 1.031 ngàn tỷ đồng. Theo báo cáo sơ bộ, ngành THADS tỉnh chỉ thi hành đạt 6.964/15.460 việc có điều kiện thi hành, tương ứng số tiền hơn 271 tỷ đồng.

Theo Cục THADS tỉnh, 2 loại vụ việc hiện rất khó thi hành án, gồm: thi hành án đối với phần trách nhiệm dân sự của người phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù, khi chỉ giải quyết xong 57% số vụ, số tiền giải quyết chỉ hơn 5 triệu đồng/tổng số tiền hơn 164 triệu đồng (đạt tỷ lệ khoảng 4%). Vụ việc liên quan đến tín dụng, ngân hàng số việc phải giải quyết trong năm 2015 là 707 việc/1.780 tỷ đồng. Tuy nhiên, với loại vụ việc này, cơ quan THADS chỉ giải quyết được 107 việc (đạt tỷ lệ 15%) và 302 tỷ đồng (tỷ lệ 17%).

Nguyên nhân của tình trạng tồn đọng là do người phải thi hành án sau khi chấp hành xong hình phạt tù không trở về địa phương, chính quyền địa phương không xác định được nơi cư trú, không có nghề nghiệp ổn định, không có tài sản để thi hành án. Các vụ việc thi hành án liên quan đến tín dụng ngân hàng phần lớn trước khi yêu cầu thi hành án, ngân hàng và tổ chức tín dụng đã tìm mọi cách để thỏa thuận xử lý tài sản thanh toán nợ. Khi phương án thu hồi nợ bế tắc mới yêu cầu cơ quan THADS thực hiện thi hành án. Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân do con người, như: người bị thi hành án tìm mọi cách kéo dài vụ việc; chấp hành viên thiếu kiên quyết, chưa mạnh dạn đề xuất các giải pháp để thi hành dứt điểm vụ việc…

Để tháo gỡ án tồn nhiều năm, án không có điều kiện thi hành, cơ quan THADS tỉnh phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh rà soát, lập hồ sơ và đề nghị tòa án nhân dân các cấp xét miễn, giảm được 455 việc với số tiền gần 2 tỷ đồng và đã được tòa án chấp thuận.

Đối với án có điều kiện thi hành nhưng đối tượng chây ì, không tự nguyện thi hành, cơ quan THADS các cấp đã ra quyết định áp dụng biện pháp cưỡng chế đối với 506 trường hợp. Kết quả, các đơn vị đã tiến hành cưỡng chế 447 trường hợp để thi hành bản án của tòa (có 51 trường hợp đương sự tự nguyện thi hành bản án trước thời điểm đơn vị triển khai cưỡng chế).

Về bồi thường Nhà nước trong lĩnh vực THADS, cơ quan THADS tỉnh đã xem xét giải quyết xong 4 việc (đạt 100%), tương đương số tiền trên 4,6 tỷ đồng cho các đương sự.

Đoàn Phú