Nặng tình với đồng đội

Chiến tranh kết thúc, người chiến sĩ cách mạng Lê Thanh Hải (ngụ ấp 5, xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch) hân hoan trong niềm vui quê hương im tiếng súng.

Chiến tranh kết thúc, người chiến sĩ cách mạng Lê Thanh Hải (ngụ ấp 5, xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch) hân hoan trong niềm vui quê hương im tiếng súng. Trở về với cuộc sống đời thường với những đêm thả lưới trên những dòng kênh quen thuộc thời bám rừng chiến đấu, cựu chiến binh Lê Thanh Hải vẫn không quên hình ảnh đồng đội ngã xuống.

* Hạnh phúc người trở về

Phẫn uất trước cái chết của cha và quê nhà liên tục bị bom đạn kẻ thù đánh phá, ông Hải thoát ly theo cách mạng vào rừng kháng chiến. Vùng đất Long Thọ anh hùng năm 1967 với những rừng đước, dừa nước, cỏ dại um tùm và những dòng kênh chằng chịt luôn là nơi đóng quân của Đội Vành đai diệt Thái (đơn vị cách mạng ông Hải đầu quân).

Nguyên Đại đội trưởng Lê Thanh Hải với câu chuyện kháng chiến, tìm hài cốt đồng đội đầy cảm xúc tại chòi nuôi tôm.

Những ngày vào bưng, chứng kiến sự hy sinh, kiên trung bám quê nhà chiến đấu của bộ đội Nhơn Trạch, ông Hải càng sôi sục lòng yêu nước. Năm 1968, Đội Vành đai diệt Thái giải thể, sáp nhập vào Đại đội 240 huyện Nhơn Trạch (tỉnh Biên Hòa), chiến sĩ trẻ Lê Thanh Hải vẫn vững tay súng bám quê, bám dân diệt thù.

Ba lần bị thương khi tham gia các trận đánh diệt đồn Vũng Gấm (năm 1970), Mu Rùa và Xóm Vườn (xã Phú Hội năm 1973), ông Hải vẫn anh dũng bám trụ chờ ngày đất nước thống nhất.

Sau năm 1975, ông xuất ngũ trở về đời thường, với công việc quen thuộc của người con vùng bưng biền Long Thọ thả lưới, đóng đáy mưu sinh. Trong những năm 1976-1991, thương binh, đảng viên Lê Thanh Hải được cấp ủy Đảng, chính quyền xã Long Thọ bổ nhiệm các nhiệm vụ: Xã đội trưởng, Trưởng công an, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã. Dù kinh tế gia đình khó khăn, ông Hải vẫn đau đáu việc kiếm tìm đồng đội ngã xuống.

Ông Hải lặng lòng kể, sau ngày đất nước thống nhất, ông và đồng đội không ít lần trở lại thăm chiến trường xưa nhằm tìm kiếm, cất bốc hài cốt các liệt sĩ Đại đội 240 và các đơn vị khác đã hy sinh tại chiến trường Nhơn Trạch - Long Thành. Ngoài các ngôi mộ mà ông và đồng đội chôn cất được tìm thấy, vẫn còn nhiều mộ và hài cốt bộ đội địa phương, bộ đội chủ lực bị thất lạc. Nguyên nhân thất lạc, một phần do địch ủi đất, phá rừng mở rộng vùng ấp chiến lược, phần trong chiến đấu các đơn vị chưa tìm được thân thể đồng đội hy sinh. Vì vậy, mỗi lần nhìn thấy mộ đồng đội năm xưa được các đơn vị cất bốc đưa về nghĩa trang liệt sĩ hoặc trao gửi lại theo nguyện vọng của gia đình, ông Hải và đồng đội thật sự vui mừng.

Ông Hải tâm sự, trở về từ cuộc chiến khi cơ thể mang nhiều thương tích, với ông vẫn còn hạnh phúc gấp vạn lần so với các liệt sĩ hy sinh đến nay vẫn chưa tìm ra nơi yên nghỉ.

* Từ bữa giỗ đơn sơ

Ngôi nhà nhỏ của vợ chồng ông Lê Thanh Hải nằm không xa nhà bia tưởng niệm các liệt sĩ hy sinh trong trận đánh chốt Vườn Điều năm 1967. Năm 2010, nhà bia tưởng niệm các liệt sĩ hy sinh trong trận đánh chốt Vườn Điều vẫn còn đơn sơ, chưa được đẹp, trang nghiêm như bây giờ.

Ông Hải tâm sự, hàng ngày hướng ánh mắt nhìn sang nhà bia tưởng niệm, lòng ông thúc giục phải làm một điều gì đó để tri ân những liệt sĩ đã hy sinh. Vì vậy, ngoài việc thường xuyên thắp hương cho các liệt sĩ, ông Hải còn tổ chức bữa giỗ tập thể nho nhỏ cho các liệt sĩ.

Theo ký ức của cựu Đại đội trưởng Lê Thanh Hải, trận đánh chốt Vườn Điều là một trận đánh mà quân ta chủ động tấn công quân chư hầu đánh thuê Thái Lan. Trận đánh này có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, mở màn cho chiến dịch Xuân Mậu Thân năm 1968. Trận đánh diễn ra tại khu lòng chảo thuộc địa bàn ấp Bàu Nâu, xã Phước Thọ (nay thuộc xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch) giữa Tiểu đoàn 2 (gồm 3 đại đội và bổ sung thêm một đại đội hỏa lực), Trung đoàn 4, Sư đoàn Bộ binh 5 chủ lực phối hợp với Đại đội 240 bộ đội địa phương với Tiểu đoàn Mãng Xà Vương của Thái Lan. Thất bại trong việc tiêu diệt vị trí chủ chốt của đối phương, quân ta đã chịu thương vong to lớn.

Mới đầu, ông Hải chọn ngày 30-4 hàng năm cúng giỗ, với mâm cơm nho nhỏ mời hương hồn các liệt sĩ về chung vui. Sau đó, ông được đồng đội góp ý, góp tiền và thống nhất chọn ngày các liệt sĩ hy sinh trong trận đánh chốt Vườn Điều (ngày 20-12-1967) để cúng giỗ.

Ông Hải tâm sự, việc cúng giỗ các liệt sĩ trong trận đánh chốt Vườn Điều được ông và đồng đội, chính quyền xã duy trì đến hôm nay. Từ mâm cơm đơn sơ chỉ gói gọn trong gia đình ông và vài đồng đội cũ, người dân trong ấp 5, về sau này đám giỗ có cả nguyên lãnh đạo tỉnh, huyện, chính quyền xã, cựu chiến binh các nơi về tham dự và đóng góp nên rất ấm cúng.

Cựu chiến binh Lê Thanh Hải (phải) mãi là hình ảnh đẹp trong lòng các thế hệ trẻ, cựu quân nhân.

Sau vài lần tổ chức cúng giỗ các liệt sĩ hy sinh trận đánh chốt Vườn Điều, ông Hải nảy sinh ý tưởng tìm kiếm hài cốt các liệt sĩ và được đồng đội, cựu chiến binh hưởng ứng. Từ đó, ông sát cánh cùng các cựu binh: Tư Xua, Sáu Việt, Ba Hùng… cất công đào tìm. Từ ký ức của mình, thông tin của người dân, đồng đội, các ông cứ vậy tìm kiếm, khai quật nhưng bất thành. Sau khi được sự ủng hộ, động viên, góp sức và cả vật chất của vài lãnh đạo tỉnh, huyện và các doanh nghiệp, ông Hải và đồng đội mở rộng phạm vi, lẫn quy mô tìm kiếm, nhưng vẫn không thành công.

Trước việc làm đầy ý nghĩa của ông Hải và các đồng đội, lãnh đạo tỉnh, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, huyện Nhơn Trạch đã nhập cuộc. Từ giữa tháng 5-2012 đến nay, tỉnh đã triển khai 7 đợt tìm kiếm quy mô lớn với gần 45 hécta đất được tìm kiếm. Ngày 20-6-2013, đội công tác của Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh đã tìm và quy tập từ 1 hố chôn tập thể xác định trên 20 hài cốt liệt sĩ. Ngày 18-8-2014, đội công tác đã tìm ra một hố lớn chôn thứ 2 với khoảng 80 bộ hài cốt cùng nhiều hiện vật khác, như: quần áo, dép râu, vải bạt, bình tông nước, võng dù...

Đoàn Phú