Bài cuối: Ruộng đất trôi tuột xuống sông

Hậu quả từ việc khai thác cát trái phép một cách vô tội vạ trong thời gian dài đã khiến hàng chục hécta đất nông nghiệp của người dân tại ấp Bình Phú, xã Long Tân (huyện Nhơn Trạch) bị sạt lở, trôi tuột xuống lòng sông.

[links()] Hậu quả từ việc khai thác cát trái phép một cách vô tội vạ trong thời gian dài đã khiến hàng chục hécta đất nông nghiệp của người dân tại ấp Bình Phú, xã Long Tân (huyện Nhơn Trạch) bị sạt lở, trôi tuột xuống lòng sông. Đến nay, tình trạng sạt lở đất tiếp tục diễn ra, đe dọa nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của người dân địa phương.

Hàng chục hécta đất của người dân xã Long Tân (huyện Nhơn Trạch) giờ đã bị chìm xuống sông, chỉ còn trơ lại những ngọn cây yếu ớt.

Nhiều người dân lo ngại tình trạng bơm hút trộm cát sông nếu cứ tiếp tục diễn ra, không có sự can thiệp kịp thời của các cơ quan chức năng thì chẳng bao lâu nữa những cánh đồng trồng lúa, trồng sen của người dân địa phương sẽ dần bị xóa sổ.

Dân mất đất, mất đường làm ăn

Theo nhiều người dân địa phương, tình trạng bơm hút trộm cát sông ở Long Tân diễn ra từ nhiều năm nay, nhưng không hiểu sao chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng chưa có biện pháp xử lý triệt để.

Dẫn chúng tôi ra khu vực ruộng đồng bị sạt lở, lão nông có hàng chục năm gắn bó với việc trồng lúa, trồng sen ở địa phương, ông M.C. (ngụ ấp Bình Phú, xã Long Tân) chỉ tay ra phía dòng sông rồi nói giọng xót xa: “Trước đây, những cánh đồng trồng lúa, trồng sen của người dân địa phương nằm ở giữa lòng sông hiện nay. Thế nhưng, bây giờ người dân chỉ biết đứng nhìn đất, ruộng của mình từ từ trôi theo dòng nước mà không làm gì được”.

Theo ông M.C., ước chừng từ chỗ bờ chúng tôi đang đứng ra đến chỗ đất đã bị mất khoảng 500m. Chỉ vào những cụm đước đang lấp ló dưới sông, ông M.C. bức xúc nói: “Nhiều đêm đang ngủ nghe đất đổ sụp xuống sông mà cả gia đình tôi ai cũng hoảng hồn thức giấc. Ruộng đất bị sạt lở ầm ầm, thấy mà xót ruột. Một số người ở xa về thăm đất của mình chỉ còn cách đi xuồng ra giữa dòng sông để ngắm mà không hiểu chuyện gì đã xảy ra!”.

Nói về tình trạng sạt lở đất nghiêm trọng, ông V.T. (ngụ ấp Bình Phú, xã Long Tân) cho hay, trước đây gia đình ông nuôi một đàn trâu thịt nên thường dắt trâu ra gần mé sông chăn thả. Cách nay khoảng 1 năm, cột trâu cái đang mang thai vào gốc cây bên mé sông để về nhà ăn cơm trưa, khi ông quay lại thì thấy cả trâu lẫn cây bị lọt dưới sông do đất bị sạt lở. Con trâu trị giá vài chục triệu đồng bị ngạt nước chết nên ông phải ngậm ngùi bán rẻ cho lò mổ với giá 7 triệu đồng.

Cũng theo ông T., các đối tượng bơm hút trộm cát rất liều lĩnh, lợi dụng nước lớn họ đưa phương tiện sát vào bờ để bơm hút cát. Việc làm đó theo thời gian sẽ tạo ra những hàm ếch sâu trong lòng đất, dẫn đến sạt lở.

Cán bộ xã sợ trả thù?

Trước sự bức xúc của người dân, chúng tôi đã tìm đến chính quyền địa phương để tìm hiểu. Tiếp chúng tôi, 2 cán bộ xã Long Tân cũng tỏ ra khá bức xúc, nhưng lại khiến chúng tôi bất ngờ vì sự e ngại và đề nghị giấu tên khi cung cấp thông tin: “Trao đổi với các anh tình hình như vậy, nhưng xin các anh đừng đưa tên chúng tôi lên báo, sẽ nguy hiểm lắm. Khi biết chúng tôi nói như vậy, họ (các đối tượng bơm hút trộm cát - PV) sẽ tìm cách trả thù cá nhân”.

Đặt vấn đề tại sao “cát tặc” hoạt động giữa ban ngày, gây sạt lở ruộng đất của người dân rất nghiêm trọng nhưng chính quyền và các cơ quan chức năng ở địa phương không có biện pháp ngăn chặn, 2 cán bộ xã cho biết do thẩm quyền không cho phép, lực lượng của địa phương quá mỏng, phương tiện và điều kiện để bắt các đối tượng bơm hút trộm cát không đảm bảo nên chính quyền địa phương không thể kiểm soát hết được.

Theo 2 cán bộ xã, tình trạng bơm hút trộm cát ở địa phương đã diễn ra nhiều năm, nhưng đến nay chính quyền địa phương gần như “bất lực”, bởi khi phát hiện các phương tiện có gắn thiết bị bơm hút cát, đoàn kiểm tra chỉ có thể lập biên bản xử lý hành chính. Trong khi đó, việc xử phạt đối với các chủ ghe chở cát cũng như các đối tượng bơm hút trộm cát chẳng khác nào “bắt cóc bỏ dĩa”, bởi số tiền xử phạt chẳng thấm vào đâu so với lợi nhuận mà các đối tượng này thu được từ việc khai thác cát trái phép hàng đêm.

Trước tình trạng người dân kêu mất đất quá nhiều, UBND xã Long Tân đã cho lập chốt ở khu vực mé sông Đồng Nai và cử lực lượng túc trực 24/24 giờ để giám sát. Tuy nhiên, đây mới chỉ là thử nghiệm nên đại diện xã Long Tân chưa khẳng định được hiệu quả của hoạt động này.

Trao đổi với phóng viên Báo Đồng Nai, Chánh văn phòng UBND huyện Nhơn Trạch Nguyễn Tấn Đức thừa nhận tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai đã diễn ra từ nhiều năm qua. Chính quyền địa phương đã nhận được nhiều đơn phản ánh của người dân; trong các cuộc tiếp xúc cử tri và các kỳ họp HĐND, cử tri cũng tỏ ra rất bức xúc về tình trạng này.

Theo ông Đức, để ngăn chặn việc khai thác cát sông trái phép, thời gian qua UBND huyện Nhơn Trạch đã chỉ đạo Phòng Tài nguyên - môi trường phối hợp với Công an huyện, UBND xã Long Tân thường xuyên lập đoàn kiểm tra, xử lý các ghe, sà lan liên quan đến hoạt động bơm hút cát trái phép. Ngoài ra, thực hiện Chỉ thị 23 của UBND tỉnh về tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, xử lý hoạt động khai thác, vận chuyển và kinh doanh cát không phép trên địa bàn tỉnh, UBND huyện đã giao Công an huyện Nhơn Trạch thành lập đội phản ứng nhanh nhằm tiếp nhận thông tin, tổ chức kiểm tra, xử lý nghiêm các phương tiện bơm hút, vận chuyển cát trái phép.

Ông Đức cho biết thêm, các đối tượng khai thác cát trái phép khá manh động, sẵn sàng chống trả đoàn kiểm tra, hay cho đánh chìm ghe để cản trở việc kiểm tra, xử lý của đoàn kiểm tra. “UBND huyện Nhơn Trạch sẽ tiếp tục chỉ đạo công an và Phòng Tài nguyên - môi trường, UBND xã Long Tân tăng cường công tác phối hợp, kiểm tra, xử lý nhằm ngăn chặn triệt để tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra trên địa bàn” - ông Đức khẳng định.

Đại tá Cao Hữu Nguyên, Trưởng công an huyện Nhơn Trạch, cho biết Công an huyện đã nắm việc bơm hút trộm cát sông Đồng Nai đoạn thuộc xã Long Tân và đã cử lực lượng đến hiện trường nắm tình hình. Qua trinh sát, đến nay công an đã phát hiện và xử lý nhiều vụ khai thác cát trái phép. Tuy nhiên, việc xử lý “cát tặc” còn gặp khó khăn do mới dừng lại ở việc xử lý hành chính. Đến nay, Công an huyện Nhơn Trạch đã phối hợp với chính quyền xã lập chốt để kịp thời phát hiện, bắt giữ các đối tượng khai thác cát lậu.

Câu chuyện về xử lý “cát tặc” vẫn còn luẩn quẩn ở việc bắt, xử phạt, rồi lại tái diễn. Trong khi đó, hàng ngàn mét khối cát sông vẫn đang bị các đối tượng bơm hút cát trái phép rút ruột ngày đêm...

Văn Chính - Trần Danh