Rạn nứt quan hệ đồng minh

Quan hệ giữa các đồng minh chủ chốt trong NATO bị rạn nứt nghiêm trọng sau khi Australia quyết định hủy hợp đồng thế kỷ trị giá hơn 56 tỷ USD mua tàu ngầm của Pháp để tham gia dự án phát triển tàu ngầm chung với Mỹ và Anh.

Quan hệ giữa các đồng minh chủ chốt trong NATO bị rạn nứt nghiêm trọng sau khi Australia quyết định hủy hợp đồng thế kỷ trị giá hơn 56 tỷ USD mua tàu ngầm của Pháp để tham gia dự án phát triển tàu ngầm chung với Mỹ và Anh. Paris gọi quyết định của Canbera là “cách hành xử không phải giữa các đồng minh” và cảnh báo về những hậu quả nặng nề và nghiêm trọng.

Thủ tướng Australia Scott Morrison và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại Điện Elysee tháng 6-2021. Ảnh: Getty

Năm 2016, Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull quyết định chọn Tập đoàn Hải quân Pháp (FNG) làm đối tác thực hiện dự án đóng 12 tàu ngầm thế hệ mới thay thế đội tàu ngầm Collins đã lỗi thời của nước này. Dự án có trị giá lên đến 56 tỷ USD và chiếc tàu ngầm đầu tiên dự kiến sẽ được giao vào khoảng năm 2023.

Tuy nhiên, mọi việc đã thay đổi “180 độ” khi Thủ tướng Australia Scott Morrison ngày 15-9 đơn phương tuyên bố hủy bỏ hợp đồng với Pháp. Cùng ngày, lãnh đạo ba nước Australia, Mỹ và Anh đã công bố Hiệp ước An ninh ba bên mới Australia - Anh - Mỹ (AUKUS), trong đó có dự án phát triển tàu ngầm thế hệ mới.

Mặc dù cả Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Australia Scott Morrison đã tìm cách xoa dịu Paris, nhưng quyết định “đánh úp” này khiến Pháp cảm thấy “sốc” vì cho rằng bị “đồng minh phản bội”. Paris ngay lập tức triệu hồi các đại sứ tại Mỹ và Australia về nước để tham vấn.

Dư luận Pháp đang đặt câu hỏi rằng với quá nhiều bài học trong quá khứ và hiện tại, liệu đã đến lúc Pháp cần phải nghiêm túc nhìn nhận lại mối quan hệ đồng minh với Mỹ và Anh, thậm chí là rút khỏi NATO.

Quốc Trung