Nâng chất phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa

Sau 20 năm thực hiện, phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở Đồng Nai đã đạt được nhiều thành quả to lớn, đi vào thực tiễn, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân...

Năm 2020 là tròn 20 năm Đồng Nai thực hiện phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa. Phong trào đã đạt được nhiều thành quả to lớn, đi vào thực tiễn, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, khơi dậy lòng nhân ái, ý thức đoàn kết cộng đồng và tinh thần tự quản trong từng khu dân cư.

Đoàn viên thanh niên TP.Biên Hòa tham gia hoạt động trồng cây xanh tạo cảnh quan, xanh - sạch - đẹp Ảnh: V.Truyên

[links()]Tuy nhiên, so với yêu cầu của xã hội, gắn với thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống nhân dân thì nhiều nội dung cần được bổ sung, đặc biệt là cần phải phát huy hơn nữa vai trò chủ thể của cộng đồng dân cư.

* Những kết quả nổi bật

Xây dựng ấp, khu phố văn hóa là một nội dung quan trọng trong tiến trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh. Trong đó, chú trọng các nội dung như: phát triển cơ sở hạ tầng, hoàn thiện các thiết chế văn hóa, thể dục thể thao; xây dựng cảnh quan môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp; xóa bỏ các hủ tục, giữ gìn thuần phong mỹ tục, xây dựng nếp sống văn minh. Đoàn kết chấp hành pháp luật, bảo đảm trật tự an toàn xã hội; tích cực tham gia giám sát và phản biện xã hội, góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở trong sạch, vững mạnh.

Phong trào xây dựng ấp, khu phố văn hóa, thi đua xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh đã khuyến khích các ấp, khu phố thực hiện công tác xã hội hóa, xây dựng và củng cố hoạt động của nhà văn hóa, trung tâm học tập cộng đồng. Cơ sở hạ tầng văn hóa, thông tin và truyền thông có thêm điều kiện phát triển. Các thiết chế văn hóa hoạt động ngày càng đi vào chiều sâu, phong trào văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao ở cơ sở được nhân rộng.

Nếu như năm 2010, toàn tỉnh có 86,13% ấp khu phố đạt chuẩn văn hóa thì giai đoạn 5 tiếp theo (năm 2015), toàn tỉnh có 98,82% ấp, khu phố đạt chuẩn văn hóa. Đến nay, toàn tỉnh có có 932/962 ấp, khu phố đạt chuẩn văn hóa, đạt tỷ lệ 96,88%, tăng 10,75%. 100% khu dân cư xây dựng được quy ước, hương ước, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, giữ gìn trật tự địa phương. Tỷ lệ các xã, phường, thị trấn làm tốt công tác phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm luôn đạt trên 90%.

Mỗi năm, có hàng trăm ấp, khu phố văn hóa trên địa bàn tỉnh được biểu dương, tặng giấy khen. Có thể kế đến như: ấp 2 xã Gia Canh, ấp 4, xã Phú Ngọc (H.Định Quán); KP.10, P.An Bình (TP.Biên Hòa); KP.Nông Doanh, P.Xuân Tân, KP.2 P.Xuân An (TP.Long Khánh); ấp 2 xã Phước Khánh (H.Nhơn Trạch); ấp Nông Doanh, xã Xuân Định, ấp Thọ Phước, xã Xuân Thọ (H.Xuân Lộc)... Các điển hình được nhân rộng, thúc đẩy phong trào chung phát triển nhanh, mạnh và vững chắc.

Đoàn viên, thanh niên TP.Long Khánh vẽ tranh tạo cảnh quang dọc theo các tuyến đường ở xã Bảo Quang. Ảnh: V.Truyên

Theo Ban chỉ đạo phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, nguyên nhân cơ bản làm nên hiệu quả và sức lan tỏa của phong trào xây dựng ấp, khu phố văn hóa trong những năm qua ở Đồng Nai là do thường xuyên được sự quan tâm lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các đoàn thể chính trị và sự đồng thuận của cộng đồng dân cư. Nhiều phong trào thi đua đã được các ngành triển khai lồng ghép trong cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, nhất là chương trình xây dựng nông thôn mới. Các phong trào đã có sự tham gia đồng bộ của cả hệ thống chính trị, góp phần nâng cao chất lượng ấp, khu phố văn hóa.

* Phát huy sức mạnh của cộng đồng

Phong trào xây dựng ấp, khu phố văn hóa những năm qua luôn gắn với nhu cầu thực tế của người dân thông qua những sáng kiến, mô hình. Ấp Suối Sóc, xã Xuân Mỹ (H.Cẩm Mỹ) có số hộ dân đông với 1.110 hộ. Ấp cũng là nơi tập trung nhiều đồng bào dân tộc nhất xã với 180 hộ thuộc các dân tộc: Chơro, Khmer, Mường, Hoa, C’ho. Theo ông Võ Văn Quá, Bí thư Chi bộ ấp Suối Sóc, để xây dựng ấp văn hóa, chi bộ, ban ấp xác định là phải đảm bảo an ninh trật tự, giảm hộ nghèo, huy động sức dân kết hợp với sự hỗ trợ của Nhà nước để xây dựng giao thông nông thôn.

Ông Quá kể, cách đây 4 năm, số hộ nghèo, cận nghèo, hộ nghèo B trong ấp thuộc diện nhiều nhất xã với 13 hộ nghèo A, 28 hộ cận nghèo và 3 hộ nghèo B. Phần lớn những tuyến đường dẫn vào các làng dân tộc, những khu dân cư biệt lập nằm khuất sau các lô cao su, đường vào những khu rẫy dốc lên xuống rất hiểm trở. Không ít khu vực đường giao thông bị các rãnh nước chảy cắt ngang gây nguy hiểm cho người đi đường. Những xóm đồng bào dân tộc thì vấn đề vệ sinh môi trường chưa đảm bảo. Tệ nạn xã hội liên quan đến rượu bia, trộm cắp vặt, trẻ em thất học rất nổi cộm, gây nên nhiều sự lo ngại.

“Trước thực tế đó, chi bộ, ban ấp đã đề ra nhiều giải pháp để vận động người dân chung sức khắc phục khó khăn. Từ năm 2016-2019, bà con đã chung sức cống hiến 600 ngày công lao động để nạo vét kênh mương và bồi đắp 4km đường giao thông hiện hữu, làm mới 3,5km đường gia thông. Đồng thời ở những điểm có dòng nước chảy qua chia cắt con đường, bà con đã lắp đặt 8 cống ngang mới và xây lại cống bị xuống cấp. Mới đây nhất, vào tháng 1-2020, khi chi bộ phát động thực hiện đường giao thông dẫn vào các khu rẫy xa trong ấp, bà con đã đóng góp hơn 300 triệu đồng cùng hàng ngàn m² đất, hơn 1 ngàn ngày công lao động để thực hiện cứng hóa hơn 1km đường giao thông với bề rộng 7m” - ông Quá nói.

Hội Liên hiệp phụ nữ TT.Tân Phú, H.Tân Phú thực hiện mô hình tủ đồ yêu thương. Ảnh: V.Truyên

Ông Trần Hồng Nhiễm, Trưởng ấp Bàu Chim, xã Phú Xuân (H.Tân Phú) cho biết, ấp có 410 hộ dân. Địa bàn ấp có nhiều đường ngang ngõ tắt thông với những khu vực lân cận nên thường xuyên xảy ra tình trạng trộm cắp nông sản, mất trộm chó. Đầu năm 2019, ông Nhiễm đã đề xuất và được chi bộ, ban ấp cùng người dân đồng ý thực hiện mô hình cổng an ninh. Tuy nhiên, do chưa hình dung được hiệu quả của mô hình nên ban đầu người dân chưa mặn mà lắm với mô hình.

“Tôi đã chủ động sử dụng tiền quỹ của Chi hội Cựu chiến binh ấp và tiền của bản thân hơn 35 triệu đồng để làm 4 cổng rào an ninh ở 4 đầu đường dẫn vào ấp. Mỗi hộ gia đình được cấp 1 chìa khóa để chủ động cho việc ra vào. Thời gian đóng mở cổng là 23 giờ và 5 giờ. Gia đình nào ở gần cổng nhất sẽ phụ trách đóng, mở cổng hằng ngày. Đến nay, tình trạng trộm cắp giảm hẳn nên bà con rất vui” - ông Nhiễm chia sẻ.

KP.10, P.An Bình (TP.Biên Hòa) có 900 hộ dân sinh sống và đang sinh hoạt ở 23 tổ nhân dân, trong đó có gần 50% là hộ gia đình đến tạm trú để làm ăn. Những năm 2000, phong trào xây dựng ấp, khu phố văn hóa tại khu phố gặp rất nhiều khó khăn. Cơ sở hạ tầng còn thô sơ, chưa được đầu tư xây dựng, đời sống người dân còn thấp, hộ khá ít, hộ trung bình chiếm hơn 60%. Khu phố đã vận động nhân dân thực hiện các công trình xã hội hóa giao thông, công trình cấp thoát nước đồng thời công khai minh bạch các khoản thu để người dân tham gia hoạt động giám sát.

Bí thư Chi bộ KP.10, P.An Bình Huỳnh Văn Tài cho biết, thời gian qua, khu phố đã phát huy sức mạnh của toàn dân trong mọi lĩnh vực, quan tâm xây dựng nhiều mô hình, câu lạc bộ để người dân vui chơi, giải trí và rèn luyện thể dục, thể thao. Tính đến nay khu phố đã có 19 năm được công nhận danh hiệu khu phố văn hóa. Đời sống của người dân được nâng cao, không còn hộ nghèo, thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 70 triệu đồng/năm, trong đó có hơn 70% hộ có đời sống kinh tế khá, giàu.

* Nền tảng xây dựng đời sống văn hóa

Phong trào xây dựng ấp, khu phố văn hóa đã thực sự đi vào cuộc sống của mỗi gia đình Đồng Nai, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tinh thần của nhân dân. Tuy nhiên, để phong trào ngày càng nhân rộng và lan tỏa rất cần sự phối hợp của các cấp, các ngành trong việc chú trọng đảm bảo chất lượng thực hiện các chương trình. Thực hiện tốt các tiêu chí văn hóa sẽ tạo nền tảng vững chắc, đảm bảo chất lượng, hiệu quả của xây dựng ấp, khu phố văn hóa.

Từ góc nhìn cơ sở, ông Đinh Xuân Hiếu, cán bộ Phòng Văn hóa - thông tin H.Vĩnh Cửu đề xuất, để phong trào ngày càng phát triển sâu rộng, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thường xuyên đổi mới nội dung, không ngừng nâng cao chất lượng ấp, khu phố văn hóa, gia đình văn hóa. Tăng cường công tác xã hội hóa các hoạt động văn hóa, thể thao, duy trì và tổ chức các hoạt động ngày càng hiệu quả. Ngoài ra, cần nhân rộng các điển hình văn hóa, tiếp tục quan tâm đầu tư xây dựng và sửa chữa các thiết chế văn hóa, thể thao ở cơ sở, gắn kết việc phát triển phong trào với xây dựng nông thôn mới.

Về những bài học kinh nghiệm, giải pháp để ngày càng nâng cao chất lượng xây dựng ấp, khu phố văn hóa trong tình hình mới, Ban chỉ đạo phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa tỉnh đã xác định việc tăng cường sự quan tâm, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền, phát huy tốt vai trò của lực lượng nòng cốt, người uy tín trong khu dân cư. Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao năng lực, trình độ cho đội ngũ cán bộ. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát công tác thực hiện cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh gắn với kiểm tra quản lý, sử dụng kinh phí ấp, khu phố…

Ly Na - Văn Truyên

* Giám đốc Sở VH-TTDL Lê Kim Bằng:

Nâng cao chất lượng phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa

Thực hiện phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, thời gian qua, Sở đã triển khai thực hiện Đề án truyền thông về phát triển của phong trào. Hoạt động này đã huy động các cấp, ngành, các địa phương và của cả cộng đồng chung tay thực hiện, tạo được sự lan tỏa và đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng phong trào, Sở sẽ tiếp tục có hướng dẫn chuyên môn cho cán bộ cơ sở phụ trách văn hóa; hướng dẫn hỗ trợ chuyên môn các địa phương thực hiện tiêu chí nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu.

Bên cạnh đó, sẽ đẩy mạnh hoạt động, nâng cao chất lượng phong trào, tùy vào điều kiện cụ thể của địa phương để đề ra kế hoạch và bước đi thích hợp. Qua đó, tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh, giúp mỗi người dân có điều kiện nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần gìn giữ, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Ông Trần Hồng Nhiễm, Trưởng ấp Bàu Chim, xã Phú Xuân (H.Tân Phú):

Tích cực tuyên truyền, vận động bà con cùng tham gia

Nhìn vào việc xây dựng ấp, khu phố thời gian qua, có thể thấy rằng việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện các hoạt động đã mang tính chiến lược, được thể hiện rõ ràng, gắn với xây dựng nông thôn mới. Tôi cho rằng ở địa phương, việc vận động bà con trong ấp, khu phố có vai trò rất quan trọng, quyết định sự thành công hay thất bại của phong trào. Vận động phải thuyết phục để bà con tự giác tham gia. Chỉ khi bà con hiểu rõ xây dựng ấp, khu phố văn hóa là vì dân, do nhân dân thực hiện và cũng là người thụ hưởng thành quả thì chắc chắn mọi người sẽ tham gia tích cực, hiệu quả.

Bí thư Chi bộ ấp Thọ Phước, xã Xuân Thọ (H.Xuân Lộc) Phạm Văn Tân:

Không chạy theo thành tích trong bình xét ấp, khu phố văn hóa

Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa được bà con trên địa bàn ấp Thọ Phước tích cực hưởng ứng. Bộ mặt hiện nay của ấp so với trước kia đã khang trang hơn nhiều, hằng năm bà con nơi đây đều tự nguyện đóng góp cải tạo nâng cấp đường sá, gắn camera và đèn chiếu sáng, đảm bảo an toàn và an ninh trật tự.

Để phong trào ngày càng thực chất, các địa phương không nên chạy theo hình thức, thành tích trong việc bình chọn, xét tặng các danh hiệu ấp, khu phố văn hóa, gia đình văn hóa. Ngoài nhân rộng các điển hình văn hóa cũng rất cần biểu dương, khen thưởng kịp thời, tạo động lực để người dân chung tay xây dựng, phát triển văn hóa Đồng Nai ngày càng giàu đẹp.

Võ Tuyên - My Ny (ghi)