Vấn đề đất đai “cản đường” doanh nghiệp cổ phần hóa, thoái vốn

Theo lộ trình đến năm 2025, Chính phủ sẽ tổng kết Đề án Thoái vốn, tái cơ cấu, sắp xếp đổi mới doanh nghiệp (DN) tại các địa phương. Tuy nhiên, việc thực hiện cổ phần hóa (CPH), thoái vốn của các DN tại Đồng Nai vẫn còn nhiều khó khăn.

Khu du lịch Bửu Long do Công ty tnhh mtv Đầu tư và phát triển Bửu Long quản lý vận hành đang gặp khó khăn trong cổ phần hóa. Ảnh:N.Liên

Nguyên nhân do quá trình thực hiện, các DN, đơn vị bị vướng các quy định liên quan đến đất đai. Tình trạng này đã kéo dài nhiều năm nay mà chưa có hướng giải quyết cụ thể.

Cổ phần hóa, thoái vốn 3 tổng công ty còn khó khăn

Thông tin từ Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển DN tỉnh cho thấy, kết quả thực hiện sắp xếp, CPH, thoái vốn DN nhà nước trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là 3 tổng công ty: Tổng công ty Công nghiệp thực phẩm Đồng Nai (Dofico), Tổng công ty Tín Nghĩa và Tổng công ty CP Phát triển khu công nghiệp (Sonadezi) đến nay đã có sự nỗ lực nhưng vẫn chưa thể hoàn thành do còn vướng mắc khá nhiều về đất đai.

Điển hình là trường hợp của Dofico, đơn vị này hiện có 10 công ty con và công ty thành viên. Trong quá trình thực hiện CPH, thoái vốn và sắp xếp lại DN của Dofico gặp khá nhiều rào cản liên quan đến đất đai. Trong đó, vướng mắc về phương án sử dụng đất, các yếu tố về đất đai do lịch sử để lại như: chứng từ, hồ sơ góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất, giá trị tài sản trên đất… khiến các công ty khó định giá được giá trị tài sản.

Để tìm hướng tháo gỡ các vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ CPH, thoái vốn trong DN, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức yêu cầu Sở Tài nguyên và môi trường phối hợp cùng các địa phương, DN rà soát, tham mưu UBND tỉnh xử lý những vướng mắc về đất đai cũng như các vấn đề khó khăn khác.

Bên cạnh đó, tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh của các công ty cũng gặp không ít khó khăn, trị giá cổ phần của các công ty con giao dịch trên sàn chứng khoán không phản ảnh đúng thực trạng giá trị tài sản của từng công ty…, khiến cho việc thoái vốn tại một số công ty không thuận lợi.

Chủ tịch HĐTV Dofico Đỗ Thị Thu Hằng cho biết, ngoài những khó khăn như đã nêu, vấn đề thẩm định giá đất ở Đồng Nai không hề dễ, bởi hiện nay các đơn vị rất thận trọng trong thẩm định giá. Bên cạnh đó, sự ủng hộ từ chính quyền các địa phương, trong quá trình sắp xếp, chuyển đổi DN phát sinh một số vấn đề khác, nhất là việc sử dụng con dấu, cũng làm ảnh hưởng đến CPH, thoái vốn của DN.

Cùng với Dofico thì Tín Nghĩa, Sonadezi cùng các đơn vị sự nghiệp công lập cũng vướng các rào cản về đất đai. Trong đó có đơn vị, DN phát sinh nợ tiền thuê đất với số tiền từ vài tỷ đến vài chục tỷ đồng.

Cần phương án tháo gỡ

Để có hướng tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong quá trình CPH, thoái vốn, Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển DN tỉnh đã đề xuất một số phương án như: rà soát lại các khó khăn, vướng mắc, miễn truy thu tiền sử dụng đất đối với các khu đất chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính.

Đại diện Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Đồng Nai cho rằng, vấn đề CPH, thoái vốn ở các DN đã vướng mắc nhiều năm nay. Qua nhiều cuộc họp của Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển DN tỉnh, vấn đề vẫn chưa được giải quyết dứt điểm, đặc biệt là việc định giá. Hiện nay, việc tìm kiếm đơn vị định giá rất khó khăn, trong khi chứng thư thẩm định giá chỉ có hiệu lực trong thời gian 6 tháng. Sau 6 tháng, DN phải thẩm định giá lại, nhất là trong bối cảnh hiện nay và thời gian tới sẽ gặp nhiều khó khăn. Rào cản này khiến cho DN khó thực hiện CPH, thoái vốn.

Một số thành viên Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển DN tỉnh đề xuất thành lập tổ giúp việc cho ban chỉ đạo để kịp thời nắm bắt thông tin, báo cáo tiến độ thực hiện CPH, thoái vốn trong DN và đưa ra những phương hướng nhằm xử lý những khó khăn cho DN trong quá trình CPH, thoái vốn theo lộ trình đến năm 2025.

Đối với vấn đề pháp lý về đất đai, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường Nguyễn Ngọc Thường cho biết, sở sẽ phối hợp, làm việc với DN, đơn vị đang vướng các quy định đất đai để có hướng dẫn cụ thể từng thủ tục để hoàn thiện các phương án sử dụng đất theo quy định trong doanh nghiệp CPH phải thực hiện. Đồng thời, Sở Tài chính cung cấp thông tin DN CPH, thoái vốn để trên cơ sở đó, sở có hướng tư vấn, hỗ trợ đúng quy định. Việc nắm bắt rõ những trường hợp sử dụng đất sau khi CPH sẽ giúp các công ty xác định lại giá trị sử dụng đất để có cơ sở thực hiện thẩm định giá theo quy định.

Chủ tịch HĐTV Dofico Đỗ Thị Thu Hằng đề xuất Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển DN tỉnh cần tập trung danh sách những DN, đơn vị đang khó khăn do vướng thủ tục đất đai để đề xuất miễn truy thu tiền thuê đất, bởi tình trạng nợ tiền thuê đất còn ở nhiều DN, phần lớn vẫn chưa có hướng xử lý. Ví dụ như trường hợp Công ty TNHH MTV Đầu tư phát triển Bửu Long là công ty con của Dofico nợ tiền thuê đất hơn 37 tỷ đồng nhiều năm nay. Việc nợ tiền thuê đất khiến cho công ty không thể CPH, công ty mẹ cũng không thể chuyển tiền xuống cho vay, trong khi ngân hàng không có cơ sở cho vay tiền do tài sản trên đất không thể thẩm định, số tiền nợ thuế tăng dần do tiền phạt chậm nộp.

Ngọc Liên