Đại tướng lần cuối đi qua những con phố Hà Nội

7h sáng, lễ truy điệu Đại tướng được cử hành. Trong không khí trang nghiêm, sau lời tuyên bố của Phó ban Tang lễ Nguyễn Xuân Phúc, quân nhạc cất lên giai điệu quốc ca. Trưởng ban Lễ tang Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đọc điếu văn tiễn đưa vị tướng huyền thoại.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tiễn linh cữu của Đại tướng ra linh xa.

Trong điếu văn, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã điểm lại quá trình hoạt động cách mạng và những đóng góp quan trọng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trên các cương vị khác nhau. Điếu văn nhận định, Đại tướng Võ Nguyên Giáp là "Vị tướng của nhân dân, mãi mãi nhân dân trong lịch sử".

Con trai cả của Đại tướng phát biểu tại lễ truy điệu.

Thay mặt gia đình phát biểu ngay sau bài điếu văn, con trai cả Đại tướng - ông Võ Điện Biên - với đôi mắt đỏ hoe, nặng trĩu đã chia sẻ những lời cảm ơn với giọng nói nghèn nghẹn (xem video). Trước hết, gia đình Đại tướng cảm ơn lãnh đạo Đảng và Nhà nước, quân đội cùng đồng bào và chiến sĩ cả nước "đã tạo mọi điều kiện để thực hiện tâm nguyện cuối cùng của ba chúng tôi là trở về quê hương". Tiếp đó, ngoài lời cảm ơn dành cho hàng triệu người dân Việt, ông Võ Điện Biên gửi lời cảm ơn riêng đến "quân đội, Bệnh viện Quân y 108, tập thể A11" - nơi đã chăm sóc Đại tướng trong hơn 1.500 ngày nằm viện.

Con trai cả của vị Đại tướng nhấn mạnh: "Trong những phút này, xin phép được ngẩng đầu tạ ơn tiên tổ của đất nước Việt Nam, tạ ơn anh linh của những anh hùng liệt sĩ từ hàng nghìn năm nay đã ngã xuống vì mảnh đất này và luôn luôn đồng hành cùng Đại tướng trong cuộc trường chinh và cho tới phút cuối cùng". Nói đến đây, ông Điện Biên dừng lại khá lâu vì xúc động, rồi nói tiếp: "Đại tướng cả đời vì nước vì dân và lúc mất đi, chắc chắn tinh thần của Đại tướng sẽ hòa vào tinh thần của hàng chục triệu người dân nước Việt, biến thành sức mạnh vì một nước Việt Nam hùng cường và thịnh vượng".

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đọc điếu văn dành cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

59 năm sau ngày hân hoan đón Đại tướng cùng đoàn quân chiến thắng trở về thủ đô, Hà Nội rơi nước mắt tiễn ông ra đi - chuyến đi đến cõi vĩnh hằng. Sau lễ truy điệu, 11h trưa nay, chuyến bay chở linh cữu Đại tướng sẽ cất cánh, đưa ông về đất mẹ Quảng Bình.

Hôm nay là ngày cuối cùng, Đại tướng còn ở Hà Nội. Ngay từ 5h sáng, trên những con phố nơi linh cữu Đại tướng sẽ đi qua, người dân tập trung khá đông đúc, lực lượng an ninh đã rải dày, sẵn sàng làm nhiệm vụ. Khoảng 6h15, các đội tiêu binh, an ninh đã vào vị trí. Xe kéo pháo đã được đưa ra trước sân nhà tang lễ. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cùng Phó ban tang lễ Nguyễn Xuân Phúc có mặt từ rất sớm tại Nhà tang lễ Quốc gia. Ở một góc nhà tang lễ, những người lính đang kiểm tra lần cuối các xe đặc chủng và linh xa chở Đại tướng.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và phó ban tổ chức tang lễ - Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (phải) - đến nhà tang lễ từ rất sớm. Ảnh: Quý Đoàn.

Tháng 10/1954, sau "9 năm làm một Điện Biên", Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng đoàn quân chiến tháng trở về tiếp quản thủ đô trong ngày đẹp nhất của mùa thu Hà Nội. 59 năm sau, cũng vào một ngày mùa thu, ngày 4/10, Đại tướng từ trần, sau 103 năm tại thế. Như quy luật sinh tử, sự ra đi của ông không bất ngờ, nhưng dường như nó đã tạo ra một cơn chấn động. Người dân Việt Nam bàng hoàng nhận ra rằng, ông vĩnh viễn đã trở thành huyền thoại, họ vĩnh viễn đã mất đi một điểm tựa tinh thần vững chắc suốt một thế kỷ qua.

Những người lính lau chùi linh xa - nơi để linh cữu Đại tướng.

Quốc tang Đại tướng Võ Nguyên Giáp diễn ra trong hai ngày. Trước lễ truy điệu 13/10, người dân đã có một ngày đến viếng ông tại Nhà tang lễ Quốc gia Hà Nội và nhiều ngày trước đó đến tưởng niệm ông tại số 30 Hoàng Diệu và nhiều điểm khác trên cả nước. Dù biết rõ vị thế của Tướng Giáp trong lòng dân, biển người đổ đến tỏ rõ lòng tiếc thương Đại tướng vẫn khiến người ta ngỡ ngàng. Dường như, ông đã trở thành một người thân của mỗi một gia đình. Vì thế, khi ông mất, theo truyền thống đạo lý của người Việt Nam "nghĩa tử là nghĩa tận", mỗi một người đều cảm thấy phải trở về bên ông, bởi nếu không, dường như người ta sẽ áy náy, day dứt. Hơn 40 năm sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, Việt Nam lại có một "tang lễ của nhân dân" - một sự kiện, nơi đồng bào bỗng dưng xích lại gần nhau và dễ dàng chia sẻ niềm đau chung qua từng ánh mắt.

Sau những năm tháng tuổi trẻ rong ruổi chiến đấu trên các chiến trường khắp cả nước và nửa đời gắn bó với mảnh đất Thủ đô, Đại tướng đã chọn nơi chôn nhau cắt rốn làm nơi yên nghỉ cuối cùng. Ông sẽ được an táng tại Vũng Chùa, Đảo Yến, xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch, Quảng Bình.

Khoảng 8h15, linh cữu Đại tướng bắt đầu được di chuyển khỏi nhà tang lễ để đến sân bay Nội Bài. Một đội gồm một sĩ quan và 12 chiến sĩ chuyển linh cữu từ nhà tang lễ lên xe. Trưởng ban, Phó trưởng ban Lễ tang Nhà nước cùng khiêng phía đầu linh cữu. Gia đình và các thành viên khác đi sau. Đi phía trước linh cữu là nhóm các sĩ quan làm các nhiệm vụ như rước di ảnh, gối huân chương và cờ.

Theo nghi thức lễ tang cấp Nhà nước, linh cữu Đại tướng được phủ Quốc kỳ đặt trong lồng kính trên cỗ linh xa có gắn khẩu đại pháo phía sau. Từ Nhà tang lễ quốc gia Hà Nội, cỗ linh xa này cùng 25 xe tiêu binh sẽ chạy trên các tuyến phố trung tâm thủ đô. Đoàn sẽ vòng qua lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và dừng lại ở số 30 Hoàng Diệu - ngôi nhà gắn bó với gia đình Đại tướng nhiều năm qua và cũng là nơi gần 10 ngày qua hàng chục nghìn người từ khắp mọi miền tổ quốc đã về tưởng niệm vị tướng lẫy lừng của dân tộc.

Linh cữu Đại tướng sau đó rời 30 Hoàng Diệu, tiếp tục lộ trình dưới sự hộ tống của xe cảnh sát, quân đội lên Nội Bài để bay tới Đồng Hới (Quảng Bình). 2 chuyên cơ được Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam chuẩn bị phục vụ tang lễ, trong đó chiếc ATR72 chở linh cữu mang số hiệu VN103 phỏng theo tuổi của Đại tướng , còn chiếc A321 chở theo 184 khách đi cùng mang số hiệu VN1911, lấy theo năm sinh của Người.

Chuyên cơ chở linh cữu Đại tướng cất cánh rời Nội Bài lúc 11h và đáp xuống sân bay Đồng Hới (Quảng Bình) lúc 12h25. Trong khoảng một giờ sau đó, linh cữu Đại tướng Võ Nguyên Giáp sẽ được đoàn xe gồm linh xa gắn đại pháo và các xe tiêu binh tương tự như tại Hà Nội hộ tống di chuyển trên quãng đưởng khoảng 70km tới địa điểm an tán.

Lễ an táng sẽ diễn ra lúc 16h cùng ngày, Đại tướng an nghỉ tại Vũng Chùa, Đảo Yến (Quảng Bình) theo di nguyện của ông và nguyện vọng của gia đình. Tại đây, sau nghi lễ hạ huyệt và lấp mộ, Ban lễ tang sẽ dành một phút mặc niệm trong tiếng nhạc “Hồn tử sĩ”. Toàn bộ lễ an táng kết thúc vào hồi 17h.

Ước tính trong ngày 12/10 đã có hàng trăm nghìn lượt người đến viếng Đại tướng tại Hà Nội, Quảng Bình và TP HCM. Riêng tại Nhà tang lễ Quốc gia số 5 Trần Thánh Tông, có tới hàng chục nghìn lượt người tới, Ban tổ chức quyết định tiếp tục phục vụ tới 24h, dài hơn 3 tiếng so với lịch trình chính thức. Khi cánh cổng khép lại, hàng nghìn người vẫn lưu luyến bên ngoài nhà tang lễ và nán lại lâu hơn trên đường phố như muốn chờ đợi điệu gì đó. 

Vietnam Plus dẫn thông tin từ Ban Tổ chức lễ Quốc tang cho hay tính đến 14h30 ngày 12/10, tại Nhà Tang lễ quốc gia đã có trên 200 đoàn chính thức đăng ký vào viếng Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tính tới 21h cùng ngày, số lượng người vào dâng hương và tưởng niệm Đại tướng được ước tính tới 20.000 lượt. Trong khi đó, tại Quảng Bình.

Tại Quảng Bình, đến hơn 20h đã có hơn 450 đoàn với trên 10.000 lượt người vào dâng hương, viếng Đại tướng. Con số tại TP HCM lên tớ hơn 770 đoàn với hơn 80.000 lượt người đến viếng.

Lễ truy điệu và an táng Đại tướng Võ Nguyên Giáp được VnExpress tiếp sóng trực tiếp từ kênh VTV1.

VnExpress