Tăng huyết áp (THA) đang trở thành một vấn đề thời sự vì sự gia tăng nhanh chóng của căn bệnh này trong cộng đồng. Ở Việt Nam, theo một điều tra gần đây nhất của Viện Tim mạch quốc gia tại 8 tỉnh, thành thì tỷ lệ THA của những người từ 25 tuổi trở lên đã là 27,4%.
Tăng huyết áp (THA) đang trở thành một vấn đề thời sự vì sự gia tăng nhanh chóng của căn bệnh này trong cộng đồng. Ở Việt Nam, theo một điều tra gần đây nhất của Viện Tim mạch quốc gia tại 8 tỉnh, thành thì tỷ lệ THA của những người từ 25 tuổi trở lên đã là 27,4%.
THA là bệnh phải điều trị lâu dài và liên tục nhưng chi phí không quá tốn kém nếu đem so sánh với hậu quả nặng nề vì các biến chứng của nó gây ra.
* Tăng huyết áp: “Kẻ giết người số một”
Thực tế cho thấy, hậu quả của việc điều trị không đúng bệnh THA sẽ dẫn đến tình trạng huyết áp (HA) tăng cao đột ngột có thể làm đứt mạch máu não gây xuất huyết não, đột quỵ, suy tim cấp, phù phổi cấp hay suy tim mãn, suy thận mãn, tổn thương ở đáy mắt… Hầu hết các biến chứng này đều nguy hiểm đến tính mạng hoặc để lại những di chứng không hồi phục cho người bệnh.
Đo huyết áp khi khám bệnh. Ảnh: Minh Sang
Nếu điều trị đúng bệnh THA thì các tai biến nguy hiểm này sẽ không dễ dàng xảy ra được. Việc kiểm tra HA thường xuyên và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ sẽ ngăn chặn được các biến chứng của bệnh.
* Tồn tại ba nghịch lý
Thứ nhất, THA là bệnh rất dễ phát hiện (bằng cách đo HA) nhưng người ta thường lại không được phát hiện mình bị THA.
Thứ hai, THA là bệnh có thể điều trị được nhưng số người được điều trị lại không nhiều.
Thứ ba, THA là bệnh có thể khống chế được nếu theo dõi, điều trị đúng, đủ thuốc, dùng thuốc hàng ngày và điều trị lâu dài để đạt HA mục tiêu (<140/90mmHg), nhưng số người điều trị để đạt được “HA mục tiêu” lại không nhiều.
* Vì sao lại tồn tại những nghịch lý này?
Thứ nhất, do nhận thức của mỗi người về sự thường gặp và mức độ nguy hiểm của bệnh còn chưa đầy đủ và đúng mực. Chưa quan tâm đến sức khỏe hoặc chủ quan với sức khỏe nên không đi khám sức khỏe định kỳ.
Thứ hai, người được phát hiện THA chưa được tư vấn đầy đủ và chưa được quản lý chặt chẽ, thường xuyên tại các cơ sở y tế.
Thứ ba, người bị THA lại hay có nhiều bệnh lý khác đi kèm, như: béo phì, tiểu đường, rối loạn lipid máu… làm cho việc khống chế số đo HA càng khó khăn hơn.
* Để hạn chế mắc bệnh và tai biến của bệnh THA?
Thứ nhất, phải điều chỉnh để có một lối sống hợp lý hữu ích cho mỗi người để phòng chống bệnh THA, là: giảm cân nặng (nếu thừa cân); không hút thuốc lá, thuốc lào; không ăn nhiều chất béo bão hòa; không ăn mặn (giảm muối trong khẩu phần ăn); tập thể dục đều đặn hàng ngày; hạn chế uống rượu bia; tránh các căng thẳng, lo âu, nên tự tạo cho mình một cuộc sống hài hòa, vui vẻ.
Thứ hai, kiểm tra thường xuyên số đo HA của mình. Kiểm tra định kỳ các yếu tố nguy cơ khác (rối loạn đường máu, lipid máu…) để có thể kiểm soát kịp thời các yếu tố nguy cơ đó…
Thứ ba, người bệnh THA cần phải điều trị thường xuyên, liên tục và lâu dài, theo chỉ định của bác sĩ.
* Đừng mắc các sai lầm
- Tuyệt đối không được tự đánh giá tình trạng bệnh bằng cảm giác của chính mình. Hãy nhớ rằng với người đã bị THA thì triệu chứng và tình trạng của bệnh đôi khi không giống nhau. Nhiều người có triệu chứng rất rõ ràng nhưng có khi HA lại không quá cao. Ngược lại, có những người HA rất cao nhưng triệu chứng lại rất nghèo nàn. Nếu bỏ uống thuốc điều trị THA sẽ dẫn tới các chứng bệnh khác do THA gây ra, như: tim phì đại, nhồi máu cơ tim…
- Điều kiện kinh tế có khó khăn, không tiếp tục dùng thuốc: Không nên nghĩ cứ thuốc đắt tiền mới có tác dụng điều trị tốt nhất. Hãy bày tỏ hoàn cảnh của mình với bác sĩ để có lời khuyên hợp lý.
- Lạc quan thái quá về kết quả điều trị, tự cho là bệnh đã khỏi hoàn toàn, nên tự ý không uống thuốc: Rất nhiều người bị bệnh THA, nhờ uống thuốc đã làm cho HA trở lại mức mà theo bác sĩ trực tiếp điều trị là bình thường, thế là họ tự cho phép mình ngưng không uống thuốc. Trên thực tế, số lượng người mắc bệnh THA mà điều trị khỏi rất hiếm, cần phải cảnh giác, liên tục kiểm tra, điều chỉnh nhằm phòng chống những biến chứng do nó gây ra. Phần lớn người THA đều phải uống thuốc điều trị THA suốt đời.
* Điều bác sĩ muốn nhắc nhở tới tất cả mọi người
- Hãy luôn cảnh giác, thường xuyên kiểm tra sức khỏe, duy trì chỉ số HA bình thường là tốt nhất.
- Không phải người HA 150mmHg thì sẽ an toàn hơn người có HA 200mmHg. Sự an toàn tính mạng chủ yếu là do ý thức bảo vệ sức khỏe. Người HA cao 200mmHg mà biết cách chú ý giữ gìn, uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, sống điều độ, tập luyện thường xuyên thì sẽ giúp HA ổn định lại. Ngược lại, người HA vốn chỉ ở mức 150mmHg mà không chịu giữ gìn, ăn uống “vô tội vạ”, không tập luyện thường xuyên thì rất dễ tiến triển thành bệnh nặng và có thể tử vong rất dễ dàng.
BS.Lê Phương Lan
