Nhận thức sâu sắc rằng tương lai thuộc về thanh niên, Đảng phải lãnh đạo Đoàn Thanh niên cộng sản thực sự trở thành đội xung kích tổ chức giáo dục cho thanh niên, nên ngay trong phiên họp đầu tiên của Đại hội III toàn Nga của Đoàn Thanh niên Cộng sản Nga diễn ra đầu tháng 10-1920, Lênin (1870 - 1924) đã đến dự và đọc bài diễn văn lịch sử: "Nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên". Bài diễn văn này có tính chất cương lĩnh trong việc giáo dục cộng sản chủ nghĩa cho những người trẻ tuổi đang xây dựng cuộc sống mới.
Nhận thức sâu sắc rằng tương lai thuộc về thanh niên, Đảng phải lãnh đạo Đoàn Thanh niên cộng sản thực sự trở thành đội xung kích tổ chức giáo dục cho thanh niên, nên ngay trong phiên họp đầu tiên của Đại hội III toàn Nga của Đoàn Thanh niên Cộng sản Nga diễn ra đầu tháng 10-1920, Lênin (1870 - 1924) đã đến dự và đọc bài diễn văn lịch sử: "Nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên". Bài diễn văn này có tính chất cương lĩnh trong việc giáo dục cộng sản chủ nghĩa cho những người trẻ tuổi đang xây dựng cuộc sống mới.
Theo Lênin, xây dựng chủ nghĩa cộng sản là nhiệm vụ phức tạp hơn nhiệm vụ lật đổ giai cấp tư sản, rằng tương lai của chủ nghĩa cộng sản thuộc về thanh niên, thanh niên là người xây dựng chủ nghĩa cộng sản. Nhiệm vụ của thanh niên và nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên cộng sản, theo Lênin có thể gói gọn bằng một từ: Học tập. Nhưng học tập cái gì? Lênin đã chỉ cụ thể rằng Đoàn Thanh niên và toàn thể thanh niên nói chung muốn đi theo chủ nghĩa cộng sản thì đều phải học chủ nghĩa cộng sản. Học chủ nghĩa cộng sản, theo Lênin là "hấp thụ toàn bộ kiến thức của nhân loại, học để có được học vấn hiện đại" và "Không có học vấn hiện đại không thể xây dựng chủ nghĩa cộng sản được". Mặt khác, theo Lênin, học chủ nghĩa cộng sản còn là phải học tập và rèn luyện đạo đức cộng sản, đó là phải biết phấn đấu, biết hy sinh, cống hiến vì sự nghiệp chung của cách mạng. Lênin khẳng định: "Không có công tác, không có đấu tranh thì kiến thức sách vở về chủ nghĩa cộng sản rút ra từ các sách và các tác phẩm về chủ nghĩa cộng sản sẽ không có một giá trị nào cả, vì rằng kiến thức đó cũng chỉ là tiếp tục tách rời giữa lý luận và thực tiễn...". Như vậy, nhiệm vụ chủ yếu của Đoàn Thanh niên cộng sản là giáo dục đạo đức cộng sản cho thanh niên lao động bằng cách gắn chặt lý luận với hoạt động thực tiễn.
Để giáo dục và học chủ nghĩa cộng sản, Lênin yêu cầu: Đối với những người cộng sản phải tổ chức và đoàn kết toàn thể thế hệ thanh niên, phải làm gương mẫu về giáo dục và kỷ luật. Đối với Đoàn Thanh niên phải biết tổ chức công tác của mình để gắn liền việc rèn luyện, học tập và giáo dục của mình với lao động của công nhân và trong nhân dân, phải đặt nhiệm vụ học tập của mình như thế nào để hàng ngày ở mỗi làng mạc, mỗi thành phố, thanh niên giải quyết được một cách thực tiễn vấn đề này hay vấn đề khác của lao động tập thể, dù là vấn đề bé nhỏ nhất và giản đơn nhất. Đoàn phải làm cho mọi người thấy rằng mỗi một đoàn viên của mình đều là "người có học thức và đồng thời cũng biết lao động". Để thực hiện được yêu cầu đó, Đoàn Thanh niên cộng sản phải là một đội xung kích biết tổ chức cho đoàn viên, cho thanh niên tham gia giải quyết những công tác cụ thể... Đối với bản thân thanh niên phải có thái độ nghiêm túc nhất đối với học tập; không học theo lối học gạo, nhồi nhét kiến thức.
Tư tưởng của Lênin về vai trò, nhiệm vụ của thanh niên và Đoàn Thanh niên đã được Đảng ta quán triệt và vận dụng sáng tạo vào công tác vận động thanh niên trong suốt quá trình cách mạng Việt
Nhân ngày sinh Lênin và nằm trong những hoạt động của Năm Thanh niên, các cấp ủy, tổ chức Đảng, mỗi đảng viên, cán bộ Đoàn nếu nghiên cứu những tư tưởng của Lênin về vai trò, nhiệm vụ của thanh niên và Đoàn Thanh niên chắc chắn sẽ có được những chỉ dẫn, gợi ý bổ ích nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên, phát huy hơn nữa vai trò của tổ chức Đoàn trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước...
Thái Bảo