Nguyễn Thái Hải là tên khai sinh cũng là bút danh khi viết truyện thiếu nhi. Ông còn một bút danh khác rất nổi tiếng, đó là Khôi Vũ - nhà văn với hàng chục tiểu thuyết, tập truyện ngắn, trong đó có tiểu thuyết Lời nguyền hai trăm năm được Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1990.
Nguyễn Thái Hải là tên khai sinh cũng là bút danh khi viết truyện thiếu nhi. Ông còn một bút danh khác rất nổi tiếng, đó là Khôi Vũ - nhà văn với hàng chục tiểu thuyết, tập truyện ngắn, trong đó có tiểu thuyết Lời nguyền hai trăm năm được Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1990.
Gần đây, nhà văn Nguyễn Thái Hải tâm sự: “Những sáng tác đầu tiên của tôi là viết cho thiếu nhi. Những sáng tác cuối cùng của tôi cũng là viết cho thiếu nhi”. Và Mơ làm thủ lĩnh - truyện dài, Sao chim không hót - tập truyện thiếu nhi là những tác phẩm nằm trong chương trình “Trở lại với tuổi thơ” của ông vừa ra mắt độc giả.
Truyện dài Mơ làm thủ lĩnh kể về một cậu học trò Lê Thanh Trung đang học lớp bốn trường tiểu học Liên Xã. Nhà nghèo, mẹ mất sớm, cha không có nghề nghiệp chuyên môn phải đi làm thuê công nhật nên cậu phải đi học trễ, lớn hơn các bạn cùng lớp tới bốn, năm tuổi. Ba cậu do có “tiếng tăm” sau một lần biểu diễn võ nghệ nhân dịp Tết nguyên đán nên sau đó được mời đi làm đội trưởng bảo vệ cho một công ty tư nhân trên thị trấn. Trung do lớn tuổi, có dáng người cao lớn, lại có chút võ nghệ ba truyền dạy cho nên được đám bạn cùng xóm, cùng lớp “nể sợ” tôn làm thủ lĩnh, cậu còn được đề cử làm lớp trưởng cũng do đặc điểm này. Bản thân Trung cũng “có chí” muốn làm thủ lĩnh. Cậu đã tham gia nhiều vụ giải quyết bất bằng lập lại trật tự trong khu vực. Và khi cậu sa đà với “chí hướng” này, định “mở rộng tầm ảnh hưởng” thì đã gặp phải một sự cố như một bài học phải nhớ “cao nhân tất hữu cao nhân trị”. Tuy nhiên, muốn nổi trội so với các bạn cùng lớp thì không phải chỉ là cao to, võ nghệ mà phải là “văn võ toàn tài”, phải học giỏi kia. Điều này thì lại là sở đoản của Trung. Câu chuyện sẽ phát triển đến đâu, mâu thuẫn giữa tụi trẻ con xóm trên, xóm dưới được giải quyết ra sao, cuộc sống của cha con Trung tiếp diễn thế nào, Trung có tiến bộ được trong học tập hay không... nhà văn Nguyễn Thái Hải sẽ cho chúng ta biết khi đọc hết 110 trang sách.
15 truyện ngắn trong tập truyện Sao chim không hót để lại cho ta một ấn tượng trong trẻo thú vị, mỗi câu chuyện là một bài học nhỏ rút ra mà tự nhiên, nhẹ nhàng, càng nghĩ càng thấm.
Truyện Lá thư kể về một cậu bé tên Tấn. Để thưởng cho thành tích học giỏi trong năm học qua, về nghỉ hè ở nhà ngoại, Tấn được chăm sóc, cưng chiều hết chỗ: ăn đã có dì Tư, giặt có dì Bảy, đi tắm suối có cậu Út đi kèm. Buổi tối ngoại thường làm bánh, nấu chè cho cả nhà, thực ra là để cho Tấn thưởng thức... Cậu tha hồ vui chơi cùng lũ bạn đồng quê. Một lần, Tấn đang ngồi vót nan diều thì ngoại nhận được thư cậu Tám. Nóng ruột muốn biết tin ngay, ngoại gọi Tấn nhờ đọc. Tấn đang làm dở trò chơi nên mặt bí xị bước lại và... ngoại đã rút lại đề nghị của mình. Nỗi ân hận đến với Tấn ngay trong buổi chiều hôm đó, và cả suốt những ngày nghỉ hè ở đó. Cậu cứ mong có một lá thư cậu Tám nữa để đọc cho ngoại nghe chuộc lại lỗi lầm hôm trước mà suốt cả kỳ nghỉ hè năm đó không có lá thư nào khác nữa.
Truyện Sao chim không hót kể về Tùng trần là cậu bé nghịch ngợm chuyên đi “phá làng phá xóm” bằng nhiều trò rất quái đản, dơ dáy nhưng lại có thú thích nuôi chim hót. Con chim Tùng trần nhốt trong lồng treo trên cây nhà mình mãi không hót. Cậu ta đem treo nhờ nhà hàng xóm, nó cũng không hót. Khi được người khác mua lại và thả ra thì nó bay lên cây và... cất tiếng hót. Tùng trần rất lấy làm thú vị, say sưa thưởng thức tiếng hót của chim và quyết trả lại số tiền của người vừa mua lại chim kia.
Các truyện Tiết học cuối năm, Chí kềnh, Thằng đầu bò dí dỏm, thú vị. Truyện Tha lỗi cho Hương chim nhé nghiêng xuống cảnh ngộ trẻ thơ bất hạnh nhưng sớm hình thành lòng tự trọng. Truyện Lại mưa như một nốt nhạc trầm buồn, truyện Cánh cửa sổ không còn khép lại kêu gọi sự sẻ chia, động viên sự vươn lên của những số phận không may...
Với hai tập truyện này, ngòi bút Nguyễn Thái Hải tỏ ra đắc địa khi chạm vào “vỉa quặng” ông đã khai thác lành nghề và dày công tích lũy suốt cả cuộc đời cầm bút của mình.
Phát hành đúng vào dịp hè 2011, món quà cho tuổi thơ của nhà văn Nguyễn Thái Hải đã đến đúng lúc.
Đàm Chu Văn
