Đồng bào Khmer về chùa đón Tết

Về chùa đón Tết là một trong những truyền thống văn hóa của đồng bào Khmer. Trong dịp Tết Chol Chnam Thmay năm nay, đồng bào Khmer tại Đồng Nai tập trung về 2 ngôi chùa Khmer là: Hoa Sơn (thành phố Long Khánh) và Thái Hòa (huyện Định Quán) để đón mừng năm mới.

Đại đức Thạch Sa Huỳnh, trụ trì Hoa Sơn Tự (thành phố Long Khánh), trang hoàng vòng hoa cho tượng Phật để đón Tết Chol Chnam Thmay vào tối 5-4. Ảnh: S. Thao

Hoạt động vui Tết này tạo nên nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc của đồng bào Khmer tại Đồng Nai.

Nhà chùa trang hoàng đón Tết

Những ngày này tại chùa Hoa Sơn, các nhà sư cùng đồng bào Khmer đang chung tay trang hoàng đón Tết.

Theo đại đức Thạch Sa Huỳnh, trụ trì chùa Hoa Sơn, người có uy tín trong đồng bào Khmer, đồng bào Khmer đón đến 2 cái Tết trong năm, đó là Tết Nguyên đán và sau khoảng 2 tháng là Tết Chol Chnam Thmay. Theo truyền thống, Tết Chôl Chnăm Thmây diễn ra khi mùa vụ bà con đã xong, khi công việc rảnh rang. Năm nay, thời gian đón Tết của đồng bào kéo dài 3 ngày: 14, 15 và 16-4.

Dịp đón Tết Chol Chnam Thmay năm nay là thời điểm nhiều hạng mục mới trong tổng thể kiến trúc của chùa Hoa Sơn kịp hoàn thành như: một số tượng Phật và bệ thờ; văn bia khắc kinh Phật bằng tiếng Việt, tiếng Khmer, tiếng Phạn… nên các nhà sư, đồng bào có thêm niềm vui.  Những ngày qua, bà con tranh thủ sau giờ làm hay cuối tuần đến chùa để cùng các sư quét dọn, trang trí…

Dịp Tết, từ 6h đến trước 12h trưa mùng 1 Tết, bà con cúng dường và sinh hoạt tại chùa. Mỗi gia đình tự nấu món ăn tại nhà, sau đó, họ đem đến chùa để cúng dường chư tăng. Sau khi việc này hoàn thành, bà con được các sư tặng lại thức ăn gọi là lộc và cùng nhau ăn tại chùa.

Trong thời gian chờ đến thời khắc giao thừa, các sư hướng dẫn bà con thực hiện lễ cầu an, cầu siêu cho người đã khuất, thực hiện nghi tắm Phật, rải nước cho người dự lễ. Sôi nổi nhất sau phần lễ là chương trình văn nghệ truyền thống của đồng bào Khmer với biểu diễn nhạc ngũ âm, múa lâm thôn, các trò chơi dân gian. 2 ngày còn lại, bà con sinh hoạt tại nhà hoặc tiếp tục đến chùa thăm viếng, vui chơi.

Tương tự, những ngày này bà con Khmer tại huyện Định Quán cũng tất bật chuẩn bị cho Tết truyền thống. Theo người có uy tín trong đồng bào dân tộc Khmer Lâm Chơn Nam, nét sinh hoạt không thể thiếu trong dịp Tết của đồng bào là dàn nhạc ngũ âm. Dịp Tết này, sau thời gian dài tập luyện, thanh niên trong cộng đồng theo luyện đàn có cơ hội tiếp tục góp vui cho cộng đồng.

Còn thượng tọa Thích Pháp Tân, trụ trì chùa Thái Hòa cho biết thêm, một số công trình trong khuôn viên chùa vừa hoàn thiện việc tu bổ nên cảnh quan ngày một chỉn chu hơn. Ngoài ra, mỗi dịp cận kề Tết, nhiều đoàn công tác các cấp lại đến thăm, chúc Tết chức sắc, chức việc cùng đồng bào Khmer. Đây là sự động viên rất lớn về mặt tinh thần đối với đồng bào Khmer.

Đồng bào Khmer tại Đồng Nai vươn lên

Theo thống kê của Ủy ban Dân tộc, cả nước hiện có 1,2 triệu đồng bào Khmer. Trong số này, Đồng Nai hiện là nơi sinh sống của gần 24 ngàn người. Nếu so với gần 200 ngàn đồng bào thuộc 50 dân tộc thiểu số (DTTS) đang sinh sống tại Đồng Nai thì đồng bào Khmer chiếm đến 12% trong tổng số đồng bào DTTS của tỉnh.

Ông Đặng Thanh Hiếu, Trưởng phòng Dân tộc thành phố Long Khánh, cho biết địa phương có 107 hộ với 447 đồng bào Khmer sinh sống tập trung tại các phường Xuân Tân, Phú Bình, số còn lại sống xen kẽ với đồng bào DTTS khác tại thành phố.

Theo Trưởng phòng Dân tộc huyện Định Quán Thạch Thị Ngọc Thanh, đồng bào Khmer sống tập trung thành khu dân cư tại khu phố Hiệp Nhất, thị trấn Định Quán với 53 hộ có trên 200 thành viên. Ngoài ra, các xã, thị trấn của huyện đều có hộ gia đình đồng bào Khmer sinh sống.

Thời gian qua, ngoài thụ hưởng các chính sách chung theo quy định, bà con Khmer còn được tiếp nhận hỗ trợ dành cho đồng bào DTTS do tỉnh thực hiện. Trong đó, để đáp ứng mong mỏi duy trì tiếng nói, chữ viết của bà con Khmer, chính quyền địa phương phối hợp mời giáo viên về tổ chức lớp dạy chữ Khmer ngay tại các chùa cho cộng đồng.

Ngoài ra, để giữ gìn nét văn hóa âm nhạc truyền thống, theo thượng tọa Thích Pháp Tân, Phòng Dân tộc huyện đã hỗ trợ, tạo điều kiện lập các nhóm thành viên là con em trong cộng đồng để tham gia các lớp dạy âm nhạc truyền thống. 

Đặc biệt, đối với đồng bào Khmer thì chùa và sư được xem là trụ cột về tinh thần, mọi nghi thức lễ hội truyền thống đều được tổ chức tại chùa. Do vậy, các địa phương luôn tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình sửa chữa, xây dựng mới công trình tại chùa. Đặc biệt, một trong 2 nhà sư trụ trì chùa Khmer còn được giao vai trò là người có uy tín trong đồng bào DTTS.

Thanh thiếu niên đồng bào Khmer tập luyện dàn nhạc ngũ âm trong khuôn viên chùa Thái Hòa (huyện Định Quán) để biểu diễn trong dịp đón Tết Chol Chnam Thmay.

Song song đó, để đời sống đồng bào Khmer ngang bằng với các cộng đồng dân cư khác, nhiều chương trình hỗ trợ vốn, nhà ở, giáo dục đã được triển khai. Cụ thể, nguồn vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội đã giải quyết cho 72 lượt đồng bào Khmer vay để sản xuất, kinh doanh với số tiền trên 2,1 tỷ đồng; 20 lớp tập huấn, dạy nghề nông nghiệp đã được thực hiện dành cho đồng bào Khmer… Ngoài ra, Phòng Dân tộc huyện Định Quán còn tổ chức lớp may hàng thủ công cho cộng đồng Khmer để từ đó bà con làm ra sản phẩm tại nhà cải thiện thu nhập.

Cùng với đó, đồng bào Khmer đã và đang được hỗ trợ xây dựng nhà ở. Riêng tại thành phố Long Khánh, theo ông Đặng Thanh Hiếu, bà con Khmer đều có nhà ở kiên cố, không có hộ khó khăn về nhà ở. Đây là điều rất đáng mừng vì người dân đã có đủ khả năng để xây dựng căn nhà kiên cố mà phải không trông chờ vào sự trợ giúp của nhà nước.

Đối với hoạt động giáo dục, hiện con em dân tộc Khmer được đến trường và ra lớp đúng độ tuổi tại các bậc học. Hàng chục thanh niên Khmer đang theo học trung cấp, cao đẳng, đại học.           

            Sông Thao