Ngăn chặn sách giáo khoa giả vào trường học

Mỗi năm, học sinh các trường học tại Đồng Nai cần đến 6 triệu bản sách các loại, nhiều nhất là sách giáo khoa (SGK) từ lớp 1 đến lớp 12, bên cạnh đó là các loại sách bổ trợ, sách tham khảo.

Cán bộ, nhân viên Công ty CP Sách và thiết bị trường học Đồng Nai phân loại và đóng gói sách chuyển về các trường. Ảnh: C.Nghĩa

Tuy nhiên, theo Công ty CP Sách và thiết bị trường học Đồng Nai, tình hình buôn bán SGK giả đang gây thiệt hại không nhỏ cho các nhà xuất bản và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy và học do SGK giả có chất lượng kém, thậm chí là sai sót về thông tin.

Sách giả hại sách thật

Chuẩn bị năm học mới 2024-2025, thị trường SGK giả lại trở nên sôi động, vì đây là thời điểm SGK giả dễ tiêu thụ nhất. Vào cuối tháng 5 vừa qua, Đội Quản lý thị trường số 1 (thuộc Cục Quản lý thị trường Đồng Nai) phối hợp với Công an huyện Nhơn Trạch kiểm tra đột xuất một doanh nghiệp tư nhân tại thị trấn Hiệp Phước và đã thu giữ gần 34 ngàn bản SGK có dấu hiện bị làm giả với giá trị cả tỷ đồng.

Trước đó, vào đầu năm học 2023-2024, một cơ sở chuyên cung cấp sách và đồ dùng học tập cho học sinh tại phường Tân Biên (thành phố Biên Hòa) bị thu giữ 4.100 bản SGK và sách bài tập từ lớp 1 đến lớp 12 có dấu hiệu làm giả. Còn tại một tiệm sách ở xã Cây Gáo (huyện Trảng Bom) cũng bị thu giữ 300 cuốn sách tiếng Anh có dấu hiệu sách giả.

Theo Công ty CP Sách và thiết bị trường học Đồng Nai, những vụ buôn bán SGK giả bị phát hiện qua các cuộc kiểm tra đột xuất của cơ quan chức năng chỉ chiếm một phần nhỏ. Bởi thực tế chỉ có khoảng 70-80% học sinh được phụ huynh mua sách chính hãng qua các kênh phân phối từ nhà trường, các nhà sách và đại lý của công ty. Số phụ huynh còn lại thường mua SGK từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó có nguồn sách giả trôi nổi trên thị trường.

Đồng Nai có 22 điểm bán sách bình ổn giá

Theo Sở Giáo dục và đào tạo, chuẩn bị nhu cầu mua sắm SGK vào cao điểm cuối tháng 7 và tháng 8, sở đã chỉ đạo Công ty CP Sách và thiết bị trường học Đồng Nai chuẩn bị đẩy đủ, sẵn sàng cung ứng các đầu SGK tái bản và sách mới. Giá SGK bán theo bộ hay bán lẻ đều được giảm 5% trên giá bìa. Toàn tỉnh sẽ có 22 điểm bán sách bình ổn và phụ huynh nên mua qua nhà trường hoặc các điểm bán sách bình ổn để có giá tốt và không mua phải sách giả.

Việc phân biệt SGK thật và giả không dễ dàng với phụ huynh, nhưng theo chuyên gia của Công ty CP Đầu tư xuất bản - thiết bị giáo dục Việt Nam, đơn vị cung cấp đầu SGK Cánh diều tại Đồng Nai, có thể nhận biết một số dấu hiệu khi mở sách ra. Chẳng hạn: sách thật được in rõ nét, màu sắc hài hòa, còn sách giả thì nhòe, lem mực, mờ cả màu sắc, chữ lẫn hình ảnh. Cách đóng gáy sách của sách thật thường được khâu và dán keo chắc chắn, còn sách giả thường dán keo cẩu thả, thậm chí có thể rời ra ngay nếu mở mạnh tay.

Biện pháp hiệu quả để phân biệt sách thật và giả khác mà phụ huynh có thể áp dụng khi mua SGK, đó là mỗi cuốn sách đều có một mã số in dưới lớp thẻ cào, nếu mã số này được tra cứu lên website của nhà xuất bản trùng khớp thì đó là sách thật; còn ngược lại, không tra cứu được thì đó là mã thẻ cào đã được in sao nhân bản.

Cần chặn nguồn sách giả

Theo Công ty CP Sách và thiết bị trường học Đồng Nai, SGK giả không chỉ gây thiệt hại cho các nhà xuất bản giáo dục, mà còn ảnh hưởng đến rất nhiều học sinh không may mua và sử dụng phải sách giả. Đơn cử, một cuốn SGK tiếng Anh “chính hãng” có giá 70 ngàn đồng thì SGK cùng loại chỉ bán 47-50 ngàn đồng. Nhiều phụ huynh thậm chí biết đó là SGK giả nhưng vẫn mua vì tiết kiệm được một số tiền không nhỏ so với mua sách thật.

Phó giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo Võ Ngọc Thạch cho biết, để ngăn chặn tình trạng SGK giả làm ảnh hưởng đến chất lượng học tập của học sinh, sở đã có văn bản gửi các cơ quan quản lý thị trường, các phòng giáo dục và đào tạo địa phương và các trường thuộc sở để có cảnh báo và hướng dẫn cụ thể. Biện pháp hiệu quả hiện nay là phụ huynh có thể đăng ký mua SGK ngay tại nhà trường. Nhà trường sẽ liên hệ với các đơn vị xuất bản chính thức và công ty phát hành có giấy phép hoạt động để đưa sách về tận trường học phát trực tiếp cho học sinh.

Trưởng phòng Giáo dục và đào tạo huyện Định Quán Ngô Đăng Thành cho biết, trong tháng 6 đến 8-2024, phòng đã chỉ đạo các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn đăng ký nhu cầu mua SGK cho năm học mới 2024-2025. Bên cạnh đó, phòng cũng tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp tăng cường kiểm tra các nhà sách gần trường học để ngăn chặn việc mua bán SGK giả.

Trong khi đó, lãnh đạo Công ty CP Sách và thiết bị trường học Đồng Nai cho biết, đến nay tất cả các loại SGK tái bản theo Chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2018 của lớp 1-2-3-4 (bậc tiểu học), lớp 6-7-8 (bậc trung học cơ sở), sách lớp 10-11 (bậc trung học phổ thông) đã đảm bảo có đủ và sẵn sàng cung cấp về cho các trường theo đăng ký. Còn với sách mới lần đầu được sử dụng của lớp 5 (bậc tiểu học), lớp 9 (bậc trung học cơ sở) và lớp 12 (bậc trung học phổ thông) đã bắt đầu có sách và sẽ cung cấp kịp thời qua kênh phụ huynh đăng ký mua qua nhà trường.

Công Nghĩa